Όλα είναι ήρεμα. Σαν τη θάλασσα πριν φουρτουνιάσει. Μικρές ριπές της καθημερινότητας μπορεί να ρυτιδώνουν κάπου κάπου τη γαλήνια επιφάνεια της ζωής ενός ανθρώπου, ώσπου να ξεσπάσει η τρικυμία.
Ένα μικρό ενόχλημα στο σώμα, ένα φαινομενικά ανούσιο ή έστω ένα πιο έντονο πρόβλημα οδηγεί κάποιον στο γιατρό. Και ξαφνικά, απρόσμενα η καταιγίδα ξεσπά.
Ένας κεραυνός εν αιθρία είναι ξαφνική ασθένεια στη ρουτίνα μιας οικογένειας.
Στην αρχή φαίνεται σαν ψέμα, σαν όνειρο. «Βλέπω κάτι εδώ που με ανησυχεί.» Ο γιατρός βαθυστόχαστα, αμήχανα, ανήσυχα, βάζει σε κίνηση το μηχανισμό της αγωνίας, της ανησυχίας, του φόβου.
Η πρώτη αντίδραση του ανθρώπου είναι άρνηση.
«Μα δεν είναι δυνατόν.»
Η ζωή είναι ένας λαβύρινθος. Και ο κρυμμένος εχθρός, η αρρώστια, έτσι απρόσμενα, στα τυφλά χτυπά στην τύχη κάποιον που βαδίζει αμέριμνα στους διαδρόμους της.
Φαίνεται σαν όνειρο, σαν εφιάλτης η κακιά στιγμή. Όμως είν’ αλήθεια. Τρομάζουν οι συγγενείς, οι φίλοι συζητούν, σχολιάζουν το θέμα και εκφράζουν τη συμπαράστασή τους.
Ένας δρόμος μετ’ εμποδίων αρχίζει. Για τους φτωχούς ανθρώπους που μόλις και μετά βίας ισορροπούν τα οικονομικά τους, γι’ αυτούς τα προβλήματα είναι τεράστια, ανυπέρβλητα.
Σε ποιο νοσοκομείο, σε ποιο γιατρό θα απευθυνθούν; Και πόσο θα στοιχίσει; Πού θα βρω τα χρήματα; Ποιος θα φυλάξει τα παιδιά όσο ο ασθενής θα νοσηλεύεται και η μητέρα θα ‘ναι απασχολημένη; Ποιος θα τα πάει σχολείο, ποιος θα νοιαστεί; Και η δουλειά; Μέσα σ’ αυτή την ανεργία, τι ανοχή θα δείξει ο εργοδότης;
Η Πολιτεία αμέτοχη στο ανθρώπινο πρόβλημα. Μηχανικά, αντανακλαστικά, η ιατρική αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Εγχείρηση ή θεραπεία με κάποια ποσοστά επιτυχίας ή αποτυχίας.
Πρόβλημα με τα χειρουργεία. Αναβολή στις λίστες, δυσκολίες στις διακομιδές, γραφειοκρατία. Απρόσωπο, επαγγελματικά περιχαρακωμένο το νοσηλευτικό προσωπικό. Γίνεσαι ένας αριθμός σ’ ένα κρεβάτι, ένας ένοικος μιας γωνιάς ενός αφιλόξενου θαλάμου με έξι κλίνες χωρίς τουαλέτα. Προσπαθείς να σταθείς ψυχολογικά, επιστρατεύοντας συνεχώς το «υπάρχουν και χειρότερα». Και ελπίζεις, περιμένεις να τελειώσει ο εφιάλτης. Η ζωή σου, η αξιοπρέπειά σου τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Παντού βλέπεις απλωμένα χέρια που καρτερούν την αμοιβή, το «φακελάκι», όπως θα λέγαμε απλά, για να λυθούν τα χέρια, να ζεσταθεί η καρδιά, να πάρει μπρος αυτό το τερατούργημα της «δωρεάν υγείας» που φτιάξαμε.
Ατέλειωτες ώρες αναμονής στο διάδρομο, στην ουρά των φτωχών, την ίδια στιγμή που στα ιδιωτικά ιατρεία θεραπεύουν οι τσιριμόνιες υποδοχής, τα ψεύτικα χαμόγελα, δουλεύουν οι τράπεζες και παρατράπεζες της υγείας.
Ραντεβού ατέρμονα γιατί το μηχάνημα είναι χαλασμένο, ο αξονικός τομογράφος δε λειτουργεί, το υπερηχογράφημα δεν έχει προσωπικό και πάει λέγοντας.
Κι οι γέροντες ασθενείς; Αυτοί που δεν έχουν συγγενείς, αυτοί που αφού «έφαγαν» το σπιτάκι ή το κτηματάκι του γέροντα, τον άφησαν παντέρημο, εγκαταλελειμμένο σ’ ένα κρεβάτι, με καταρρακωμένο το ηθικό να ζητά ανέλπιδα φροντίδα.
Να πρωτοκαταγγείλεις τι; Την ανάλγητη κοινωνία, το πολιτικό σύστημα, τις ψεύτικες υποσχέσεις για μία καλύτερη υγεία.
Υπάρχουν παραμελημένοι ασθενείς, ηλικιωμένοι και ανήμποροι, που τα κομματικά «ΕΚΑΒ» τούς θυμούνται στις εκλογές για να διασφαλίσουν τις ψήφους τους.
Η εξαθλίωση, ή στην καλύτερη περίπτωση η καταπόνηση, το άγχος, η απόγνωση είναι η μοίρα του φτωχού Έλληνα ασθενή.

*Ο Γεώργιος Kωμαΐτης είναι Ψυχίατρος.