Δωρικά Κιονόκρανα σε Χριστιανικά Μνημεία της Λέσβου β

Στην Γέρα, υπάρχει ένα Μνημείο1, ένα αστέγαστο Ιερό, επάνω σε ένα λοφίσκο που αποτελεί το ερείπιο μιας μεγάλης Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής, και ίσως μεταγενέστερου Ναού. Στη βορινή πλευρά φαίνονται καλά τα θεμέλια από αλάξευτη πέτρα και κουρασάνι, μαζί με λαξευμένο ιγκνιβρίτη. Στην υψηλότερη, νότια πλευρά οι δόμοι, αποτελούνται από μακρόστενους μαρμάρινους, ορθογώνιους λίθους. Εσωτερικά, στην δυτική πλευρά υπάρχει τόξο με λίθινους θολίτες, ίσως από θύρα. Διάσπαρτα βρίσκονται αρκετά ελεύθερα μαρμάρινα μέλη (ντόπιο γκρίζο μάρμαρο), όπως ένα σπασμένο θωράκιο, δύο σφόνδυλοι κίονα με ταινία και ένας ολόκληρος αρράβδωτος κίονας. Εδώ υπάρχει Δωρικό Κιονόκρανο, αλλά για αρράβδωτο κίονα - ίσως αυτά που αναφέρει ο Ορλάνδος, για τις παλαιοχριστιανικές της περιφέρειας. Η γύρω περιοχή είναι γεμάτη από μεσαιωνικά όστρακα αγγείων (και εφυαλωμένα), βρέθηκαν τάφοι και συνορεύει με τον Οικισμό του Αγίου Γεωργίου της Κουρκούτας (Της πιθανής Ακόρνης, στον αμαξιτό). Το πρόβλημα είναι το μεγάλο Δωρικό Κιονόκρανο, από αρχαίο κτίσμα, που ξέθαψε μετά το 1989, ένας μικρός δρόμος δίπλα στο μνημείο. Πιστεύω πως εδώ υπήρχε προγενέστερο Αρχαίο Κτίσμα, επάνω στο οποίο κτίστηκε η Παλαιοχριστιανική, αν και χρειάζεται καλύτερη έρευνα πεδίου. Είναι στην περιοχή Χάσι, (39ο 03.6571-26ο 49.3538) ίσως «Χαμένο Χωριό», λατρεύεται σαν Άγιος Παντελεήμονας, 750 μέτρα ΝΑ του Αι Γιώργη και οδηγεί εδώ δρόμος, στα ρείθρα του οποίου βρέθηκαν χριστιανικοί τάφοι. 

-Το δεύτερο Μνημείο, βρίσκεται (μήπως βρισκόταν πια) σε ελαιόφυτη πλαγιά, πριν τα Μυστεγνά. 2 Ένα ξεροτρόχαλο, ορθογώνιο κτίσμα, κολλημένο στο σέτι της πλαγιάς, με αρκετούς λαξευμένους λίθους ανάμεσα στους άλλους και μια μεγάλη πλάκα από ιγκνιβρίτη (103Χ 50 εκ.), ίσως κατώφλι κτίσματος. Υπάρχουν θεμέλια στην ανατολική πλευρά εξωτερικά. Αμέτρητα τούβλα και κεραμίδια του παλιού κτίσματος, βρίσκονται στους τοίχους του και γύρω στην πλαγιά. Είναι γνωστό σαν Παναγιά και έφερναν από το χωριό τα άρρωστα αρσενικά παιδιά, άφηναν τα ρούχα που φορούσαν (τα ξέντυναν) και τους έβαζαν καινούργια. Εδώ υπάρχει ακόμα ένα Δωρικό Κιονόκρανο αρχαίου μνημείου, από μάρμαρο, σπασμένο στη μία πλευρά. Επίσης μια βάση με δακτυλίους άλλου κίονα (ίσως του Χριστιανικού). Ένα περίεργο τοπωνύμιο που ακούει σε «Τρίκλινο», χάνεται στα ερωτήματα της μελλοντικής έρευνας. Οι δύο αυτές θέσεις που αναφέρθηκαν, θέτουν ερωτήματα για την παρουσία των Αρχαίων Δωρικών κιονοκράνων, σε θέσεις «χριστιανικών ιερών», χωρίς εμφανή άλλα στοιχεία. 

Βιβλιογραφία 1: Στα Χνάρια τα Παλιά, 1987, σελά 20 και αχ 9, σελά 160, σκαρίφημα της κάτοψης του μνημείου 

2: Περπατώντας τη Λέσβο άτομα σελ144 

και το, πιθανόν χριστιανικό Δωρικό κιονόκρανο 

στην Παλαιοχριστιανική της Γέρας 

στην θέση Χάση 

με την κάτοψη του μνημείου 

το Τρίκλινο με την Παναγιά 

με το αρχαίο δωρικό κιονόκρανο και την βάση άλλου κίονα 

στα Μυστεγνά.