Το «Ε» σήμερα κουβεντιάζει με τη Μαρία Γρηγορά, διευθύντρια της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης. Έχοντας ολοκληρώσει σπουδές Βιβλιοθηκονομίας στο Τμήμα Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου και με καταγωγή από τα Βασιλικά της Λέσβου, είναι από το 2008 μόνιμα διορισμένη στην Ιστορική Βιβλιοθήκη Μήθυμνας, ενώ από φέτος «μοιράζεται» μεταξύ Μολύβου και Μυτιλήνης, καλύπτοντας το κενό που εμφανίστηκε στη μεγαλύτερη Βιβλιοθήκη του νησιού. Με αφορμή και τις βιβλιοπαρουσιάσεις, που στη διάρκεια όλου του μήνα είχαν διοργανωθεί στους χώρους της τελευταίας σε συνεργασία με το ΚΠΕ Ευεργέτουλα, η κ. Γρηγορά μάς μιλάει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι δύο Βιβλιοθήκες, για την εμπειρία της ίδιας και για το ρόλο του βιβλίου σήμερα.


Κυρία Γρηγορά, πότε αρχίσατε να εργάζεστε ως βιβλιοθηκονόμος στο νησί;
«Στη Λέσβο επέστρεψα το 1999, για να εργαστώ με σύμβαση και έχοντας στα χέρια μου πιστοποιητικό περάτωσης σπουδών. Είχε γίνει τότε η προκήρυξη για τις κινητές βιβλιοθήκες μέσω συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είχαν δαπανηθεί πάρα πολλά χρήματα σε αγορές βιβλίων, εξοπλισμό του αυτοκινήτου που τα μετέφερε, υπολογιστές κ.ά.. Ήταν ένα πάρα πολύ καλό πρόγραμμα, που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει σταματήσει.»

Εσείς πόσο καιρό εργαστήκατε σ’ αυτό; Τι σας έδειξε η εμπειρία σας;
«Εργάστηκα συνολικά 26 μήνες. Πηγαίναμε στα χωριά του νησιού, κυρίως στα σχολεία, και αφήναμε βιβλία και την επόμενη φορά μας τα επέστρεφαν. Διακινήθηκαν πάρα πολλά βιβλία και η συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς ήταν άψογη. Ειδικά τα παιδιά των απομακρυσμένων χωριών, που δεν είχαν τη δυνατότητα να έρθουν μέχρι τη Μυτιλήνη, ήταν πολύ ευχαριστημένα. Αλλά και άλλοι φορείς, όπως π.χ. η Βιβλιοθήκη του Πολιχνίτου, δανείζονταν βιβλία. Αυτό συνεχίζεται ακόμη και τώρα. Και πολλοί μάς ρωτάνε πότε θα ξαναρχίσει το πρόγραμμα και βρισκόμαστε σε πολύ δύσκολη θέση. Για το λόγο αυτό, σκέφτομαι να στείλω το Σεπτέμβριο επιστολές στα σχολεία και να προτείνω σε όσους εκπαιδευτικούς έχουν τη δυνατότητα, να δανείζονται βιβλία για τους μαθητές τους. Ήδη γίνεται αυτό για σχολεία που είναι γύρω από την πόλη. Μακάρι να θέλουν να βοηθήσουν κι άλλοι.»

Ο διορισμός στη Μήθυμνα

Ο διορισμός σας πλέον, το 2008, στην Ιστορική Βιβλιοθήκη Μήθυμνας, δε σας δυσκόλεψε;
«Ναι, αρκετά. Από τη μια ήταν ανακούφιση το ότι μετά από τόσα χρόνια διορίστηκα, έπρεπε όμως να ξεχάσω το κομμάτι της βιβλιοθηκονόμου και να ασχοληθώ αποκλειστικά με διοικητικά θέματα. Όταν πήγα, η Βιβλιοθήκη του Μολύβου ήταν μια αποθήκη, επειδή ήταν κλειστή για πολλά χρόνια. Δεν υπήρχε πρωτόκολλο, είχε να τηρηθεί από το 2005, παρ’ όλο που κάποιοι από το συμβούλιο εθελοντικά πήγαιναν και άνοιγαν για κάποιες ώρες. Δε λειτουργούσε τίποτα. Εγώ δε γνώριζα από διοίκηση, αλλά με βοήθησαν πολύ άνθρωποι που είχαν ήδη εμπειρία, όπως ο κ. Γιαννέλης κι η κ. Μπλάνη, οι προηγούμενοι διευθυντές της Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης. Από ένα σημείο και μετά μπήκαμε σε κάποιο ρυθμό· σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης μπήκαμε σε πρόγραμμα προμήθειας βιβλιοθηκών, έγινε η καταλογογράφηση των βιβλίων στον υπολογιστή. Στην τελευταία βοήθησε πολύ μια κοπέλα από το ΤΕΙ Βιβλιοθηκονομίας, που εργάστηκε μαζί μας για κάποιους μήνες.»

Η συνεργασία με το εφορευτικό συμβούλιο ήταν καλή;
«Το εφορευτικό συμβούλιο βοήθησε στο να υπάρχει καλή συνεργασία, εγκρίνοντας ό,τι προέκυπτε. Είχα την αμέριστη στήριξή τους. Στην αρχή ο κόσμος δεν ήξερε ότι είχε ανοίξει η Βιβλιοθήκη, ενημερώσαμε τα σχολεία και σταδιακά μάς επισκέπτονταν όλο και περισσότερα. Οι μαθητές του Μολύβου περνούν ώρες διαβάζοντας βιβλία ή παίζοντας παιχνίδια, ενώ περισσότερος κόσμος έρχεται το καλοκαίρι, όταν επιστρέφουν οι ντόπιοι από την Αθήνα.»

Η Βιβλιοθήκη της Μήθυμνας αντιμετωπίζει, όμως, πρόβλημα προσωπικού.
«Ναι, τώρα λειτουργεί μόνο με ένα άτομο, το προσωπικό καθαριότητας, όπως συμβαίνει και με τη Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης. Κάνει ό,τι μπορεί, ανοίγει το χώρο και εκτελεί χρέη καθαριότητας, κηπουρού, κλητήρα, δανεισμού και εξυπηρέτησης χρηστών. Το καλό είναι πως δεν είναι όλα τα βιβλία καταλογογραφημένα κι έτσι το κάνει χειρόγραφα.»

Εσείς είστε πλέον τις περισσότερες μέρες στη Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης, έτσι δεν είναι;
«Ναι, είμαι τέσσερις μέρες εδώ και μια στο Μόλυβο. Εδώ η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, αφού η Βιβλιοθήκη έχει αρκετά περισσότερο κόσμο, δανείζουμε πάνω από 700 βιβλία το μήνα. Την εξυπηρέτηση κοινού την έχει αναλάβει και εδώ η καθαρίστρια, η κ. Μαρία Δεμερτζή, που κάνει πάνω από αυτά που μπορεί για να εξυπηρετήσει τον κόσμο. Και είναι και ο οδηγός της Κινητής Βιβλιοθήκης, ο Δημήτρης ο Σταθέλλης, παλιός συμβασιούχος από το 2002, που έχει να πληρωθεί πάνω από δύο χρόνια και παρ’ όλο που υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που ορίζουν ότι πρέπει να πληρωθεί, εγώ δεν έχω στα χέρια μου χρήματα από το Υπουργείο για να τον πληρώσω. Ο άνθρωπος εργάζεται κανονικά, όμως, με το ωράριο που προβλέπεται, και κάνει δανεισμό, εκτελεί χρέη κλητήρα και κηπουρού. Δανεισμός, κλητήρας, κηπουρός κ.λπ..»

Βιβλιο…ζητήσεις και βιβλιοσυζητήσεις

Ο κόσμος διαβάζει βιβλία, κ. Γρηγορά;
«Παρ’ όλο που ακούω ότι ο κόσμος δε διαβάζει, ότι η τεχνολογία έχει αντικαταστήσει τα βιβλία, στη Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης τουλάχιστον δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Έχουμε αναγνώστες από τριών έως 80 χρονών, κάτι που είναι πολύ ενθαρρυντικό. Ο δανεισμός δεν έχει μειωθεί καθόλου. Αλλά και στην επαρχία, το ενδιαφέρον ήταν μεγάλο όσο δούλευα στις κινητές βιβλιοθήκες.»

Ποια βιβλία έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση;
«Κυρίως τα λογοτεχνικά, τα παιδικά, αλλά και αυτά που αφορούν τη Λέσβο. Τα τελευταία έχουν μεγάλη ζήτηση τόσο για έρευνα, όσο και γιατί υπάρχουν άνθρωποι που τους αρέσει να μαθαίνουν για τον τόπο τους. Έρχονται και αρκετοί φοιτητές, κυρίως από το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας, επειδή έχουν πολλές εργασίες ψηφιοποίησης παλιών βιβλίων. Υπάρχει ακόμη κάποιος κύριος που κάνει το διδακτορικό του και ψηφιοποιεί παλιές εφημερίδες δικές μας, και όταν τελειώσει θα μπορεί να έχει σε αυτές πρόσβαση ο καθένας. Με το συγκεκριμένο Τμήμα προσπαθούμε να έχουμε περαιτέρω συνεργασία, αφού οι ψηφιοποιήσεις είναι κάτι πάρα πολύ χρήσιμο. Και θα ήθελα να τονίσω το ότι έχουμε ψηφιοποιημένα βιβλία, αφού είναι κάτι που δε γνωρίζουν πολλοί, καθώς και ότι από την ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης μπορούν οι αναγνώστες να τα δούνε, κάτι που θα ολοκληρωθεί όταν θα γίνει η διασύνδεση με τον κατάλογο μέσω του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.»

Τώρα που έχουν ολοκληρωθεί οι βιβλιοπαρουσιάσεις με το ΚΠΕ Ευεργέτουλα, τι αποτίμηση κάνετε;
«Οι βιβλιοπαρουσιάσεις ξεκίνησαν, εκτός άλλων, και γιατί δεν ήθελα με τίποτα να φανεί πως η Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης υπολειτουργεί ή κλείνει. Είναι ένας χώρος που δεν είναι μόνο για να δανείζεται κάποιος βιβλία, αλλά μπορεί να προσφέρει πολλά, ειδικά έτσι όπως είναι οι εποχές. Σκεφτήκαμε έτσι με τον κ. Καπιωτά να κάνουμε μια σειρά βιβλιοσυζητήσεων, στα πλαίσια του Νέου Σχολείου, που θα αφορούσαν κυρίως τη Λέσβο. Να δούμε πώς θα πάει πιλοτικά, αν υπάρχει ενδιαφέρον και αν θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους. Οι παρουσιάσεις δεν είχαν πολύ κόσμο, αλλά κι εμείς δε θέλαμε να έχει. Θέλαμε να έρθουν λίγα άτομα, που να ενδιαφέρονται και να γίνεται συζήτηση. Κι αυτό το πετύχαμε. Ο χώρος που είχαμε προβλέψει, ήταν γεμάτος. Έτσι είμαστε ικανοποιημένοι, πολύ περισσότερο γιατί υπήρχε η συνεργασία με άτομα που έχουν γράψει τα βιβλία. Δεν ξέρουμε αν το Διά Βίου Μάθηση θα συνεχιστεί από Σεπτέμβριο, εγώ όμως σα διευθύντρια της Βιβλιοθήκης θέλω πάρα πολύ να συνεχιστεί, και αυτό έλεγαν και όλοι όσοι ήρθαν. Τα σχόλια ήταν πάρα πολύ καλά, όλοι έλεγαν πως επιτέλους η Βιβλιοθήκη λειτουργεί και για κάποιο άλλο λόγο, και ήταν κάτι που τους άρεσε πάρα πολύ. Και δεν κρύβω πως κι εμένα, πέρα από υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης, σαν άνθρωπο απλά, μου άρεσε πάρα πολύ. Αν συνεχιστεί το πρόγραμμα του ΚΠΕ, σίγουρα θα συνεχίσουν και οι βιβλιοπαρουσιάσεις για όλη την υπόλοιπη χρονιά.»

Κάνετε άλλα σχέδια για του χρόνου; Το πρόβλημα του προσωπικού εκτιμάτε πως θα λυθεί;
«Δυστυχώς, δεν παίρνουμε καμμία άλλη απάντηση όσον αφορά στο προσωπικό πέραν του ότι, έτσι όπως είναι η οικονομική κατάσταση, δε θα γίνει τίποτα. Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορούμε να κάνουμε και κανέναν επιπλέον προγραμματισμό. Θα ήθελα να ανοίγουμε και τα απογεύματα, με το υπάρχον προσωπικό, όμως είναι δύσκολο. Θα κάνουμε, πάντως, ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην κλείσει η Βιβλιοθήκη. Εκτιμώ πως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει τέτοιος φόβος. Τώρα, αν γίνουν τρομερές αλλαγές και υπάρξει κάποια πολύ αρνητική εξέλιξη, αυτό δεν το ξέρω. Θα ήταν κρίμα και άδικο, όμως, αφού υπάρχει τόσος κόσμος που δανείζεται βιβλία. Εγώ από πλευράς μου θα ήθελα να ευχαριστήσω την κ. Μπλάνη που τα άφησε όλα τακτοποιημένα, καθώς και τους ανθρώπους στο Υπουργείο, το διευθυντή Βιβλιοθηκών και Γενικών Αρχείων, Βασίλη Σκοπελίτη - που είναι και από την Αγιάσο -, και τη σύμβουλο για θέματα βιβλιοθηκών της υπουργού Παιδείας, Κατερίνα Κουρή. Ήταν οι άνθρωποι που μεσολάβησαν και με τα έγγραφά μας στην υπουργό, κι έκαναν τα πάντα για να μην κλείσει η Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης.»