Πέρθα Καλέμη

Αταξίδευτα όνειρα

(ποιήματα)

Αθήνα, 2017, σελ. 70

Αισθάνεσαι χαρά, όταν δέχεται ένα βιβλίο, και η χαρά αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη και δυνατή, όταν διαπιστώνεις πως το βιβλίο αυτό είναι πολύ καλό, ένα βιβλίο που σε προκαλεί να το ανοίξεις και να το διαβάσεις και, όταν το τελειώσεις, συνειδητοποιείς ό τι έχεις κερδίσει πολλά από αυτό. Μιλώ για το 70 σελίδων «πνευματικό τέκνο» της κ. Πέρθας Καλέμη που έχει τίτλο «Αταξίδευτα όνειρα» (Ποιήματα) και εκδόθηκε στην Αθήνα το 2017.

Δεν χρειάζεται, βέβαια, να ανακαλύψω εγώ την ποιήτρια, αφού ήδη το έχει κάνει ένας διαπρεπής Λέσβιος ποιητής, ο κ. Νικορέτζος, τον οποίο θεωρεί «μέντορα» της ποίησής της. Αρκεί να συγκρίνει κανείς το ποίημα της κ. Καλέμη «Στη Λέσβο» (σ. 55) με το ποίημα του κ. Νικορέτζου με τίτλο «Πώς να σε ξεχάσω…» και υπότιτλο «Χαιρετισμός στη Λέσβο», για να καταλάβει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον ποιητή και την ποιήτρια, μια σχέση που αβίαστα μου φέρνει στο νου τη σχέση του Ομήρου με την Λέσβια ποιήτρια Σαπφώ, αν και αυτοί δεν ανήκαν στην ίδια εποχή.

Το βιβλίο αυτό περιέχει σαράντα δύο (42) πραγματικά ποιητικά διαμάντια. Υπάρχουν στη συλλογή ποιήματα μικρά σε έκταση (τετράστιχα) με μεγάλη ποιητική αξία, αλλά και ποιήματα εκτενέστερα (δεκαεξάστιχα) που μας φαίνονται μικρά, γιατί είναι ωραία! Πολλά από τα ποιήματα αυτά χρονολογούνται. Η κ. Καλέμη δείχνει πως δεν είναι ποιήτρια του γραφείου και του λεξικού. Φαίνεται πως συμβαίνει με αυτή αυτό που λέει ο Δημόκριτος, ότι δηλαδή «ο ποιητής όσα τυχόν γράφει είναι βέβαια ωραία, γιατί τα γράφει από κάποιο ενθουσιασμό, κάποια έμπνευση και θείο πνεύμα» (απόσπ. 17 Diels). Με άλλα λόγια, αυτή δεν στηρίζεται ούτε στη συνήθεια, το έθος, ούτε και στη μάθηση, τη διδαχή, αλλά σε κάποια εσωτερική παρόρμηση, σε κάποιο «ενθουσιασμό» που έχει θεία προέλευση και καταγωγή, αυτό που οι ξένοι ονομάζουν inspiration.

Η κ. Καλέμη τιτλοφορεί το βιβλίο της «Αταξίδευτα όνειρα», εννοώντας τα όνειρα που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, γι’ αυτό ακριβώς εύχεται σε όλους όσοι θα διαβάσουν τις πρώτες της ποιητικές απόπειρες «να ταξιδέψουν αυτά τα όνειρα» (σελ. 16). Η λέξη «όνειρο» είναι από τις λέξεις-κλειδιά σε όλο το βιβλίο. Τη συναντούμε δεκατρείς φορές στα ποιήματα, ενώ ένα ποίημα τιτλοφορείται «Όνειρο σειρήνας» (σελ. 47). Η ποιήτρια φαίνεται να βιώνει το όνειρο σαν πραγματικότητα και την πραγματικότητα σαν όνειρο. Ποιητικός είναι ο τίτλος του βιβλίου και ποιητικοί είναι οι τίτλοι των περισσότερων ποιημάτων που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο.

Το βιβλίο της κ. Καλέμη είναι ένα απέραντο λιβάδι με λογής λογής λουλούδια. Και όλα αυτά τα λουλούδια αντλούν το άρωμά τους από τα βάθη της καρδιάς της. Γι’ αυτό μιλά με τη γλώσσα της καρδιάς. Αυτή δείχνει αξιοθαύμαστη συναισθηματική ωριμότητα που είναι υπόθεση πιο δύσκολη από τη διανοητική ωριμότητα. Και δεν έχει μόνο το χάρισμα να εκφράζει τις σκέψεις της -αυτό το έχουν πολλοί-, αλλά έχει και την τέχνη να τις τραβά από την ανυπαρξία, να τις γονιμοποιεί και έτσι να τις φανερώνει στους αναγνώστες της. Η κ. Καλέμη ψάχνει να βρει την ψυχή κάθε λέξης που φαίνεται στο συσχετισμό της με άλλες λέξεις, την ψυχή που λάμπει και φωτίζει μερικά βιβλία με ένα φως άγνωστο και δυσκολοφανέρωτο.

Είναι μεγάλο χάρισμα να μπορεί κανείς να συνδυάζει λέξη και ιδέα, γλώσσα και σκοπό. Η κ. Καλέμη έχει μια τάση να χρησιμοποιεί λέξεις που περιέχουν τα υγρά σύμφωνα λ και ρ που είναι τα πιο λυρικά του ελληνικού αλφαβήτου και με την υγρότητά τους μπορούν να εκφράσουν και τα πιο λεπτά συναισθήματα. Θα το καταλάβει κανείς αυτό, αν μελετήσει καλά το πρώτο ποίημα της συλλογής που έχει τίτλο «Άλικο τριαντάφυλλο» (σελ. 25) και μείνει για λίγο στα ονοματικά σύνολα και τις συνεκφορές «άλικα πέταλα», «οπάλινο ανθογυάλι», «αλαργινό περγιάλι», «φεγγάρι ολοπόρφυρο» κ.ά. Θα το καταλάβει, αν προσέξει στίχους όπως «μέσα μου να λικνίζεται μελιού σταλαματιά» (Πικροδάφνη, σελ. 50), «στόλισες μ’ άσπρα πέταλα τα λάγνα σου κλωνιά» (Στη μυγδαλιά, σελ. 56), «ψιλόβροχου ροδοσταλιά που μου κρατάς το χέρι» (Ψιλόβροχου ροδοσταλιά, σελ. 66) κ. ά. Αυτά τα «παλλόμενα» σύμφωνα δημιουργούν ψυχικούς «παλμούς» και κραδασμούς και μιλούν κατευθείαν στην καρδιά του αναγνώστη.

Η κ. Καλέμη με το βιβλίο της άνοιξε ένα παράθυρο, για να δουν οι αναγνώστες μέσα στην καρδιά της. Και βλέπουν αυτοί να την πλημμυρίζει η αγάπη. Η ποιήτρια φαίνεται να αγαπά τον εαυτό της, γιατί αγαπά όλους τους άλλους. Και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού το συναίσθημα, σε αντίθεση με τη λογική, σαν έκφραση εσωτερικότητας συνενώνει τους ανθρώπους. Και φαίνεται αυτό από τις ποικίλες αφιερώσεις των ποιημάτων της. Πιο πολύ όμως αγαπά την ποίηση και το ποιητικό έργο. Και αυτή η αγάπη είναι που την εμπνέει κι αυτή δοκιμάζει τη λογική και το συναίσθημά της, το μυαλό και την ψυχή της.

Ευχαριστώντας την κ. Καλέμη για το βιβλίο που μου έστειλε με μια θερμή αφιέρωση της εύχομαι να δυναμώσει τη σπίθα της δημιουργικής φωτιάς που κλείνει μέσα της και να συνεχίσει να χαρίζει στους ανθρώπους πολύτιμα ποιητικά δημιουργήματα, «έργα εσθλά». Το έχουν ανάγκη…

Αθανάσιος Φραγκούλης,

Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος, Συγγραφέας