Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2015: Ένα τεράστιο, συγκινημένο και βουβό πλήθος αποχαιρετά στο Α΄ Νεκροταφείο τον σημαντικότερο ίσως ηθοποιό του θεάτρου μετά το 1974.

Τον Μηνά Χατζησάββα.
Η προσωπική οδύνη όμως γρήγορα μετατράπηκε σε πολιτική διέγερση όταν ακούστηκαν τα λόγια του καταλυπημένου συντρόφου του εκλιπόντος: «Ήταν απίστευτο αυτό που έζησα στο νοσοκομείο όταν πήγα να πάρω τη σορό του. Και αυτό είναι ένα μήνυμα στον πρωθυπουργό για το σύμφωνο συμβίωσης. Ήμουν ο άνθρωπός του τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια και όμως δεν ήταν αυτονόητο ότι μπορούσα να πάρω εγώ τη σορό του.

Ο Μηνάς προσδοκούσε αυτό το σύμφωνο συμβίωσης, που δεν έρχεται. Υπάρχουν και διαφορετικοί άνθρωποι στην κοινωνία που είναι ομοφυλόφιλοι. Ο Μηνάς δεν το έκρυψε πότε αυτό. Δεν ντράπηκε πότε γι’ αυτό. Θέλουμε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια και να πεθαίνουμε με αξιοπρέπεια. Δώστε μας αυτήν τη δυνατότητα επιτέλους».
Βέβαιος είμαι για τον συγκλονισμό του Αλέξη Τσίπρα από τους λόγους αυτούς, γνώστης της ανθρώπινης και κοινωνικής ευαισθησίας του.

Πιθανότατα ο θάνατος του Μηνά Χατζησάββα να επέσπευσε την κατάθεση του σχετικού σχεδίου νόμου στη Βουλή.

Την ίδια ώρα χιλιάδες φίλοι του κινηματογράφου απολάμβαναν στις σκοτεινές αίθουσες το αριστουργηματικό «Carol». Μια ωδή στο λεσβιακό έρωτα. Ο έρωτας μεταξύ ομόφυλων σε όλο του το μεγαλείο. Ένας έρωτας χωρίς δεσμά και χωρίς αυταπάτες.

Σε απόλυτη οπισθοδρομική συγχορδία άκρα δεξιά, εντός και εκτός της Νέας Δημοκρατίας, αλλά, δυστυχώς, και η Εκκλησία σε σταθερή αντίθεση προς το Σύμφωνο Συμβίωσης.
Και καλά η άκρα δεξιά είχε και έχει ως αποστολή, μεταξύ άλλων, την πειθάρχηση της κοινωνίας με βάση τις «κυρίαρχες» ιδεοληψίες για το γάμο, την οικογένεια, το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Πειθάρχηση, που προετοιμάζει την κοινωνία για την άτεγκτη υποταγή της στον εξουσιαστικό αυταρχισμό και στο οικονομικό σύστημα της ολιγαρχίας. Η απελευθέρωση του ανθρώπου, και στο ερωτικό πεδίο, αποτελεί προαιώνιο εχθρό της κάθε μορφής επιβολής.
Αλλά η Εκκλησία;

Δεν αντιλαμβάνεται ότι εκατομμύρια άνθρωποι, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο, θεωρούν πλέον ως «αποτυχημένη» την «κλασική» αντίληψη για το γάμο και την οικογένεια -άνδρας, γυναίκα, παιδί- και αναζητούν νέα σχήματα οργάνωσης του ιδιωτικού βίου;

Το ισχύον Σύνταγμα του 1975, αμέσως μετά τον καθορισμό του πολιτεύματος και τη θέσπιση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας ως θεμελίου του (άρθρο 1), διακηρύσσει ότι «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας» (άρθρο 2) και συναφώς ότι «καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελευθέρα την προσωπικότητά του» (άρθρο 5).

Ο αείμνηστος καθηγητής μας Αριστόβουλος Μάνεσης γράφει: «Το εννοιολογικό περιεχόμενο αυτής της αρχής (δηλαδή της προστασίας της αξίας του ανθρώπου), απαλλαγμένο από τις ατομιστικές αντιλήψεις του αστικού φιλελευθερισμού, καθώς και από τις θεωρίες περί φυσικού δικαίου ή περί προ-κρατικών, ή υπέρ-συνταγματικών ή προ-συνταγματικών αρχών και κανόνων, απηχεί την ιστορική ανάγκη της εποχής μας για την απελευθέρωση του ανθρώπου, τόσο από την πολιτική, όσο και από την κοινωνικοοικονομική καταπίεση που τον “αλλοτριώνουν” και τον “απαξιώνουν”.

Και σχεδόν αμέσως μετά: « Η προσωπικότητα του ανθρώπου συντίθεται από τη σωματική, ψυχική, πνευματική, ηθική, κοινωνική υπόστασή του, από την οποία απορρέουν επιμέρους δικαιώματα [...] αλλά και ορισμένες προεκτάσεις τους, όπως π.χ. δικαίωμα αυτοδιάθεσης, εν γένει, στη ζωή ή στο θάνατο (αυτοκτονία), δικαίωμα του καθένα να εξουσιάζει το σώμα του και να το χρησιμοποιεί όπως θέλει (π.χ. επιλογή της μητρότητας ή της άμβλωσης από τη γυναίκα), ακόμη και μετά θάνατο (διάθεση του πτώματος του ... επίσης επιλογή ταφής ή αποτέφρωσής του), ή και δικαίωμα του καθένα «να είναι ο εαυτός του» (δικαίωμα να τοποθετείται στο «περιθώριο», δικαίωμα για τεμπελιά ή για «ανωμαλία» κ.ο.κ.)». (βλ. Αριστόβουλος Μάνεσης, Συνταγματικά Δικαιώματα, α΄ ατομικές ελευθερίες, πανεπιστημιακές παραδόσεις, Θεσσαλονίκη 1982, ακόμη Κώστας Ζώρας, Η συνταγματική αρχή του σεβασμού και της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρεπείας κατά το γερμανικό ομοσπονδιακό Σύνταγμα, Αθήνα 1978).

Σύμφωνα με επιμέρους αλλαγές στο κατατεθέν Νομοσχέδιο για το Σύμφωνο Συμβίωσης, «η ισχύς του ιδιωτικού συμφωνητικού θα ξεκινά μετά την κατάθεση αντιγράφου στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβαλλόμενων έτσι ώστε να αναβαθμίζεται ως μια πράξη επικυρωμένη από το κράτος που θα αποδίδει με αυτόν τον τρόπο καθεστώς οικογενείας στους δύο συντρόφους» (Η Εφημερίδα των Συντακτών, 11.12.2015).

Βασίμως να υποθέσω ότι το άμεσο επόμενο βήμα θα είναι η θεμελίωση του πολιτικού γάμου μεταξύ ομόφυλων ατόμων και η δυνατότητα υιοθεσίας εκ μέρους τους τέκνων. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, εκλεκτός συνάδελφος καθηγητής Νίκος Παρασκευόπουλος, έχει και επ’ αυτού τον πολιτικό και νομοθετικό λόγο.