Γιάννης Δημ. Παπάνης: Επιλογή παροιμιακών φράσεων, που κοσμούν το Αγιασώτικο γλωσσικό ιδίωμα, Έκδοση Αναγνωστηρίου Αγιάσου, Μυτιλήνη 2025, σελ.101.

Το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη», συνεχίζοντας την εκδοτική του δραστηριότητα, κυκλοφόρησε τη δεύτερη έκδοσή του μέσα στο 2025, το πόνημα του Αγιασώτη φιλολόγου, ερευνητή, λαογράφου, Γιάννη Δημ. Παπάνη, «Επιλογή παροιμιακών φράσεων, που κοσμούν το Αγιασώτικο γλωσσικό ιδίωμα».

Θυμίζουμε ότι μέσα στο 2025 κυκλοφόρησε από το Αναγνωστήριο και το βιβλίο «Πνευματικό Κέντρο Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη». 1894 - 2024. 130 χρόνια ζωής, δράσης, προσφοράς. Οι εκδηλώσεις εορτασμού των 130 χρόνων (περιέχει ψηφιακό δίσκο (cd) με τα Σαντούρια του Αναγνωστηρίου Αγιάσου), με κείμενα και επιμέλεια του Παναγιώτη Σκορδά, Αντιπροέδρου του Δ.Σ.

Στην παρούσα έκδοση ο Γιάννης Παπάνης παρουσιάζει φράσεις που εντάσσονται στον παροιμιακό χώρο και διακρίνονται για την ειρωνεία και το χιούμορ τους. Όπως γράφει στον πρόλογό του «οι Αγιασώτικες παροιμίες και παροιμιακές φράσεις έχουν συχνά και μια άλλη ιδιαιτερότητα, που αποτελεί την ειδοποιό διαφορά τους, από τις άλλες παρόμοιες κατασκευές άλλων γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας μας. Τις διακρίνει μια ελευθεριότητα, μια διάχυτη αθυροστομία, στα όρια του άσεμνου…, επηρεασμένη απόλυτα από τον πληθωρικό και “αδιάντροπο” καρναβαλικό λόγο, που λέει πάντα “τα σύκα, σύκα και τη σκάφη, σκάφη” και ανθεί και μεγαλουργεί μέχρι σήμερα στην Αγιάσο από τα πανάρχαια χρόνια».

Παραθέτουμε ενδεικτικά δύο τέτοιες φράσεις:

- «Κρίμα του μπαξίσ’ τ΄ς μαμής = Το τουρκ. baksish - φιλοδώρημα, ήταν στην πραγματικότητα η αμοιβή της μαμής, για τη βοήθεια της στις γέννες των παιδιών. Όταν όμως το παιδί ήταν … κορίτσι συνήθως οι πατεράδες δεν ήταν ευχαριστημένοι, γιατί έπρεπε να εξασφαλίσουν προίκα και έλεγαν από μέσα τους την παραπάνω φράση. Αλλά και όταν πια τα παιδιά, ανεξαρτήτως φύλου μεγάλωναν και για διαφόρους λόγους δεν ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες των γονιών τους, τους εξεστόμιζαν περιφρονητικά την παραπάνω φράση, σε όλο της το μεγαλείο εκφράζοντας έτσι (κρίμα!) την απογοήτευσή τους.

- «Παγαίν’ στου παραβάρημα» = απατά τη γυναίκα του κάποιος συνήθως με άλλη παντρεμένη. Η φράση λέγεται παραβολικά και απαξιωτικά για τους μοιχούς (παραβάρημα = μοιχεία, από μεσνπαρα + βαρώ = πιέζω υπερβολικά με το σώμα μου, εικόνα που αποδίδει πλήρως την ...πράξη, που υπονοείται!).

Το βιβλίο τιμάται 10 ευρώ και διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία της Μυτιλήνης και στην Αθήνα από τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγιασωτών.

Δύο ημερολόγια από τις εκδόσεις «Μένανδρος» με Λεσβιακό ενδιαφέρον

Οι εκδόσεις «Μένανδρος» του Αγιασώτη Χρήστου Τακιδέλλη, ετοίμασαν και για το 2026 δύο επιτραπέζια ημερολόγια με Λεσβιακές αναφορές. Πιο συγκεκριμένα. Το ένα έχει τίτλο - θέμα: «Οι ευεργέτες του Γένους. Φωτεινή κληρονομιά στην ιστορία της Ελλάδας» (Επιμέλεια κειμένων: Βασιλική Παλαιοχώρη, Μετάφραση στα αγγλικά: JohnCarr). Παρουσιάζονται με κείμενα και αρχειακό υλικό μια σειρά από ευεργέτες του 19^ου και 20^ου αιώνα όπως: Γεώργιος Σίνας, Ιωάννης Βαρβάκης, Μιχαήλ Τοσίτσας, Ζωσιμάδες, Γεώργιος Χατζηκώστας, Ζώης Καπλάνης, Απόστολος Αρσάκης, Γεώργιος Σταύρος, Γεώργιος Δρομοκαΐτης, Νικόλαος Στουρνάρας ή Στουρνάρης, Γεώργιος Αβέρωφ, Αδελφοί Βαλιάνοι, Χρηστάκης Ζωγράφος, Ευάγγελος Ζάππας, Ανδρέας Συγγρός, Θεόδωρος Αρεταίος, Γρηγόριος Μαρασλής, Παναγής Χαροκόπος, Εμμανουήλ Μπενάκης, Κωνσταντίνος Σισμανόγλου, Αδελφοί Παπαστράτου, Ιωάννης Αθανασιάδης, Ευγένιος Ευγενίδης, Πρόδρομος « Μποδοσάκης» Αθανασιάδης, Αριστοτέλης Ωνάσης, Σταύρος Νιάρχος, Γιάννης Λάτσης, Βασίλης Γουλανδρής, ΛασκαρίναΠινότση (Μπουμπουλίνα), Μαντώ Μαυρογένους, Ελένη Τοσίτσα, Ελισάβετ Καστρισόγια, Ελένη Παπαρρηγοπούλου, Ελένη Αρχιγένους, Ελένη Σκυλίτση. Ανάμεσα τους και ο Δημήτριος Βερναρδάκης ή Μπερναρδάκης (1779 - 1870), ο οποίος διέθεσε σημαντικά ποσά για την ίδρυση και την ενίσχυση του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών.

Το δεύτερο ημερολόγιο έχει τίτλο θέμα «Στο Αιγαίο…αρμενίζω» και συγγραφέας του είναι ο Πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, Στέφανος Μιλέσης. Στον πρόλογό του διαβάζουμε: «Το ημερολόγιο που κρατάτε στα χέρια σας είναι μόνο ένας μικρός φόρος τιμής στα τρεχαντήρια, στα περάματα, στα καραβόσκαρα, στις βαρκαρόλες και σε όλα εκείνα τα σκάφη που για συντομία σήμερα αποκαλούμε καΐκια. Τα καΐκια που κάποτε τα θεωρούσαμε δεδομένα, σήμερα κινδυνεύουν. Μοιάζουν σα τα μικρά δεντράκια που για χρόνια στέκουν στην άκρη του πεζοδρομίου μέχρι που όταν πεθάνουν χάνεται μαζί τους και η σκιά που προσφέρουν. Τότε μόνο συνειδητοποιούμε πόσο πολύτιμα ήταν». Ανάμεσα στο πλουσιότατο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό βρίσκουμε και σχολιασμένα τεκμήρια από τη Λέσβο.

Με 130.000 ευρώ άλλαξε κάτοχο ο «Ερωτόκριτος και η Αρετούσα» του Θεόφιλου

Με πολύ μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 3 Δεκεμβρίου 2025, η δημοπρασία Nεοελληνικής Ζωγραφικής και Γλυπτικής, 19oυ & 20ού αιώνα από τον οίκο «Βέργος» στην Αθήνα. Ανάμεσα στα 137 έργα που δημοπρατήθηκαν και δύο πίνακες του Θεόφιλου, οι οποίοι άλλαξαν κατόχους με πολύ υψηλές τιμές, από τις υψηλότερες των τελευταίων χρόνων. Συγκεκριμένα ο πίνακας «Ερωτόκριτος και η Αρετούσα» ξεκίνησε με τιμή εκτίμησης 40.000 - 60.000 ευρώ και έκλεισε στα 134.552 ευρώ. Ο πίνακας «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης» είχε εκτίμηση 70.000 - 90.000 και έκλεισε στα 85.624 ευρώ.