Εξαιρετική ήταν η επιτυχία της επετειακής εκδήλωσης - τιμητικού αφιερώματος για την απελευθέρωση της Λέσβου από τον οθωμανικό ζυγό και της συμβολής των Πλωμαριτών σ’ αυτήν όπου, και κατά την οποία, για πρώτη φορά, τιμήθηκε η λαϊκή ποιήτρια - αγωνίστρια Ρηνιώ Βεκρή - Τυροπώλη.

Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε στη, γεμάτη από κόσμο, αίθουσα του Πολύκεντρου Πλωμαρίου και διοργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πλωμαρίου «Το Πόλιον» σε συνεργασία με τη Δημοτική Ενότητα και Κοινότητα Πλωμαρίου, υπό την αιγίδα. της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.

Χαιρετισμό απηύθυναν οι παρόντες στην εκδήλωση,αντιδήμαρχος Πλωμαρίου, Μανώλης Αρμενάκας, ο οποίος τόνισε ότι στην απελευθέρωση του νησιού πρωτοστάτησαν οι Πλωμαρίτες αγωνιστές, ο περιφερειακός σύμβουλος Κυριάκος Πετρέλλης, ο οποίος, μεταξύ των άλλων, εξήρε τη φιλοπατρία των Πλωμαριτών, ενώ ο βουλευτής Λέσβου Χαράλαμπος Αθανασίου, και ο γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Γιαννέλλης - Θεοδοσιάδης, που για αποχρώντες λόγους, δεν ήρθαν στην εκδήλωση, έστειλαν σχετικά χαιρετιστήρια μηνύματα.

Στο ζεστό και συγκινητικό κλίμα της εκδήλωσης συνέβαλε η πολύ σημαντική παρουσία των απογόνων (εγγόνια, δισέγγονα) των Πλωμαριτών αγωνιστών, όπως των Θρασύβουλου Μελανδινού, Πέτρου Πετρέλλη, Γιάννη Σκυβαλάκη, αγωνιστών της «Λεσβιακής Φάλαγγας» και της λαϊκής ποιήτριας και αγωνίστριας Ρηνιώς Βεκρή - Τυροπώλη. Χαρακτηριστικό της εκδήλωσης αυτής είναι ότι παρουσιάστηκαν και αναδείχτηκαν από τους ομιλητές, για πρώτη φορά, άγνωστες, μέχρι τώρα, ιστορικές πτυχές και προσωπικότητες, που πρωτοστάτησαν στην απελευθέρωση του νησιού μας.

Η πρόεδρος του Συλλόγου «Το Πόλιον», Μυρσίνη Βαρτή - Ματαράγκα, έδωσε «την άλλη διάσταση» της εκδήλωσης αυτής, δηλαδή την τιμή και την ευγνωμοσύνη, ως οφειλόμενο χρέος, στους Πλωμαρίτες αγωνιστές των οποίων η δράση ήταν ενεργός και αποφασιστική. Γι’ αυτό και πρότεινε, εκ μέρους του Δ.Σ. του Συλλόγου, την ονοματοθεσία από το Δήμο, κεντρικών δρόμων του Πλωμαρίου με τα ονόματα των Πλωμαριτών αγωνιστών της Απελευθέρωσης.

Οι ομιλητές της εκδήλωσης

Ο επίτιμος σχολικός σύμβουλος Φιλολόγων Λέσβου, Παναγιώτης Παρασκευαΐδης, στην εισήγηση του «Από το σκοτάδι στο φως», τόνισε: «Οι ραγιάδες Έλληνες, μετά τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, συνειδητοποιώντας την ύπαρξη δυνατότητας απαλλαγής τους από την Οθωμανική Εξουσία, επιδίωξαν την απελευθέρωση τους και όταν ήλθε, την πανηγύρισαν με έξαλλο ενθουσιασμό τη μέρα της απελευθέρωσής τους. Για τους Μυτιληνιούς ήταν η 8η Νοεμβρίου 1912».

Ο εκπαιδευτικός Χαράλαμπος Πετρέλλης, στην ομιλία του για τους Πλωμαρίτες αγωνιστές,υπογράμμισε ότι: α) το «Αβέρωφ» άλλαξε το συσχετισμό των δυνάμεων το 1912, καθώς απέκλεισε τον τουρκικό στόλο στα Δαρδανέλια και συνακόλουθα στέρησε τον τουρκικό στρατό από εφεδρείες και πολεμοφόδια, β) στο Πλωμάρι ξεκίνησε η τροποποίηση του σχεδίου «Έλεγχος των Στενών» σε «απελευθέρωση των νησιών», αμέσως μετά το φόνο του Δημήτρη Πιτσιλαδή και λίγο πριν την ανακωχή και γ) ότι είναι αναγκαία η δημιουργία νέων και η αξιοποίηση των υπαρχόντων αρχείων, γεγονός που θα βοηθήσει στην τεκμηρίωση μιας μεγάλης σειράς προφορικών μαρτυριών εκείνης της εποχής.

Η Κωνσταντίνα Βάκκα - Κυριαζή παρουσίασε τον ιδρυτή της «Λεσβιακής Φάλαγγας», Ευστράτιο Ιωάννου Αθανασιάδη, από τον Μπουρό Πλωμαρίου, και τους 210 στρατιώτες εθελοντές της. Η ομιλία της εστιάστηκε στον τρόπο με τον οποίο ανακάλυψε, μετά από 100 χρόνια, τον ιδρυτή και τα ονόματα των ανδρών της «Λεσβιακής Φάλαγγας», αναφερόμενη στον έντυπο Τύπο της Αμερικής και της Λέσβου, που αποτέλεσαν την κύρια πηγή της, στα Λεσβιακά περιοδικά από όπου ταυτοποιήθηκε σημαντικός αριθμός εθελοντών της «Λεσβιακής Φάλαγγας», και στους Λέσβιους που συνέβαλαν στην αναγνώριση των συγγενών, συμπατριωτών τους. Η ομιλία συνοδεύτηκε με τη διανομή φυλλαδίου, το οποίο περιείχε φωτογραφία του ιδρυτή Ε. Αθανασιάδη, απόσπασμα της συνέντευξής του στην εφημερίδα «New York Herald» της Νέας Υόρκης, τα ονόματα των ανδρών της «Λεσβιακής Φάλαγγας» με τον τόπο καταγωγής τους, και των μελών της Οργανωτικής Κεντρικής Επιτροπής της «Λεσβιακής Φάλαγγας» στη Νέα Υόρκη.

Συγκίνηση για την Πλωμαρίτισσα ποιήτρια

Η εισήγηση της δημοσιογράφου Ντόρας Πολίτη, εγγονής της τιμωμένης λαϊκής ποιήτριας, «Ρηνιώ Βεκρή - Τυροπώλη, η Πλωμαρίτισσα ποιήτρια στις μάχες του Κλαπάδου», υπήρξε συγκινητική και καθήλωσε το ακροατήριο. Ιδιαίτερα μεγάλη -και δικαιολογημένη- ήταν η συγκίνηση των παρόντων συγγενών της. Ακούστηκε η άγνωστη δράση, για τους περισσοτέρους από εμάς, η προσφορά και η μαχητική προσωπικότητα της λαϊκής ποιήτριας, πολύ γνωστής για τα υμνητικά της ποιήματα στον αγώνα της απελευθέρωσης του νησιού. Θεώρησε υποχρέωση της και δεν δίστασε, να αφήσει τα 10 παιδιά της και μαζί με τον 14χρονο γιο της, να ακολουθήσει τη «Λεσβιακή Φάλαγγα», στην οποία συμμετείχαν πέντε ξαδέλφια της και άλλοι συγγενείς και να γίνει η πολεμική ανταποκρίτρια σε ποιητικό λόγο. Το «Χρονικό του Κλαπάδου» από τις 3/12 έως τις 8/12 του 2012, για πρώτη φορά διαβάστηκε, από την ομιλήτρια και εγγονή της, που έζησε μαζί της 15 ολόκληρα χρόνια. Ήταν η μόνη γυναίκα τότε, τόνισε η ομιλήτρια, που τόλμησε να βγει μπροστά όχι μόνο να διαλαλήσει το πάθος για τη λευτεριά, αλλά και να πρωτοστατήσει με μοναδικό τρόπο στο χρονικό της απελευθέρωσης της Μυτιλήνης και των μαχών του Κλαπάδου. Ακόμη ότι η ζωή, η δράση και η προσφορά της «Ρηνιώς Αβέρωφ», έχει απασχολήσει λογοτέχνες και λόγιους Λέσβιους, όπως τους κ.κ Μίσσιο, Μαριάνθη Βάμβουρα, Ευστράτιο Μαραγγέλη, ενώ ήδη στο «Λεσβιακό Ημερολόγιο» του 1914, υπάρχει άρθρο για την τιμωμένη. Τέλος, η κ. Πολίτη πρόσθεσε ότι προσωπικά της αντικείμενα και χειρόγραφα ποιήματα της, φυλάσσονται στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας.

Τη συγκινητική ατμόσφαιρα της εκδήλωσης συμπλήρωσε η μουσική των Σαντουριών της Αγιάσου με εμβατήρια και παραδοσιακά τραγούδια της Λέσβου. Παράλληλα λειτούργησε έκθεση ενθυμημάτων και φωτογραφιών της εποχής εκείνης, γύρω από τα οποία, στο τέλος της εκδήλωσης, έγιναν πολλές συζητήσεις αυτών που ακούστηκαν μαζί με το κέρασμα ούζου, προσφορά των ποτοποιιών του Πλωμαρίου, και ωραίο μεζέ για τον οποίο συνέβαλαν μέλη του Συλλόγου.