Ι. Μιχαηλίδης - Κ. Παπανικολάου
Εκδόσεις University Studio Press
Θεσσαλονίκη 2009, σελ. 192
Στο επίτομο αυτό έργο παρατίθενται τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας - καταγραφής που εκπονήθηκε από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Στις 192 σελίδες του βιβλίου, παρουσιάζονται περισσότεροι από 3.000 αναγνωρισμένοι Αφανείς Γηγενείς Μακεδονομάχοι από τους 13 νομούς της Μακεδονίας, από 456 πόλεις και χωριά. Καταγράφονται τα επίσημα και ιστορικά τεκμηριωμένα βιογραφικά στοιχεία αφανών γηγενών ηρώων, ανδρών και γυναικών, καθημερινών ανθρώπων, που στήριξαν και υπερασπίστηκαν, προσφέροντας ακόμη και τη ζωή τους, το μεγαλύτερο έπος του ελληνισμού μετά τον Αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας.
Οι δύο επιμελητές επισημαίνουν:
«Η παρούσα προσπάθεια ξεκίνησε μ’ ένα διπλό στόχο, που αποτελεί την κυρίαρχη συνιστώσα του ζητήματος του Μακεδονικού Αγώνα: αφενός να καταγράψει και να τεκμηριώσει τη δράση των γηγενών -και συχνότατα αφανών- Μακεδονομάχων, αφετέρου να αποδώσει έναν ελάχιστο φόρο τιμής στους ίδιους και στις τοπικές κοινωνίες της Μακεδονίας, των οποίων η προσφορά αποτέλεσε την απαραίτητη εκείνη προϋπόθεση για την απελευθέρωση του ελληνισμού της Βορείου Ελλάδος».