Είναι γνωστό πως, όπως σ’όλο το νησί, αρκετά χωριά της Γέρας, κατοικήθηκαν και από Μουσουλμάνους, κύρια μετά τον 3^ο αι. μετά την άλωση του νησιού, το 1462. Η έρευνα, μετά την μετάφραση των Οθωμανικών Φορολογικών κατάστιχων από τους Ν.Καρύδη-Kiel και Κ.Καμπουρίδη, κύρια για τον 16^ο αι. πρόσθεσε σημαντικά νέα στοιχεία, στα ήδη υπάρχοντα. Επίσης πρέπει να τονιστεί, ότι σήμερα, αρκετά από τα μνημεία της Οθωμανικής περιόδου έχουν εξαφανιστεί ή είναι ερειπωμένα με εξαίρεση ίσως μερικές κρήνες και διάσπαρτα κινητά στοιχεία, που κατέληξαν εντοιχισμένα σε τοίχους και στην καλύτερη περίπτωση σε μουσεία. Θάθελα επίσης εξ’αρχής να επισημάνω, σε σχέση με την πολιτισμική ιστορία της περιοχής, την προσπάθεια, εδώ και χρόνια ορισμένων, να προσεταιριστούν την καταγωγή του Χαϊρεντίν Μπαρπαρόσσα, στη Γέρα, στηριζόμενοι σε ανιστόρητες δοξασίες και έωλα δημοσιεύματα. Όσον αφορά τα τζαμιά, σαν δημόσια κτήρια, είναι γνωστός ο αριθμός των και η τύχη τους. Τα λουτρά, είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Η επιβαλλόμενη από την Οθωμανική θρησκεία «καθαριότητα» του σώματος, γέμισε τους αστικούς ιστούς με λουτρικές εγκαταστάσεις, οι οποίες εκτός από δημόσιες, ήταν και ιδιωτικές . Το εύπορο Χριστιανικό στοιχείο, κύρια των τελευταίων ετών, πριν την απελευθέρωση του νησιού το 1912, φρόντισε να προσθέσει στα Αρχοντικά του σπίτια και λουτρά. Αυτά όλα εξασφάλιζαν το νερό από ιδιωτικές πηγές, τις οποίες καλλιεργούσαν σε μακρινές αποστάσεις, μετέφεραν το νερό με πήλινους αγωγούς και τροφοδοτούσαν τα λουτρά. Το ίδιο γινόταν και με τις ιδιωτικές κρήνες, όπως και με τα ατμοκίνητα Ελαιοτριβεία της εποχής, όπως και με ορισμένα περιβόλια. Το νερό βέβαια θεωρούνταν κρατικό αγαθό, και έτσι πλήρωναν φόρο ανάλογα με την παροχή σε μασούρια (1 μασούρι 0,5 εκ διάμετρος). Επί πλέον πλήρωναν εφάπαξ το κτήμα όπου ήταν η πηγή, αν ήταν ξένο καθώς και το δικαίωμα διάβασης των σωλήνων για μέσω των ξένων ιδιοκτησιών. Μάλιστα όταν πουλιόταν η επιχείρηση (π.χ. ελαιοτριβεία) όλη αυτή η εγκατάσταση θεωρούνταν πρόσθετο περιουσιακό στοιχείο (π.χ. η μεταπώληση του εργοστασίου της Γαλλίδας ντε Λουζινιάν -της Εγγλέζας η Μηχανή- στους αδελφούς Βασιλείου, μαζί με την πηγή ύδατος, που βρισκόταν στη Δρόμα.) Ετσι βλέπουμε την προσπάθεια εξεύρεσης πηγών νερού μέσα στον χώρο των ελαιοτριβείων, όπως σ’αυτό του Σκοπέλου και σε άλλα. Σ’αυτό, μεταφερόταν το νερό από πηγές στην περιοχή του Καριώνα και μετά βρέθηκε νερό μέσα στην εγκατάσταση. Τα κτίσματα στο εργοστάσιο (η θολωτή δεξαμενή και η θολωτή στοά με το αυλάκι (Qanat), αποτελούν μοναδικά στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόκειται για το δεύτερο ατμοκίνητο ελαιοτριβείο του νησιού στον Σκόπελο , με Οθωμανική επιγραφή του 1863 ( 1281 από Εγίρας).

Το περίφημο «Παρά θιν αλός» WC, στο Πέραμα

Το παλιό Νταμπακαριό με το βελανίδι και τον πέτκα

Το εργοστάσιο της Γαλλίδας Ντε Λουζινιάν, στο Πέραμα

Βρανάς Νικολάου στον Παππάδο -Μουσείο Βρανά Οδυσσέας Ελύτης

Μηχανή του Ψύρρα στον Παππάδο, Πολιτιστικό Κέντρο Οδυσσέας Ελύτης

Σκόπελος, Ελαιοτριβείο του 1863

Με την δεξαμενή

Και το Qanat απόθήκευσης νερού