*Γράφει ο Στρατής Κοκκινέλλης

Οι τελευταίες κινητοποιήσεις των αγροτών και τα μπλόκα που έχουν στηθεί από τον Έβρο μέχρι την Πελοπόννησο, έφεραν στην επιφάνεια μια αλήθεια που πολλοί γνώριζαν αλλά ελάχιστοι ήθελαν να πουν δυνατά. Μια φράση νεαρού αγρότη από τον Έβρο, που έκανε μέσα σε λίγες ώρες τον γύρο της χώρας, αποτυπώνει με ακρίβεια τη σημερινή πραγματικότητα: «Η Κυβέρνηση δεν μας βλέπει, μας διώχνει από τον πρωτογενή τομέα. Ίσως κάναμε λάθος που δεν γίναμε συνοριοφύλακες, δηλαδή δημόσιοι υπάλληλοι, όπως έχουν κάνει άλλοι συνομήλικοί μας».

Η δήλωση αυτή δεν είναι απλώς μια αγανάκτηση. Είναι ένα κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σχόλιο συμπυκνωμένο σε δύο προτάσεις. Είναι η φωνή μιας γενιάς που ζει στην παραμεθόριο - όπως κι εδώ στο νησί μας - και αισθάνεται ότι το κράτος την ξεχνάει, την αγνοεί, ή ακόμα χειρότερα, την ωθεί μεθοδικά μακριά από τη γη και την παραγωγή.

Η εικόνα της παραμεθορίου: όταν η περιφέρεια μοιάζει αόρατη

Είτε μιλάμε για τον Έβρο, είτε για τη Λέσβο, τη Λήμνο, τα υπόλοιπα νησιά του Βορείου Αιγαίου και εν γένει τις επαρχιακές πόλεις, η κατάσταση είναι κοινή: εγκατάλειψη, έλλειψη κινήτρων, παραγωγοί που παλεύουν μόνοι τους απέναντι σε κόστος που ανεβαίνει, έσοδα που συρρικνώνονται και μια κεντρική διοίκηση που λειτουργεί λες και η Ελλάδα τελειώνει στα διόδια της Μεταμόρφωσης.

Η περιφέρεια δεν ζητά προνόμια. Ζητά δίκαιη μεταχείριση, υποδομές, πρόσβαση σε υπηρεσίες, μεταφορικό ισοδύναμο που να λειτουργεί, τιμές που να επιτρέπουν τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών. Ζητά όραμα, πλάνο και ένα σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης που θα δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που η περιφέρεια θα είναι ελκυστική και τόπος για να ζεις.

Η νοοτροπία του «να μπω στο Δημόσιο»

Η φράση του νεαρού αγρότη θέτει ένα κρίσιμο ερώτημα: πώς φτάσαμε στο σημείο ο πρωτογενής τομέας - ο τομέας που χτίζει οικονομίες, παράγει αξία, συγκρατεί πληθυσμό - να θεωρείται πλέον αδιέξοδο επάγγελμα;

Η απάντηση είναι σκληρή. Γιατί η πολιτεία - και όχι μόνο η σημερινή - έδειξε ξεκάθαρα εδώ και δεκαετίες ποιο επάγγελμα επιβραβεύει: τη μονιμότητα, όχι την παραγωγή. Την ασφάλεια, όχι το ρίσκο.

Ο αγρότης βλέπει τον συνομήλικό του να μπαίνει στο Δημόσιο με σταθερό μισθό, επιδόματα, ωράριο και προοπτική. Κι εκείνος; Ρεύμα πανάκριβο. Καύσιμα στα ύψη. Καλλιεργητικό κόστος που φουσκώνει. Και τιμές παραγωγού που μένουν σταθερές ή πέφτουν, την ώρα που ο καταναλωτής αγοράζει πανάκριβα προϊόντα.

Ποιος νέος να επενδύσει στο χωράφι; Ποιος να συνεχίσει την οικογενειακή παραγωγή όταν το κράτος τον αντιμετωπίζει ως εμπόδιο και όχι ως πυλώνα;

Απουσία εθνικού σχεδίου - από την ΕΟΚ μέχρι σήμερα

Δεν υπάρχει εθνική στρατηγική για τον πρωτογενή τομέα. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν υπήρξε ποτέ. Ακόμη και κατά τη διαπραγμάτευση της ένταξης μας στην τότε ΕΟΚ, ουδείς πάλεψε για μια σοβαρή συμφωνία που θα διασφάλιζε τον Έλληνα παραγωγό. Η Ένωση δεν ενδιαφέρθηκε και η Ελλάδα δεν επέμεινε.Έκτοτε, κάθε κυβέρνηση προσθέτει ή αφαιρεί επιδοτήσεις, ανακοινώνει μέτρα, υπόσχεται λύσεις, αλλά κανένα πλάνο δε δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης.

Η Ελλάδα παραμένει εισαγωγική χώρα σε προϊόντα που θα έπρεπε να παράγει σε επάρκεια. Και αυτό δεν είναι απλώς οικονομικό πρόβλημα, είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας, ειδικά σε περιοχές όπως το Βόρειο Αιγαίο και ο Έβρος.

Οι αγρότες παλεύουν για την επιβίωση τους

Είναι εύκολο κάποιοι να μιλούν για «μπλόκα που ταλαιπωρούν τον κόσμο». Πράγματι, ταλαιπωρούν. Αλλά τι ταλαιπωρεί περισσότερο; Μία μέρα καθυστέρησης στον δρόμο ή η μόνιμη καθυστέρηση ενός κράτους που αρνείται να στηρίξει αυτούς που παράγουν;

Οι αγρότες δεν ζητούν πολυτέλειες, αλλά παλεύουν για την επιβίωση τους. Κι αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι σύσσωμες οι επαγγελματικές ομάδες στέκονται δίπλα τους. Δικαιούνται χαμηλότερο κόστος παραγωγής, σταθερό φορολογικό πλαίσιο, εγγυήσεις τιμών, στήριξη στην τεχνολογία, πρόσβαση στην αγορά, διαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών. Αν δεν βοηθηθούν, τότε το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο μια επαγγελματική ομάδα. Αφορά την επιβίωση τόσο εκείνων όσο και του έθνους μας.

*Ο Στρατής Κοκκινέλλης είναι φιλόλογος - δημοσιογράφος