Μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ τις προηγούμενες δύο εβδομάδες είχε αναρτήσει στην ιστοσελίδα της διαφημιστικό φυλλάδιο με το οποίο ανακοίνωνε ότι πουλάει δοχείο με τυρί φέτα προς 2,95 ευρώ το κιλό. Δηλαδή σε τιμή κάτω από το κόστος παραγωγής. Την ίδια στιγμή είναι γνωστό ότι στην αγορά διατίθενται τυροκομικά προϊόντα με την επωνυμία «φέτα», τα οποία δεν παρασκευάζονται από γάλα. Τυροκόμοι καταγγέλλουν ότι στην ηπειρωτική Ελλάδα γίνονται εισαγωγές πρόβειου γάλακτος από την Ιταλία με τιμή 0,60 ευρώ το κιλό. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα από τα λίγα εθνικά προϊόντα, για το οποίο δόθηκαν μάχες για να κατοχυρώσει η χώρα μας το αποκλειστικό δικαίωμα παραγωγής, υποβαθμίζεται κι είναι πια ορατός ο κίνδυνος οι ανταγωνίστριες χώρες (Γαλλία και Δανία) να ζητήσουν την άρση της κατοχύρωσης.

Είναι γνωστό ότι οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ χρησιμοποιούν ορισμένα προϊόντα ως κράχτες για να προσελκύσουν πελάτες. Τα προϊόντα αυτά τα προσφέρουν σε πολύ χαμηλές τιμές, αρκετές φορές κάτω του κόστους, ώστε δίπλα σε αυτά να πουλήσουν κι άλλα προϊόντα, οι τιμές των οποίων είναι «τσιμπημένες», για να καλύψουν τη διαφορά στα κέρδη. Πολλές αλυσίδες σούπερ μάρκετ χρεώνουν τις προσφορές στους προμηθευτές τους. Δηλαδή υποχρεώνουν τις επιχειρήσεις που τα παράγουν, να κάνουν προσφορές μία ή δύο φορές το χρόνο.
Στο παρελθόν αυτή η πρακτική απαγορευόταν από το νόμο. Όμως η νομοθεσία έχει αλλάξει κι επιτρέπει τις πωλήσεις κάτω του κόστους σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως μας εξήγησε ο γενικός διευθυντής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Παναγιώτης Κουτλής. Τέτοιες περιπτώσεις είναι π.χ. όταν ένα προϊόν βρίσκεται κοντά στην ημερομηνία λήξης του ή όταν πρόκειται να κλείσει η εμπορική επιχείρηση που το πουλάει.
Επίσης επιτρέπεται η πώληση κάτω του κόστους όταν γίνονται προωθητικές ενέργειες και προσφορές.
Στην ουσία, η πώληση προϊόντων κάτω του κόστους είναι ελεύθερη, αρκεί η εμπορική επιχείρηση που χρησιμοποιεί αυτή την πρακτική να αντέχει το κόστος που συνεπάγεται.
Ως εκ τούτου, εκτός από την περίπτωση της φέτας που αποκαλύπτει σήμερα το «Ε», έχουν γίνει καταγγελίες και γι’ άλλες ομοειδείς περιπτώσεις σε τρόφιμα και ποτά. Προσφάτως, σούπερ μάρκετ στη Μυτιλήνη πουλούσε μια συγκεκριμένη μάρκα ουίσκι προς 20 ευρώ το μπουκάλι. Την ίδια στιγμή, μια τοπική επιχείρηση χονδρικού εμπορίου οινοπνευματωδών αγόραζε το ίδιο προϊόν από τον προμηθευτή της στην Αθήνα προς 24 ευρώ το μπουκάλι. Σε άλλη περίπτωση έχει καταγγελθεί η πώληση κάτω του κόστους ελαιολάδου από μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ στη Μεσσηνία.

Είναι φέτα;
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τίθεται το εύλογο ερώτημα: «είναι αυθεντικό το εκάστοτε προϊόν που πωλείται σε τιμή κάτω του κόστους ή όχι;». Είναι, για παράδειγμα, φέτα το τυροκομικό προϊόν που πωλείται σε δοχείο 14 κιλών προς 2,95 ευρώ το κιλό, όταν η τιμή που πουλάνε τη φέτα οι τυροκομικές επιχειρήσεις της χώρας στα σούπερ μάρκετ κυμαίνεται από 4,00 έως 4,80 ευρώ το κιλό; Μπορεί να είναι φέτα το εν λόγω προϊόν όταν - σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Γάλακτος και Κρέατος - η μέση τιμή παραγωγού στο πρόβειο γάλα έχει διαμορφωθεί στα 0,97 ευρώ το κιλό για το 2010;
Από τους αριθμούς που παραθέτουμε, είναι φανερό ότι η τιμή πώλησης της συγκεκριμένης φέτας δεν καλύπτει ούτε το κόστος αγοράς του γάλακτος.
Αντίστοιχα φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί και στις πωλήσεις τυποποιημένου ελαιολάδου. Είναι ελληνικό το λάδι που περιέχεται σε ένα πεντόλιτρο δοχείο και η τιμή του είναι 12 ευρώ; Κι αν ναι, το λάδι που περιέχει το δοχείο είναι έξτρα παρθένο; Σημειώστε ότι μόνο η αγορά ενός κιλού έξτρα παρθένου ελαιόλαδου από τον παραγωγό κοστίζει 2,10 ευρώ στη Λέσβο και 2,40 στη Μεσσηνία. Κατά συνέπεια, πέντε λίτρα κοστίζουν από 9,66 ευρώ έως 11,04 ευρώ.



Στη φωτογραφία διακρίνεται το δοχείο φέτας σε προσφορά, αλλά και οι τιμές που πωλούνται άλλες επώνυμες φέτες. Είναι φανερή η μεγάλη απόκλιση τιμών


Έλεγχοι για τη φέτα
Οι τυροκόμοι με τους οποίους μίλησε το «Ε», δηλώνουν ότι στη χώρα μας γίνονται εισαγωγές γάλακτος από βαλκανικές χώρες, είτε από την Ιταλία, σε πολύ χαμηλές τιμές. Γι’ αυτό και εμφανίζεται στην αγορά φέτα που πωλείται κάτω του κόστους. Ωστόσο, οι τυροκόμοι φοβούνται να κάνουν καταγγελίες επώνυμες διότι σκέφτονται την επόμενη μέρα. Σκέφτονται ότι η παραμικρή λάθος κίνηση μπορεί να βγάλει τα προϊόντα τους έξω από την αγορά, ακόμη κι αν οι καταγγελίες τους γίνουν σε οργανισμούς όπως είναι ο ΕΦΕΤ και ο ΕΛΟΓΑΚ, δηλαδή σε οργανισμούς που είναι επιφορτισμένοι με το να προστατεύουν τους καταναλωτές αλλά και τους παραγωγούς της φέτας.
Το συγκεκριμένο περιστατικό, καθώς και πολλά άλλα που δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, καταδεικνύουν την αποδιάρθρωση της ελληνικής αγοράς τροφίμων. Είτε γιατί χρησιμοποιούνται αθέμιτες πρακτικές προώθησης των προϊόντων είτε γιατί παραπλανιέται το καταναλωτικό κοινό, που άλλο προϊόν πληρώνει και άλλο αγοράζει.
Όμως, πολλά ερωτηματικά υπάρχουν και για τη λειτουργία του ελεγκτικών μηχανισμών. Πότε και πώς ελέγχουν τέτοια περιστατικά; Έχει ελεγχθεί η συγκεκριμένη επιχείρηση σούπερ μάρκετ και η τυροκομική επιχείρηση παραγωγής του προϊόντος για την τήρηση της νομοθεσίας; Ποια ήταν τα αποτελέσματα; Μήπως θα τα μάθουμε μετά από ένα εξάμηνο, οπότε μια, μακροσκελής, ανακοίνωση σε δύο αράδες θα αναφέρει ότι επιβλήθηκε πρόστιμο στην επιχείρηση για παράβαση της νομοθεσίας, χωρίς άλλες ουσιώδεις διευκρινίσεις;
Είναι προφανές πως ουσιαστικός έλεγχος της αγοράς δεν υπάρχει. Αλλά και όταν γίνονται έλεγχοι, τα αποτελέσματά τους δεν τα μαθαίνουν σχεδόν ποτέ οι καταναλωτές, ώστε να μπορούν να προστατευθούν.
Το χειρότερο από όλα είναι πως με τέτοιες πρακτικές, η ελληνική φέτα χάνει την αξιοπιστία της και την αυθεντικότητά της. Κι ίσως πολύ σύντομα χάσει και την ελληνικότητά της.