Όπως η διαφθορά πλήττει βαρέως την οικονομία συμπαρασύροντας δραματικά την κοινωνική συνοχή, έτσι κι ο λαϊκισμός, παράγωγο και προαγωγός της, θανατώνοντας το Λόγο στρεβλώνει κάθε απόπειρα ή προσπάθεια αντιμετώπισης, πολύ δε περισσότερο απαλλαγής απ’ αυτήν.
Για την πολιτική συνέπεια του λαϊκισμού στη μετα-Ελλάδα έχουν γραφεί πολλά και σημαντικά. Για την ιστορία του, τους «ιερείς» του, τους μηχανισμούς του, το ρόλο των Μ.Μ.Ε.… Έχει στηλιτευθεί, κυρίως από τους ίδιους τους λαϊκιστές, η θανατερή του συνέπεια στην εξέλιξη αυτής της κοινωνίας. Κι έχει προαναγγελθεί επανειλημμένα η απαλοιφή του από την πολιτική πρακτική, περίπου πανταχόθεν. Παρ’ όλα αυτά, στο τσάμικο του λαϊκισμού χορεύουμε όλοι, ωσάν να μην ξέρουμε πλέον να συνομιλούμε εκτός των εγκαθιδρυμένων κωδίκων του. Αν κοιτάξουμε προσεκτικά το φαινόμενο, θα δούμε ότι εγγίζουμε, σήμερα ιδιαιτέρως, τα προηγμένα στάδια της «νόσου»: ο λαϊκισμός στοχεύει στο μετασχηματισμό, την απονεύρωση και την απορρύθμιση της βαθύτερης ουσίας απλών, καθημερινών λέξεων που συγκροτούν τον πυρήνα του πολιτισμικού κεφαλαίου μας: πρόκειται για συνειδητή μεθόδευση προς αποπολιτικοποίηση της γλώσσας, άρα για τον τορπιλισμό ενός πολιτισμού που πρωτίστως στηρίζεται σ’ αυτήν.
Ας μη μείνουμε στην αναίσχυντη εκπόρνευση της πολύσημης λέξης «πατρίδα», αυτό το νοητικό έγκλημα που συντελείται επί μήνες τώρα στο δημόσιο χώρο, Λόγο, στο Κοινοβούλιο και, πρόθυμα και υπάκουα, στον Τύπο: όλα όσα βλέπουμε, ακούμε και βιώνουμε καθημερινά, στη Μνημειώδη περίοδο της χώρας, είναι για τη «σωτηρία της πατρίδας». Σημειώνω ότι θεωρώ το Μνημόνιο ως χαλκά στο λαιμό των πολιτικών μας, τελευταία ελπίδα προς τον ορθό εκσυγχρονισμό. Μόνο που, όπως επενδύεται εννοιολογικά και όπως μας μεταφέρεται, από χαλκάς στο λαιμό τους μεταστρέφεται σε χαλκά στο δικό μας. Το Μνημόνιο απευθύνεται σ’ αυτούς, όλους τους, το παραλαμβάνουμε όμως ως υπόθετο όλοι οι άλλοι. Η χρήση ως συνωνύμων των εννοιών «πατρίδα», «Κράτος», «Χώρα», «λαός», «κοινωνία», όπως συμβαίνει καθημερινά στο Λόγο της πολιτικής νομενκλατούρας, δεν είναι απλά ένα κειμενογραφικό παίγνιο λεκτικού πλούτου, αλλά μια στοχευμένη επιλογή. Αλλά ακόμα κι αν δεν είναι, τότε η αγραμματοσύνη της παράγει εν τέλει τα ίδια αποτελέσματα. Αλλά τότε το ζήτημα για όσους προβληματίζονται μ’ αυτά τα ψιλά γράμματα της ιθαγενούς πολιτικής είναι ότι η επιλογή περιορίζεται μεταξύ αγραμμάτων μπερμπάντηδων και ευφυών «εκτελεστών». Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη!
Η έννοια-στόχος του λαϊκισμού είναι μια απλή δισύλλαβη λεξούλα: Μαζί! Μαζί σημαίνει κοινωνική ή κοινοτική συλλογικότητα, σημαίνει συνευθύνη για τη Δημοκρατία, σημαίνει μοιρασιά, την υπερβατική έννοια του κοινού: της χαράς και της οδύνης, της θυσίας και της ανά(σ)τασης, του χρέους, του καθήκοντος και του οράματος… Απλά πράγματα, μα αιώνια διλήμματα: παλεύουμε ως ομάδα ή πεθαίνουμε ως άτομα;!
Το Μαζί πέρασε και περνάει τρομερές περιπέτειες στη μετα-Ελλάδα: το θεμελιώδες επίρρημα του πολιτισμού μας βολοδέρνει μεταξύ τού «Μαζί θα προχωρήσουμε», «Μαζί μπορούμε», «Μαζί σου, συνονόματε, για μια Ελλάδα νέα», «Μαζί θα σώσουμε την Ελλάδα» και του εκπληκτικού «Μαζί τα φάγαμε τα λεφτά»! Απόλυτη χυδαιότητα ως πολιτική επιλογή Λόγου, εκατέρωθεν της δήθεν εννοιολογικής διχοτομίας! Γιατί ή το ένα ισχύει ή το άλλο! Όλα μαζί συνιστούν τον απόλυτο λαϊκισμό…
Μπροστά στα μάτια μας λαμβάνει χώρα βιασμός των λέξεων που συνιστούν τον εαυτό μας. Και ουδείς μιλάει μπροστά στην αδυναμία πληρωμής του νέου κόστους του πετρελαίου θέρμανσης, π.χ.! Όμως όλοι, ή σχεδόν όλοι, θα δονηθούμε σε λίγες ημέρες, πατριδοφρόνως τάχατέ μου, στις παρελάσεις της 70ής επετείου του «ΟΧΙ». Με σημαιάκια, στις κεντρικές οδούς και πλατείες, θα χειροκροτούμε, κάτι «αγήματα» νέων που αδυνατούν να περπατήσουν «Μαζί», υπό τους ήχους των παλαμακίων της τοπικής Ηγεσίας και του κ. Εκπροσώπου της Κυβέρνησης στο διηνεκές - που θα έχει έλθει, στην αγλαή περιφέρεια, κυρίως για να κανονίσει τα προεκλογικά μπερδέματα των εδώ της…
Τα έσχατα θύματα του λαϊκισμού, οι ανήμπορες λέξεις, η «πατρίδα» και το «μαζί», έχουν όμως κάποια έσχατα χαρακώματα, από το παρελθόν: την «πατρίδα» του Γκάτσου, του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, το «μαζί» του Ελύτη, κι όλων των Άλλων. Ναι, μαζί τα φάγατε, ας δώσουμε όμως την ευκαιρία στην ονειροπόληση βλέποντας σκηνές, από το αρχείο της ΕΡΤ, τις επόμενες ημέρες, από το Μέτωπο της Αλβανίας: αυτές τις μακρινές ανώνυμες φιγούρες, μέσα στην ανείπωτη και περίεργη σιωπή του χιονιού, που σιγά-σιγά έπεφταν μπροστά στα πολυβόλα των μελανοχιτώνων, αφήνοντας πίσω τους μάνες, γυναίκες και παιδιά, αλλά κι εμάς τους επιγόνους. Αυτός είναι ο ορισμός του ελληνικού Μαζί. Κι η σταφίδα του Ελύτη, από το Άξιον Εστί: «… και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί κι αμίλητοι, φέγγοντας μ’ ένα μικρό δαδί, μία-μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα …».
Άμποτε να ξαναγεννηθεί το κίνημα του Μαζί. Θα τους σαρώσει όλους αυτούς τους τυπάρες! Το ξέρουν, γι’ αυτό και αποδομούν τη «σταφίδα, μία-μία»!