Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Στο δεύτερο κείμενο για τον Πρύλι του 12ου π.Χ. αιώνα, τονίζοντας ότι δεν τον αναφέρει κάποιο παλιό ή πρόσφατο βιβλίο, περιοδικό ή εφημερίδα της Λέσβου, μνημονεύω τον σπουδαίο Πολιχνιάτη γιατρό και λόγιο Ευστάθιο Γεωργιάδη, ο οποίος στη σελίδα 5, στο από το 1849 πολύτιμο βιβλίο του «Τα Λεσβιακά», μετέφρασε τη σελίδα 3 του βιβλίου τού Severus Plehn: «Lesbiacorum» (Βερολίνο 1826), όπου ο Πλένιος παρέθεσε από το ποίημα «Αλεξάνδρα» που έγραψε ο Λυκόφρων τον 4ο π.Χ. αιώνα τη φράση: «Ως μη σε Κάδμος ώφειλ’ εν περιρρύτω Ίσση φυτεύσαι». Στη φράση αυτή ο Γεωργιάδης συμπλήρωσε: «δυσμενών ποδηγέτην», χωρίς ατυχώς να προσθέσει και τους δύο επόμενους στίχους 221 - 222: «τέταρτον εξ Άτλαντος αθλίου σπόρον, των αυθομαίμων συγκατασκάπτην Πρύλιν». Εάν είχε προσθέσει τους δύο στίχους ή εάν στην ίδια σελίδα, για τη μετάφραση της φράσης του Πλένιου: «μήτε όσα ο Τζέτζης παρά Λυκόφρονι εν τω προαναφερθέντι χωρίω επέφερε», είχε αναζητήσει και είχε γράψει τα σχόλια των Βυζαντινών Ισσαάκ και Ιωάννη Τζέτζη του 12ου αιώνα, τότε θα ήταν γνωστός στη σύγχρονη Λέσβο ο Πρύλις από το 1849! Αντίθετα με τα λεσβιακά βιβλία, πολλά ξενόγλωσσα αναφέρουν τον Πρύλι:
To 1674, ο Samuel Bochart γράφει τους στίχους 219 - 220 του Λυκόφρονα και δέχεται ότι ο Κάδμος της Ίσσας είναι «ο Καδμίλος ήτοι ο Ερμής, ένας από τους Καβείρους περί του οποίου γίνεται λόγος στη Σαμοθράκη». («Geographia Sacra», liber I, cap. IX, page m. 416, Frankfurt).

To 1738, o Mr. Bayle από τις τρεις σελίδες του κειμένου του για τη λέξη «Lesbos», η μία σελίδα αναφέρεται στον Ερμή, την Ίσσα και τον Πρύλη, και μεταξύ άλλων γράφει: «Ο Κάδμος ή Καδμίλος ένας από τους Καβείρους έζησε εκεί, όπου έγινε πατέρας του Πρύλη, που ήταν ένας πολύ μεγάλος μάντης και εχθρός των Τρώων» και στη σημείωσή του (Β) προσθέτει: «Είναι φανερό ότι ο ποιητής εννοεί έναν Κάδμο διαφορετικό από τον αδελφό της Ευρώπης, και ότι είναι ο Ερμής ο οποίος εκαλείτο με αυτό το όνομα, αφού παρουσιάζεται ως εγγονός του Άτλαντα και πατέρας του Πρύλη. Ο Ισσαάκ Τζέτζης μάς λέει στα σχόλιά του ότι ο Λυκόφρων χρησιμοποιεί εδώ τη λέξη Κάδμος εν συντομία αντί του Καδμίλου που τον καταγράφει ο Λυκόφρων στον στίχο 162, με την παρατήρηση του Τζέτζη ότι με το όνομα Καδμίλος καλούσαν οι Βοιωτοί τον θεό Ερμή. Επίσης μας λέει ότι αυτός ο Ερμής είχε με τη Νύμφη Ίσσα ένα γιο ονομαζόμενο Πρύλι, ο οποίος δωροδοκηθείς από τον Παλαμήδη προείπε στους Έλληνες, όταν αυτοί ήλθαν στο νησί της Λέσβου, ότι ο δούρειος ίππος θα είναι η μηχανή με την οποία θα δαμάσουν την πόλη της Τροίας». («A General dictionary Historical and Critical», Volume VII, page 3, 4 London).

Tο 1906, o Γερμανός Otto Gruppe γράφει: «H σημαντικότερη λατρεία στην Ίσσα ήταν του Ερμή-Κάδμου, με την οποία η Ίσσα γέννησε τον Πρύλι. Η λατρεία αυτή υποχώρησε, όπως και της Αφροδίτης, η οποία ήταν αργότερα στη Λέσβο ζευγάρι με τον Ερμή. Με τη δύση της Ίσσας, η λατρεία του Ερμή μεταφέρθηκε στην Ερεσό», όπου τουλάχιστον 30 νομίσματά της (4ος π.Χ. - 3ος μ.Χ. αιών) εικονίζουν τον πετασοφόρο Ερμή. Κατά τον Gruppe, ο Παλαμήδης «είχε έλθει από την Λοκρίδα στην Ίσσα και από εκεί στη Μήθυμνα». («Griechische Mythologie und Religionsgeschichte», p. 297, 634, Munich).
Ο Όμηρος τόνισε τη θέση των νικητών καταγράφοντας ότι τον δούρειο ίππο ο εκ Φωκίδος «Επειός εποίησεν συν Αθήνη, ον ποτ’ ες ακρόπολιν δόλον ήγαγε δίος Οδυσσεύς» («Οδύσσεια» θ. 494), μη αναφέροντας την άποψη των ηττημένων που εκφράζει στο ποίημα του Λυκόφρονος η Τρωαδίτισσα Κασσάνδρα, ότι επρόκειτο για μαντεία του συγγενή της Πρύλι. Ο δημοσιευμένος πίνακας του 1874 είναι του Γάλλου ζωγράφου Henri Motte. Η συνέχεια για τον Πρύλι και την Ίσσα, στις επόμενες επισημάνσεις.