Η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» έκανε εκτενές ρεπορτάζ για το προχθεσινό ορόσημο στην πορεία του Πανεπιστημίου Αιγαίου: την κατάταξη του στη Λέσχη των Αρίστων, δηλαδή των 1.000 καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου, από την αυστηρότερη και εγκυρότερη THE (Times Higher Education)· μάλιστα δε, στην ομάδα 4 -θέσεις 601-800. Αν ληφθεί υπόψη ότι η THE αξιολογεί, μέσω 13 δεικτών-κριτηρίων, περίπου 27.000 πανεπιστήμια εκ των άνω των 35.000 διεθνώς, το Πανεπιστήμιό μας βρίσκεται στο top 3% παγκοσμίως. Η χαρά και η υπερηφάνεια μας στην ακαδημαϊκή κοινότητα του Αιγαίου είναι δεδομένη και προφανής. Δεν πρέπει όμως να αναστέλλει την κριτική θεώρηση των αποτελεσμάτων καθότι μόνον αυτή θα διαμορφώσει νέους στόχους για καλύτερες επιδόσεις και υπηρεσίες στους νέους μας στο μέλλον.

Πρώτη σκέψη είναι το τι σημαίνει το γεγονός αυτό ως προς τη γενική απαξίωση του Αιγαίου -αλλά και των λοιπών πανεπιστημίων- στο δημόσιο λόγο. Κάθε χρόνο, για πολλά χρόνια, ακούμε καρτερικά τη φράση του συρμού «κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο στα κορυφαία του Κόσμου», συνήθως με τη συνοδεία του ευφυολογήματος «κάθε πόλη κι ΑΕΙ, κάθε χωριό και ΤΕΙ» ως ύπουλη παραπομπή στο χουντικό «κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο». Οι φορείς της εμπνευσμένης αυτής ανοησίας θα πρέπει να διερωτηθούν επιτέλους σε ποιον άλλο τομέα της δημόσιας λειτουργίας η Ελλάς εμφανίζει ανάλογες επιδόσεις αριστείας. Θα πρέπει όμως να απαντήσουν και σε μια σειρά από συνωδά ερωτήματα:

Το καλύτερο ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι της Κρήτης (χρόνια τώρα και σε όλα τα συστήματα αξιολόγησης). Συνοδεύεται από τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Αιγαίου και Πατρών, ενώ κάποια από τα «ιστορικά» και «κεντρικά» λεγόμενα εμφανίζονται σε ενδιάμεσες θέσεις, το ΑΠΘ, το ΟΠΑ και το ΕΚΠΑ. Τα περιφερειακά πανεπιστήμια δίνουν ζωή στην ακαδημαϊκή ανάπτυξη της χώρας. Επειδή η στατιστική είναι πανούργα ως το μαγιό μπικίνι -«δείχνει τα πάντα, αλλά κρύβει την ουσία», έλεγε κάποτε ένας Μέγας του κλάδου- ας σημειωθεί ότι τα αριθμητικά δεδομένα επηρεάζονται ισχυρά από την ύπαρξη Σχολών ειδικού ενδιαφέροντος και μεγέθους, ως η Ιατρική, η Πολυτεχνική, η Γεωπονική, κ.ο.κ. Υπό την έννοια αυτή, η σύγκριση του Αιγαίου με το Κρήτης, το Ιωαννίνων ή το ΑΠΘ αναγκαστικά θα το οδηγεί νομοτελειακά σε υποδεέστερη θέση.

Το δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με το πού «πήγαν, οεο!» κάποια Ιδρύματα που στηρίζουν τη δημόσια ισχύ τους, την προβολή και πρόσβαση στην εξουσία και τις χρηματοδοτήσεις, σε φαντασιακά επιχειρήματα στη γόνιμη ψευδαίσθηση και αυταπάτη των νέο-ελλήνων. Δείτε τον κατάλογο αξιολόγησης για να καταλάβετε τις ηχηρές απουσίες και κατ’ αναλογία να επαν-ιεραρχήσετε τις κλίμακες αξιών σας, φίλοι αναγνώστες, ιδιαίτερα Εσείς που έχετε την ευθύνη της καθοδήγησης των παιδιών σας.

Το Αιγαίο ευρίσκεται στην 6^η θέση μεταξύ των 7 Πανεπιστημίων της κατάταξης ΤΗΕ. Όμως, εάν κανείς κοιτάξει με προσοχή τις επιδόσεις σε επιμέρους τομείς αξιολόγησης, θα δει ότι το Αιγαίο είναι στην 3^η θέση όσον αφορά στην έρευνα και στην τελευταία όσον αφορά στην ιδιωτική χρηματοδότηση. Πλήττεται από το γεγονός ότι μόνον το 1% των φοιτητών του είναι αλλοδαποί και ότι έχει υψηλό δείκτη -αρνητικό- στον αριθμό των φοιτητών ανά διδάσκοντα. Μια ανάγνωση επιτρέπεται σ’ αυτό το μείγμα: το Πανεπιστήμιο Αιγαίου επιδεικνύει ερευνητικές επιδόσεις παγκόσμιας κλάσης, αλλά πλήττεται από τις «πολιτικές» του Υπουργείου Παιδείας. Θέλετε ένα παράδειγμα; Η Σχολή Περιβάλλοντος, της οποίας έχω την τιμή να είμαι Κοσμήτωρ, εμφανίζει ερευνητική επίδοση 20% ανώτερη του παγκόσμιου μέσου όρου και 60%+ ανώτερη του δεύτερου ελληνικού πανεπιστημίου, του ΑΠΘ. Ταυτόχρονα, έχει συρρικνωθεί το διδακτικό προσωπικό κατά περίπου 40%, έχει αυξηθεί ο αριθμός των εισακτέων φοιτητών κατά 30%, λειτουργεί με προϋπολογισμό μικρότερο των 20.000 Ευρώ/έτος. Η παρουσία μας στη Λίστα των Χιλίων είναι άθλος και κάποια στιγμή η Πολιτεία και οι Τοπικές Αρχές του Αιγαίου οφείλουν να το αναγνωρίσουν επισήμως και να αλλάξουν πολιτική έναντι Ημών.

«Γιατί η Κρήτη;», είναι το επόμενο ερώτημα. Θα μπορούσε να γραφεί διατριβή επί του ζητήματος. Ως κατάληξη, ένα θα ήταν το συμπέρασμα: επειδή οι Κρήτες δεν είναι Μυτιληνιοί, Χιώτες ή Σάμιοι, γι’ αυτό! Σταματώ εδώ… γιατί πλέον ξέρω πότε να σιωπώ!

Τυχαία άραγε ήλθε η φετινή επιτυχία του Αιγαίου; Όχι, βέβαια! Το 2005 ήταν το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο που ζήτησε διεθνή αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστημίων και παρέλαβε «Ύμνον». Πέρυσι, όταν όλα τα ελληνικά Πανεπιστήμια υπεβλήθησαν σε εθνική αξιολόγηση από διεθνείς διακεκριμένες επιτροπές, έλαβε την καλύτερη αξιολόγηση μεταξύ όλων των ελληνικών Ιδρυμάτων.

Στον Κόσμο του Ορθού Λόγου, θα συνέρρεαν οι φοιτητές εφέτος και οι βάσεις θα εκτοξεύονταν στο Αιγαίο. Όντως αυτό παρατηρήθηκε στη Σχολή μου, αλλά για άλλους λόγους! Πλην όμως, εδώ είναι Μπαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε! Κινούμαστε ανάμεσα σε δύο λαϊκές εκφράσεις. Η πρώτη απεικονίζεται σε πρόσφατη γελοιογραφία του Πετρουλάκη: δείχνει αίθουσα εξετάσεων, σε κάθε θρανίο κάθεται ο νέος και δίπλα του η μαμά του· κι από πίσω ο Γαβρόγλου τηλεφωνεί στον Τσίπρα, λέγοντας «…και επιτέλους, βρήκαμε την ιδανική λύση για να μην αγχώνονται τα παιδιά! Θα γράφουν πανελλαδικές μαζί με τη μαμά τους». Η δεύτερη είναι μια ελληνική παροιμία, αρβανίτικής καταγωγής: «Με τον ήλιο τα βγάζω, με τον ήλιο τα μπάζω, τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;» -αγράμματα, θα έλεγα… καθότι η στατιστική της ΤΗΕ αδυνατεί να γνωρίζει το τι τραβάμε καθημερινά!