Ας ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα. Είναι βάσιμο να πιστεύουμε ότι μια χρεωστική κρίση σε ένα κράτος μέλος της ευρωζώνης μπορεί να πυροδοτήσει μια γενικότερη κρίση και να επηρεάσει και άλλες χώρες της ευρωζώνης; Η απάντηση εμπεριέχει το αρνητικό στοιχείο, πως μπορεί, αλλά και το θετικό στοιχείο, ότι μπορεί εύκολα, αν το θέλουν οι ισχυροί της ευρωζώνης, να αποφευχθεί.
Κατ’ αρχήν ας δούμε τι ρόλο παίζουν σε αυτή την κρίση οι λεγόμενες χρηματαγορές και ειδικότερα ένα μέρος αυτών, που δεν είναι άλλες από τους περίφημους οργανισμούς αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s, Standard & Poor’s, Fitch κ.ά.. Είναι οι πιο «νευρικοί» και πιο «επικίνδυνοι» από όλους αυτούς που αποτελούν τις λεγόμενες χρηματαγορές. Το λιγότερο που μπορεί να καταλογίσει κανείς σε αυτά τα ιδρύματα, είναι πως αποτυγχάνουν συστηματικά να προβλέψουν τις επερχόμενες κρίσεις και, το χειρότερο, όταν οι κρίσεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους, οι παραπάνω οργανισμοί αντιδρούν σπασμωδικά και τις επιδεινώνουν. Η πρόσφατη μεγάλη πιστωτική κρίση τούς έπιασε σε βαθύ ύπνο. Κανένας από αυτούς δεν την πρόβλεψε, οι δε αξιολογήσεις τους σε οικονομικούς οργανισμούς και τράπεζες που χρεωκόπησαν οικονομικά παρασύροντας όλο το σύστημα, ήταν από καλές και πάνω στην κλίμακα αξιολόγησής τους.

Ας θυμηθούμε και την αναγγελία αναστολής της εξυπηρέτησης των ομολόγων τού Ντουμπάι (κοινώς «δεν πληρώνω»), που, αφού δημοσιεύθηκε στον οικονομικό Τύπο, τότε συνειδητοποίησαν οι οργανισμοί αξιολόγησης ότι υπήρχε κρίση και έτρεξαν να υποβαθμίσουν τα ομόλογά του. Προσέθεσαν άλλη μια αποτυχία στις προβλέψεις τους. Όταν, λοιπόν, αποτυγχάνουν οικτρά να προβλέψουν μια κρίση στο δημόσιο χρέος και τη βρίσκουν μπροστά τους, πανικοβάλλονται και βρισκόμενοι σε αλλόφρονα κατάσταση αναζητούν εναγωνίως άλλες πιθανές κρίσεις σε κρατικά ομόλογα. Αυτό έκαναν και στην περίπτωσή μας. Έψαξαν τις χώρες της ευρωζώνης να βρουν μεγάλα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς των κρατών της, βρήκαν την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες της ευρωζώνης και ξεκίνησαν τη διαδικασία της υποβάθμισης. Αυτό έχει το γνωστό αποτέλεσμα: την αύξηση των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων των χωρών που υποβάθμισαν και τον αποκλεισμό του δανεισμού τους από τις διεθνείς αγορές.
Μέχρι τώρα είμαστε στο μισό της απόδειξης ότι η κρίση μια χώρας επηρεάζει το όλο σύστημα, φυσικά με την ενεργό συμμετοχή διεθνών χρηματοοικονομικών οίκων. Αν βάλουμε τώρα στο κάδρο και την ανάμειξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που εξακολουθεί να κάνει αποδεκτές τις αξιολογήσεις των παραπάνω οργανισμών αποδεχόμενη τις βαθμολογήσεις τους, έχουμε όλα τα στοιχεία που μεταμορφώνουν μια «τοπική» κρίση σε κρίση του συστήματος συνολικά. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με άλλα λόγια, βάζει το κερασάκι στην τούρτα της κρίσης αποδεχόμενη τις βαθμολογήσεις των παραπάνω οίκων αξιολόγησης, αφού τις χρησιμοποιεί ως κριτήριο για να αποδεχτεί ή να απορρίψει τις εγγυήσεις των τραπεζών της ευρωζώνης. Δεν ξέρουμε τις πιθανότητες να κηρύξει η Ελλάδα ολική παύση πληρωμών, αλλά ας δούμε τι μπορούν να κάνουν οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης για να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση και τελικά τι θα τους κοστίσει.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που η Ελλάδα δηλώσει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει το πλήρες ποσό των οφειλών της, όλες οι χώρες τις ευρωζώνης, θυσιάζοντας ένα 3% περίπου η κάθε μία, δηλαδή προσθέτοντάς το στο δικό τους δημόσιο χρέος, μπορούν να τη σώσουν ανατρέποντας την κατάσταση της χρεωκοπίας. Ας θυμηθούμε ότι δεν είναι τίποτα σαν ποσοστό, συγκριτικά με αυτό που χρεώθηκαν για να σώσουν τις δικές τους τράπεζες κατά την πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει. Για να το πω αλλιώς, ας δείξουν αυτό που κάθε τόσο διατυμπανίζουν περί «Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης».
Δεν είναι σωστό να ακούγονται ωραία λόγια περί ευρωπαϊκής αδελφοσύνης στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και τελικά όταν έρθει η ώρα να συζητηθούν ζητήματα προϋπολογισμού, οι φωνές που επικρατούν να είναι μόνο γερμανικές. Πρέπει να δοθεί μια τελευταία ευκαιρία στην Ελλάδα, αφού είναι εγκλωβισμένη στην παγίδα του χρέους και του ευρώ. Ας ρίξουν δημόσιο χρήμα στην Ελλάδα, όπως έκαναν με τις προβληματικές τράπεζές τους, και όχι να ξεζουμίσουν το ελληνικό κράτος για να του αποσπάσουν τα λεφτά που χρωστάει στις τράπεζες. Δεν μπορεί η φτώχεια της Ελλάδας να είναι η μόνη λύση για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας μη μας κάνουν να θυμηθούμε και να παραφράσουμε το παλιό σύνθημα που βλέπαμε στους τοίχους: «αν η Ελλάδα ήταν τράπεζα, θα την είχατε σώσει».