Το Καστελλόριζο και ειδικότερα το σύμπλεγμα των νησιών στην περιοχή του Καστελλορίζου αποτελούν εδώ και σχεδόν μια δεκαετία μια «καυτή» περιοχή που η επεκτατικότητα των Τούρκων έχει βάλει στο στόχαστρο. Όχι σε ό,τι αφορά το καθεστώς κυριαρχίας του, αφού αυτό είναι αδιαμφισβήτητα ξεκαθαρισμένο από τη συμφωνία Ιταλίας - Τουρκίας τού 1932 και τη Συνθήκη των Παρισίων τού 1948, αλλά σε ό,τι αφορά τα κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), εφόσον αυτή κάποια στιγμή εξαγγελθεί.
Η παρουσία της Ελλάδας στην ανατολική Μεσόγειο και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε αυτή οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά και μόνο στο μικρό αυτό ακριτικό νησί. Όπως όλα τα νησιά, έτσι και αυτό σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο έχει όλες τις θαλάσσιες ζώνες, άρα και υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Οι ελληνικές θέσεις για το τι δικαιούμαστε στην περιοχή αυτή φαίνονται στο Χάρτη 1 και για την αποτυπωμένη οριοθέτηση έχει χρησιμοποιηθεί η κλασσική μέθοδος της ίσης απόστασης.
Η Τουρκία από την άλλη προσπαθεί εδώ και χρόνια να περάσει την άποψη, κατ’ αρχήν μέσω Τούρκων ακαδημαϊκών και δήθεν επιστημονικών συγγραμμάτων κατά παραγγελία, ότι το Καστελλόριζο δε δικαιούται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Πρόσφατα, το Μάρτιο του 2011, η θέση αυτή εκφράστηκε και επίσημα πλέον όταν ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο κλήθηκε να εμποδίσει τις έρευνες ενός ιταλικού ερευνητικού σκάφους. Όταν λοιπόν το πολεμικό πλοίο ερωτήθηκε από το ερευνητικό για το ποια είναι η τουρκική υφαλοκρηπίδα στην οποία δε δικαιούται να κάνει έρευνες, δόθηκε μια απάντηση η οποία αποτυπώνεται στον ακόλουθο Χάρτη (2).
Ούτε λίγο ούτε πολύ, το Καστελλόριζο δεν «υπάρχει». Η τουρκική επιχειρηματολογία αποτελεί ένα συνονθύλευμα νομικοφανών, δήθεν πολιτικών, αλλά και εντελώς ακατανόητων επιχειρημάτων.



Με την αδειοδότηση της επίσημης τουρκικής εταιρείας πετρελαίων για έρευνες στην περιοχή ακριβώς αυτή, η Τουρκία κάνει άλλο ένα προκλητικό βήμα επίδειξης θράσους. Ένα βήμα, όμως, που γίνεται με συγκεκριμένο σκοπό και λόγο.
Ήδη από το 2001, μελέτες και εργασίες τού ΕΜΠ έδειχναν ότι στην ευρύτερη περιοχή του Καστελλορίζου και ειδικότερα ΝΑ αυτού υπάρχουν μεγάλες ποσότητες ενυδατωμένων υδρογονανθράκων, μοναδικές στον κόσμο, τόσο σε ποσότητα όσο και σε δυνατότητα εκμετάλλευσης. Μελέτες οι οποίες εκτιμήθηκαν παγκοσμίως, δημοσιεύτηκαν σε έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, άφησαν όμως αδιάφορη την ελληνική κυβέρνηση.
Τώρα ποια έχουμε φτάσει στο νήμα του τερματισμού, και όταν όλοι οι άλλοι έτρεχαν στην κούρσα της ενέργειας για να λάβουν θέσεις, εμείς σφυρίζαμε αδιάφορα. Τώρα απλά προσπαθούμε να προλάβουμε τα χειρότερα.
Ασφαλώς η τουρκική ενεργητικότητα στην περιοχή αποτελεί και έναν αντιπερισπασμό στην πολύ καλή και, τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο, απόλυτα επιτυχημένη δραστηριότητα της Κύπρου για τις έρευνες στο περίφημο πλέον Οικόπεδο 12. Να μην ξεχνάμε όμως ότι η περιοχή του Καστελλορίζου έχει και αυτόνομη αξία και σημασία.

* Ο Δημήτριος Παπαγιαννίδης είναι αντιναύαρχος Πολεμικού Ναυτικού εν αποστρατεία, επίτιμος διοικητής Ναυτικής Εκπαιδεύσεως.