Στην ελληνική μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος μιας νύμφης και ενός σάτυρου. Κατά τη διάρκεια των εορτών προς τιμή του Βάκχου, διέπραξε ιεροσυλία, επιχειρώντας να βιάσει μια ιέρεια. Η τιμωρία του ήταν να κατασπαραχθεί από άγρια θηρία και να μεταμορφωθεί σε ένα αδύνατο και σεμνό φυτό.
Ο Θέοφραστος (από την Ερεσό της Λέσβου) ήταν ο πρώτος από τους αρχαίους συγγραφείς που αναφέρθηκε στις ορχιδέες. Ήταν αυτός που τους έδωσε την ονομασία «Όρχις» επιστημονικά, ορμώμενος από το μύθο του Όρχι και αντανακλώντας την ομοιότητα της διπλοκόνδυλης ρίζας τους με τα ανδρικά γεννητικά όργανα, αυτά που ήταν αιτία της περιπέτειας του γέρου Όρχι. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι μπορούσαν να ελέγξουν το φύλο των αγέννητων παιδιών τους τρώγοντας κονδύλους ορχιδέας. Αν ο πατέρας έτρωγε μεγάλους νεαρούς κονδύλους το παιδί θα ήταν αρσενικό, αν η μητέρα έτρωγε μικρούς κονδύλους το παιδί θα γεννιόταν θηλυκό.
Στη πρώτη φωτογραφία που σας στέλνω, βλέπετε την Himantoglossum comperianum, Ίσως η ομορφότερη ορχιδέα της Ευρώπης και μια από τις πιο σπάνιες, γνωστή και ως Comperia comperiana. Ανατολικομεσογειακό είδος, με εξάπλωση κυρίως στην Ανατολία, όπου κινδυνεύει από τη συλλογή των βολβών του για τη δημιουργία σαλεπιού. Στην Ελλάδα, οι πιο σταθεροί πληθυσμοί βρίσκονται στον Όλυμπο της Λέσβου. Σποραδικές εμφανίσεις αναφέρονται σε Σάμο, Ρόδο και Ικαρία. Στη Λέσβο ανθίζει το Μάιο. Τη βρήκα στην περιοχή του Σανατορίου, όπου συνάντησα και δυο ζευγάρια Γερμανών που την έψαχναν επίσης και ένας από τους βασικούς λόγους που διάλεξαν τη Λέσβο για τις διακοπές τους ήταν αυτός. Φέτος είχαμε αρκετούς επισκέπτες της φύσης που αναζητούσαν ορχιδέες για να τις φωτογραφίσουν στα βουνά της Λέσβου. Άλλος ένας φυσικός πόρος του νησιού που αξίζει να ρίξουμε το ενδιαφέρον μας.

Μέγας μελετητής των ορχιδέων στη Λέσβο είναι ο Γιάννης Καρατζάς, προϊστάμενος του ΠΕΧΩ της Περιφέρειας, ο οποίος έχει εκδώσει σχετικό βιβλίο και έχει αναγνωρίσει και ένα ενδημικό είδος που απαντάται μόνο στο νησί μας. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν πρέπει να κόβουμε τις ορχιδέες, αλλά να τις θαυμάζουμε χωρίς να τις ενοχλούμε, καθώς η αναπαραγωγή τους είναι πολύ δύσκολη και γι’ αυτό θα τις βρούμε σε πολύ μικρό αριθμό. Η δεύτερη φωτογραφία είναι παλαιότερη, ένα άλλο πολύ όμορφο είδος, Ophrys vernixia, φωτογραφημένη στην περιοχή της Πηγής το Μάρτιο που μας πέρασε.

Υ.Γ. Αφορμή γι’ αυτό το κείμενο ήταν η δήλωση φίλης ότι βρήκε κάποιες πολύ όμορφες ορχιδέες και τις έκοψε χωρίς να ξέρει τη σπανιότητά τους. Καλό είναι να περάσει το μήνυμα στον κόσμο για τη σπουδαιότητά τους, ώστε να τις θαυμάζουμε για πάντα.