Ιερά-Γέρρα-Γέρα 29

Ελαιουργία της Ιεράς-Γέρρας

10/10/2018 - 14:36

Το λιόδεντρο καταλαμβάνει όλη σχεδόν την έκταση της περιοχής, της Γέρας, χαρακτηρίζοντας με το ασημοπράσινο χρώμα την ιδιαιτερότητα του τοπίου της. Με τα ενδιάμεσα πεύκα, τα βαθυπράσινα κυπαρίσσια, τον κάμπο με τις λεύκες, καρυδιές, οπωροφόρα, καραγάτσια και κακαβιές και τα βουνά με την καστανιά, το πεύκο και τις κερασιές. Βέβαια δεν ήταν πάντα έτσι! Η καλλιέργεια των σιτηρών και του αμπελιού, σαν φορολογητέα παραγωγή, υπερτερούσε από την αρχαιότητα μέχρι και τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας. Υπήρχαν όμως, σύμφωνα με τα ευρήματα, αρκετές εγκαταστάσεις που άλεθαν την ελιά και έδιναν το πολύτιμο ελαιόλαδο! Η ελιά, σαν βρώσιμη, υπάρχει διαχρονικά, ενώ το λάδι, σαν φωτιστικό μέσα στα λογής υπέροχα λυχνάρια, σαν συστατικό στην αρωματοποιία και σε χρήση των αθλητών (στελγίδες για την απομάκρυνσή του), υπάρχει από τα προϊστορικά χρόνια σε χρήση! Και σαν τροφή, θα πρόσθετα εγώ, από τότε! Σύμφωνα με τον Γιάννη Κοντή*, στο πέτρινο κτηματολόγιο του Διοκλητιανού, του 3ου μ.Χ. αι. φορολογείται ο αριθμός των λιόδεντρων, σαν «γύροι ελαιών», που τον καθένα (σημερινές πεζούλες) τον υπολογίζει σε 5 τετρ. μέτρα (σελ.31). Έτσι και στην τότε Ιερά, αναφέρεται το Χωρίον Σκόπελος (Κώμη), το Χωρίον Μέσον Αγρού (κώμη) και το κτήμα Πατρικού (και άλλα που δεν βρέθηκαν) να καλλιεργούν λιόδεντρα (σελ.252). Διάσπαρτα και στην περιοχή της Γέρας βρίσκονται τα πέτρινα αρχιτεκτονικά μέλη των «μηχανών» που έβγαζαν το λάδι! Των ελαιόμυλων με την λεκάνη (με τον ομφαλό του άξονα) και τις δύο φακοειδείς μυλόπετρες, τους γνωστούς Trapetum**. Οι οποίοι λειτουργούσαν με τα ζώα! Στην Γέρα βρέθηκε μια μυλόπετρα στον Ασώματο των Πύργων, που ίσως ήταν γύρω από τον Ταξιάρχη μικρό μοναστήρι (τοπωνύμιο πιο κάτω) και μια λεκάνη στην μεγάλη Παλαιοχριστιανική, της Αγίας Παρασκευής, στο Χαϊδάρι! Η πολτοποιημένη ελιά μετά, οδηγούνταν στα ελαιοπιεστήρια, ένα από τα οποία έχει συγκροτηθεί στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο! Ένα μεγάλο δοκάρι, με το ένα άκρο στον τοίχο, πίεζε τα ελαιόπανα με τον πολτό επάνω στον πέτρινο ληνό (συνήθως κυκλικός με περιφερικό αυλάκι και στόμιο εκροής) και το λάδι έτρεχε σε πέτρινη λεκάνη (μαστέλο). Ληνοί στην Γέρα βρέθηκαν στην Μάννα ο διπλός (χρονολογήθηκε γύρω στο 100 π.Χ.), ένας μαρμάρινος σε ελαιόκτημα (Κτσουρίδι Παππάδου) και στην μεγάλη Παλαιοχριστιανική των Αγίων Αποστόλων στον κάμπο, στις Χαλακιές. Μετά το άλλο άκρο του δοκαριού πιεζόταν από τον μηχανισμό του κοχλία (αδραχτιού) στερεωμένου σε πέτρινη βάση με πλευρικές εντομές! Μια τέτοια βρέθηκε στον Μεσαιωνικό οικισμό, στο εσωτερικό του όρμου του Αύλωνα!

*Γιάννης Κοντής Λέσβος και Μικρασιατική της Περιοχή

**Μάκης Αξιώτης: Πέτρινα απομεινάρια από την κατεργασία της Ελιάς στη Λέσβο. Περ. Αρχαιολογία τ.51.Ιουν.1994,σελ.31

 

Ο ελαιόλυλος trapetum

...το ελαιοπιεστήριο στο μουσείο...

Η μυλόπετρα στον Ασώματο...

...με την λεκάνη στην Αγ. Παρασκευή...

...η βάση στον Αύλωνα...

...με τον διπλό ληνό της Μάνας...

...και τους απλούς στο Κτσουρίδι...

...και στους Αγ. Αποστόλους!

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey