Χωρίς αμφιβολία περνάμε μια πολύ σοβαρή κρίση: οικονομική, κοινωνική και πολιτική. Και όχι μόνο εμείς, αλλά ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες από κοντά. Από εκεί άλλωστε, τις ΗΠΑ, ξεκίνησε, πριν μερικά χρόνια με τη χρεωκοπία τής Lehman Brothers. Όλοι οι οικονομολόγοι, και όχι μόνο οι μαρξιστές ή οι μαρξίζοντες, συμφωνούν πως οι οικονομικές κρίσεις είναι σύμφυτες με τον καπιταλισμό. Δε θα επιμείνω περισσότερο σ’ αυτό. Εκτός του ότι δεν είμαι οικονομολόγος, δεν είναι αυτό το αντικείμενο του σημερινού σημειώματός μου.
Θα ήθελα να πω δυο κουβέντες για τον τρόπο που αντιμετωπίζεται μια οικονομική κρίση με όλες τις παρενέργειές της στον κοινωνικό και πολιτικό τομέα. Γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αντιμετωπιστεί μια κρίση και πιο συγκεκριμένα η κρίση που βιώνουμε. Θα ήταν πάντως λάθος να επιδιώξουμε να προσεγγίσουμε την κρίση με παραδοσιακά βασικά κριτήρια, περιμένοντας μια γενικότερου-παγκοσμίου χαρακτήρα λύση της, ένα εκσυγχρονισμένο «Σχέδιο Μάρσαλ» να πούμε. Θα ήταν επίσης λάθος να προσεγγίσουμε την κρίση με την ιδιοτέλεια μιας προσωπικής εξόδου από την κρίση, του τύπου «ο σώζων εαυτόν, σωθήτω».
Ας θυμηθούμε τι κάναμε παλιά. Ας πάρουμε διδάγματα από την ιστορία μας. Χωρίς αμφιβολία η γερμανική κατοχή τού 1941 - 1944 προκάλεσε πολλαπλή κρίση που χτύπησε την πατρίδα μας σε όλους σχεδόν τους τομείς: Στον εθνικό - η χώρα διαμελίστηκε, μεγάλες περιοχές της προσαρτήθηκαν στη Βουλγαρία και την Ιταλία. Στον οικονομικό - εξαναγκαστήκαμε να «δανείσουμε» τη Γερμανία με υπέρογκα ποσά, που ουδέποτε μας τα επέστρεψαν και το εθνικό νόμισμα έχασε κάθε αξία από τον πρωτοφανή πληθωρισμό. Στον κοινωνικό - εξαθλιώθηκαν τεράστιες μάζες του πληθυσμού, ολόκληρες περιοχές δοκιμάστηκαν από το λιμό, ενώ ταυτόχρονα μια χούφτα αδίστακτων κερδοσκόπων έκαναν τεράστιες περιουσίες, που τις απολαμβάνουν ακόμα οι απόγονοί τους.
Και όμως δεν το βάλαμε κάτω. Οργανωθήκαμε, αντισταθήκαμε, επιβιώσαμε. Όπως έλεγε ένα ποίημα που γράφτηκε τότε (και που δυστυχώς δεν θυμάμαι τον ποιητή του):

Άρχισε η Αντίσταση. Και η Αντίσταση δεν ξεκίνησε με τουφέκια. Αυτά ήρθαν πολύ αργότερα. Η Αντίσταση ξεκίνησε με την αλληλεγγύη και την αρωγή στους αδύνατους. Ξεκίνησε επίσης με την τόνωση του ηθικού του λαού, για να ξαναβρεί την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία του. Τότε ακριβώς έγραψε ο Δημήτρης Γληνός το αθάνατο βιβλίο του «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ».
Τώρα θα μου πείτε, γιατί αραδιάζω αυτά τα γνωστά και εν μέρει τετριμμένα; Γιατί μέσω του διαδικτύου μού ήρθε ένα πολύ αισιόδοξο ηλεκτρονικό μήνυμα. Λέγεται «Ελληνικές ετικέτες» και περιλαμβάνει εκτεταμένο κατάλογο εκατοντάδων χρήσιμων και απαραίτητων προϊόντων, που παράγονται στην Ελλάδα, καθώς και των επιχειρήσεων που τα παράγουν. Εκεί βρίσκεται το ζουμί και μόνο έτσι θα βγούμε από την κρίση: με τη δουλειά μας, επιστρέφοντας στη γη και παράγοντας χρήσιμα προϊόντα. Και, κοντά στο νου, παύοντας να εισάγουμε ό,τι θα μπορούσε να παραχθεί εδώ.
Οι παλαιότεροι θα θυμάστε ένα τηλεοπτικό σποτ, της δεκαετίας τού ’80, τον «Εισαγόμενο», που έδειχνε έναν τύπο καλοπερασάκια, που αφού καμάρωνε για τα ρούχα που φορούσε, που ήταν όλα εισαγόμενα, στηνόταν κατόπιν στην ουρά του γραφείου ευρέσεως εργασίας. Λοιπόν, μπορεί να σας φανεί απίστευτο, αλλά το σποτ αυτό σταμάτησε να προβάλλεται με εντολή υπουργού της κυβέρνησης Παπανδρέου. Του μπαμπάκα, βεβαίως βεβαίως.