Σύνταξη: Ανδρονίκη Κουτσαβλή  Ι Οπτικοακουστικό υλικό: Αρετή Μαρία Κατσαρίδου 

Η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Βορειοανατολικού Αιγαίου του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), διοργάνωσε ημερίδα με τίτλο «Δράσεις προστασίας και αποκατάστασης για τη Στικτή Νεροχελώνα», στο πλαίσιο του έργου «Αποκατάσταση ενδιαιτημάτων νεροχελώνας Emys orbicularis».

Το έργο «Αποκατάσταση ενδιαιτημάτων νεροχελώνας Emys orbicularis» υλοποιείται στο πλαίσιο της πράξης με τίτλο «Ολοκλήρωση Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και διαχειριστικών δομών περιοχών Natura 2000», με Κωδικό ΟΠΣ 5130700, με την υποστήριξη των προγραμμάτων:  ΕΣΠΑ 2021-27 (με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ΠΕΚΑ (Πρόγραμμα Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή 2021-27) και STARTUP- Ολοκλήρωση Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών- Natura 2000.

Στόχοι του έργου αποτελούν η διερεύνηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το είδος στο ΒΑ Αιγαίο όπου απαντάται, (δηλαδή  στις τρεις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, μία στη Λήμνο και δύο στη Λέσβο) και  η σύνταξη προτάσεων δράσεων για την αντιμετώπισή τους,  αλλά και η  υλοποίηση επιλεγμένων παρεμβάσεων και έργων. Πέραν των παρεμβάσεων αυτών, προβλέπεται ακόμη η εκπαίδευση του επιστημονικού προσωπικού της ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου στην παρακολούθηση των πληθυσμών της Στικτής Νεροχελώνας στα δύο νησιά.

Στην ημερίδα ομιλίες πραγματοποίησαν  οι Ελένη Γαληνού, Περιβαλλοντολόγος, ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου – ΟΦΥΠΕΚΑ με θέμα : «Έργα και δράσεις της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών Βορειοανατολικού Αιγαίου του ΟΦΥΠΕΚΑ», Αντώνης Μαζάρης, καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ & Ecosustain Ο.Ε. με θέμα : «Αποκατάσταση ενδιαιτημάτων νεροχελώνας Emys orbicularis, σε Λέσβο και Λήμνο», Διονύσης Ιακωβίδης, ερευνητής ΥΔ, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ με θέμα:  «Τα κρίσιμα ενδιαιτήματα της Λέσβου για τη Στικτή Νεροχελώνα» και Θωμάς Δάφτσιος, ερευνητής ΥΔ, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ με θέμα: «Η ιδιαίτερη ερπετοπανίδα της Λέσβου».

Το είδος

«Είναι ένα είδος το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον οικολογικά. Υπάρχει σε πολλές περιοχές της χώρας, ωστόσο περιορίζεται η κατανομή του  στα νησιά, περιορισμένες είναι και οι πληροφορίες για το που ακριβώς μπορεί να βρεθεί. Η γνώση μας λέει μέχρι τώρα ότι η Λέσβος και η Κέρκυρα φιλοξενούν ίσως τους μεγαλύτερους πληθυσμούς  στα νησιά της χώρας. Ωστόσο δεν μιλάμε για τεράστιους αριθμούς ατόμων κάτι το οποίο θέλει σίγουρα διερεύνηση σε ότι αφορά τα πληθυσμιακά μεγέθη εδώ.  Πρόκειται για ένα είδος που προστατεύεται από Ευρωπαϊκές, Διεθνή και εθνικά νομικά πλαίσια, οπότε χρήζει ιδιαίτερης σημασίας στο να το κατανοήσουμε και να μπορούμε να το χειριστούμε και να το προστατεύσουμε» ανάφερε σε δήλωσή του στο «Ε» ο καθ. Αντώνης Μαζάρης και πρόσθεσε: «Υπάρχουν κάποια σημεία σε υγροτοπικά συστήματα του νησιού τα οποία έχουν καταγραφεί, έχουν εντοπιστεί άτομα της στικτής νεροχελώνας. Λίγες είναι ωστόσο οι καταγραφές μέχρι τώρα, στις 9 Καμάρες, στο Μετόχι κά.

Αυτό είναι μια προσπάθεια της μονάδας διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών Βορείου Αιγαίου, είναι ένα έργο που υλοποιήθηκε στο να βελτιώσουμε λίγο την γνώση μας για την στικτή νεροχελώνα και επί της ουσίας να υλοποιήσουμε κάποιες δράσεις που μας επέτρεψαν να αποκαταστήσουμε σε ένα βαθμό κάποια από τα ενδιαιτήματα τα οποία είναι ιδιαίτερα κατάλληλα ή στα οποία έχουμε καταγράψει την παρουσία του είδους.

Μια προσπάθεια  αρκετά πρωτότυπη θα έλεγα, δίνεται σημασία  σε έναν οργανισμό ο οποίος, όπως είπαμε προστατεύεται από ένα σύνολο εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών οδηγιών και νομοθεσιών  και σκοπός είναι να «στερεωθεί» στην Λέσβο και στην Λήμνο ένα βασικό υπόβαθρο πληροφοριών και γνώσης που θα επιτρέψει την αποτελεσματική διαχείριση και προστασία.

Οι καταγραφές οι οποίες έχουμε για τον ανθρώπινο παράγοντα που βοήθησε τον πληθυσμό είναι αρκετά περιορισμένες. Αυτό το οποίο εντοπίζουμε με μεγάλη ευκολία είναι ένα σύνολο από ανθρώπινες δραστηριότητες (γεωργικές πρακτικές, φυτοφάρμακα, απώλεια ύδατος, ρύπανση) οι οποίες μεταφέρονται και οδηγούνται σε απειλές για το είδος και τα ενδιαιτήματα αυτών και κατ’ επέκταση έχουν σημαντικότατες επιπτώσεις στην βιωσιμότητα των πληθυσμών.  Πρόκειται για ένα σύνολο από πρακτικές που αν βελτιωθούν στις ανάγκες του οργανισμού μπορούν να αλλάξουν πλήρως την στροφή σε ότι αφορά την επικινδυνότητα αυτών των πληθυσμών».

Εργασίες πεδίου

Εργασίες πεδίου έχουν γίνει σε Χαραμίδα, Ακόθι αλλά και μεμονωμένες στέρνες εντός του καταφυγίου άγριας ζωής Δίβολο- Ακόθι, έλος Ντίπι Λάρσος στο ανατολικό κομμάτι του μέχρι και τις εκβολές του ποταμού Ευεργέτουλα και δυτικά, Σκάλα Καλλονής, εκβολή Τσικνιά, έλος Καραβούλια και ελβολή Ποταμιάς. Τεχνητό λίμνιο Αγίων Αποστόλων, Λιμνίο Αγιών Αποστόλων και Μετόχι Λειμώνος, εκβολή Μυλοπόταμου, έλος Κοφινά, έλος εκβολή Βούβαρη, Αγία Βερονίκη, εκβολή ρύακα Μάκρη και Φαρμακιές, εκβολή και έλος Αχλαδερής, λιμνοδεξαμενή Κεραμίου, εκβολή Εννιά Καμάρες, Αλυκή Καλλονής, Λιμνοθάλασσα Μέσων, Κούκουμος, Μνημόρια, Μάκαρα, Έλος Νυφίδας, Έλος Μαρμάρου, Έλος Ευρειακή, Έλος Περάματος, Άγιος Θεράπων. Ακόμη Γκιόλι Σκαλοχωρίου, Φραγμολίμνη Ερεσού, Σκάλα Ερεσού, Άναξος, εκβολή Κεχράδα, Τεχνητά λιμνία Σκαλοχωρίου, τεχνητά λιμνία Μανταμάδου, τεχνητό λιμνίου Κλειούς, εκβολή παραλίας Μήθυμνας, τεχνητή λίμνη Μήθυμνας, εκβολή ρύακα Λιγώνες, Τρούπια, εκβολή Ασπροποτάμου, Σκίδια, Ρέμα Αγίου Ιωάννη και Σκάλα Νέων Κυδωνιών.  

• Απαγορεύεται απολύτως η χωρίς έγγραφη άδεια, αντιγραφή, αναδημοσίευση, μετάδοση, αναμετάδοση, αναπαραγωγή (εκτός από τις περιπτώσεις που επιτρέπεται από τα εργαλεία κοινής χρήσης που διαθέτουμε),  φόρτωση, αναφόρτωση, διανομή, έκδοση, πώληση, εκμίσθωση, παρουσίαση στο κοινό, δημόσια εκτέλεση, μετάφραση, τροποποίηση ή διασκευή του περιεχομένου του ΕΜΠΡΟΣ. Επίσης απαγορεύεται απολύτως η χωρίς έγγραφη άδεια, εξόρυξη δεδομένων με τη χρήση οποιασδήποτε τεχνολογίας και η λήψη ή αποθήκευσή τους για σκοπούς μηχανικής εκμάθησης τεχνητής νοημοσύνης, όπως ενδεικτικά εκπαίδευσης ή ανάπτυξης μοντέλων, γλωσσών, τεχνολογιών και εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης εν γένει,  η δημιουργία παράγωγων έργων από το περιεχόμενο του ΕΜΠΡΟΣ, η δημιουργία, συσχέτιση, σύνθεση και συνδυασμός για την παραγωγή μεταδεδομένων. Απαγορεύεται επίσης η χρήση λογισμικών για την παράκαμψη των ανωτέρω περιορισμών.