Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ

 Την ώρα που ολοένα και πληθαίνουν οι Τούρκοι πολίτες που ζητούν πολιτικό άσυλο στη χώρα μας και επιλέγουν την είσοδο στην Ελλάδα με τον γνώριμο τρόπο των «άλλων» προσφύγων και μεταναστών (δηλαδή με βάρκα στα νησιά και τις παράλληλες τραγωδίες), τα στοιχεία των επαναπροωθήσεων, αλλά και των απορρίψεων αιτήσεων ασύλου, δημιουργούν μια συγκεχυμένη εικόνα.

Ας σημειωθεί ότι συνολικά από 1η Φεβρουαρίου έως και την Τρίτη το πρωί, στα νησιά πέρασαν και καταγράφηκαν στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης 575 άτομα. Συγκεκριμένα, στη Λέσβο 357, στη Χίο 47 και στη Σάμο 171, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΠΕ. Σύμφωνα με στοιχεία του Συντονιστικού Κέντρου Ελέγχου Συνόρων, στις 15 Φεβρουαρίου καταγράφονται 6.829 αιτούντες άσυλο στη Λέσβο, σε σύνολο 12.563 αιτούντων που μένουν στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου.

Απορριπτικές αποφάσεις

Απορριπτικές σε ασυνήθιστα μεγάλο ποσοστό, 99%, ήταν οι αποφάσεις για άσυλο σε δεύτερο βαθμό που έβγαλαν οι νέες Επιτροπές Προσφυγών το πρώτο οκτάμηνο που λειτούργησαν, από τις 21 Ιουλίου 2016 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2017. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η δικηγόρος Ελένη Κουτσουράκη από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες στη διημερίδα της οργάνωσης «Θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου και η εφαρμογή τους» στο Ιωνικό Κέντρο στην Πλάκα, οι Επιτροπές έκαναν δεκτό το αίτημα για άσυλο ή χορήγησαν άλλη μορφή διεθνούς προστασίας (επικουρική προστασία ή ανθρωπιστικό καθεστώς) μόνο στο 1% των υποθέσεων που εξέτασαν.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την «Εφ.τ. Συντ.» από τις 1.216 αποφάσεις των Επιτροπών από τον Ιούλιο του 2016 μέχρι το τέλος του έτους, δόθηκε προσφυγικό καθεστώς σε πέντε περιπτώσεις, επικουρική προστασία σε μία και ανθρωπιστικό καθεστώς σε εννέα. Το πρώτο τρίμηνο του 2017, από τις 868 αποφάσεις, δόθηκε προσφυγικό καθεστώς σε τρεις, επικουρική προστασία σε τέσσερις και ανθρωπιστικό καθεστώς σε τέσσερις.

Το χαμηλό ποσοστό συνιστά κάθετη μείωση σε σχέση με τις αποφάσεις των παλιών Επιτροπών Προσφυγών, πριν αλλάξει η σύνθεσή τους με τη συμμετοχή διοικητικών δικαστών. Εκείνες οι Επιτροπές είχαν χορηγήσει διεθνή προστασία σε ποσοστό 16,1% το 2014 και 15,9% το 2015.

Πηγές της Αρχής Προσφυγών, της υπηρεσίας που συντονίζει διοικητικά τον δεύτερο βαθμό ασύλου, σημειώνουν ότι το χαμηλό ποσοστό χορήγησης διεθνούς προστασίας οφείλεται αφ’ ενός στο γεγονός ότι οι αποφάσεις αφορούν κυρίως χώρες με χαμηλό προσφυγικό προφίλ και αφ’ ετέρου στο υψηλό ποσοστό χορήγησης διεθνούς προστασίας στον πρώτο βαθμό, που φτάνει το 50%.

Οι επαναπροωθήσεις

Έγκυρη πηγή ανέφερε στο «Ε» ότι «μόνο 2.000 επιστροφές» από τα νησιά έχουν πραγματοποιηθεί στην Τουρκία μετά την κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας. Η ίδια πηγή που αναφέρεται στην Κομισιόν επισημαίνει ότι οι δυσκολίες στην εφαρμογή της κοινής δήλωσης είναι πολλές, καθώς και ότι κυβέρνηση και Ε.Ε. σκέφτονται να αλλάξουν τη νομοθεσία. Προσθέτει επίσης, ότι ακόμα και αν έχει εκδοθεί απορριπτική απόφαση σε δεύτερο βαθμό, «οι αρχές δεν μπορούν να εντοπίσουν τον αιτούντα». Συζητιέται έτσι έντονα το ενδεχόμενο κράτησης νεοαφιχθέντων «χαμηλής αναγνώρισης προσφυγικού προφίλ» (π.χ. Αιγύπτιοι, Μαροκινοί) και να εξετάζεται κατά προτεραιότητα το αίτημά τους.

Η δυσκολία των αριθμών

Η ίδια πηγή αναφέρει στο «Ε» ότι εξ ορισμού είναι πολύ δύσκολη η καταγραφή αριθμών: «Διαφορετική βάση δεδομένων έχει η Αστυνομία από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ενώ στη Μόρια μπορεί να ελεγχθεί ο αριθμός προσφύγων και μεταναστών σε ένα βαθμό από τις μερίδες φαγητού που διανέμονται». Κρατώντας αυστηρή στάση για το θέμα προτείνει την αξιοποίηση από πλευράς Ελλάδας, της Europol, ενώ υπογραμμίζει ότι το Λιμενικό Σώμα είναι αυτό που αποφασίζει αν θα στείλει ή αν θα περιπολεί το βρετανικό πλοίο που βρίσκεται στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Τέλος, αποδίδει ευθύνες στους εμπλεκόμενους με το έργο του βιολογικού καθαρισμού που δεν ξεκίνησε ακόμα στο κέντρο της Μόριας και προβλέπει να βελτιωθεί η κατάσταση στο Κέντρο. Θυμίζουμε ότι οι τουαλέτες προορίζονται για 700 άτομα και όχι για 4.861 άτομα (που είχαν καταγραφεί στις 15/2). Το έργο με εντολή του Υπουργείου Άμυνας έχει μπει σε άλλο προϋπολογισμό για να μη «χαθεί», αλλά ο χρόνος είναι πολύτιμος.

1.800 υπέβαλαν αίτηση ασύλου στην Ελλάδα το 2017

Τούρκοι… πρόσφυγες στις Οινούσσες

Σε παραλία στην περιοχή «Πούντα» Οινουσσών εντοπίστηκαν το πρωί της Κυριακής, 17 Τούρκοι και μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της ΒΙΑΛ στη Χίο. Από εκεί πήραν το δρόμο για την Αθήνα, προκειμένου να εξεταστεί η περίπτωση τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές του Λιμενικού Σώματος, πρόκειται για 17 Τούρκους υπηκόους εκ των οποίων τέσσερα ζευγάρια με έξι παιδιά και τρεις άνδρες, που έφθασαν στην Ελλάδα με φουσκωτό σκάφος και ζητούν πολιτικό άσυλο. Προανάκριση διενεργείται από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Χίου. Αν μη τι άλλο αυτή η περιπέτεια είχε αίσιο τέλος. Σε αντίθεση με την τραγωδία στον Έβρο με τον πνιγμό της 37χρονης δασκάλας Αϊσέ Αμπντουραζάκ και των δυο της γιων, που ξεβράστηκαν τα ξημερώματα της 13ης Φεβρουαρίου. Τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η δασκάλα είχε απολυθεί στο πλαίσιο της παύσης περισσότερων από 100.000 δημόσιων υπαλλήλων των καθηκόντων τους, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016. Φέρεται μάλιστα να είχε στο κινητό της εφαρμογή επικοινωνίας που θεωρούν οι τουρκικές αρχές ένδειξη συμμετοχής στο δίκτυο Γκιουλέν, το οποίο κατηγορείται ότι βρίσκεται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων από την Τουρκία που ζητούν άσυλο και φυσικά και στην Ελλάδα, γιατί είμαστε η πρώτη χώρα της Ε.Ε. που γειτνιάζει με την Τουρκία. Το 2017 είχαμε 1.800 αιτούντες άσυλο από την Τουρκία, αριθμός αρκετά αυξημένος σε σχέση με το 2016, σύμφωνα με τη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή» η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου, Μαρία Σταυροπούλου. «Τώρα, ειδικά στην περίπτωση των Τούρκων αιτούντων είναι αυτονόητο ότι όποιος υπήκοος της χώρας αυτής ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα καταγράφεται ως αιτών άσυλο. Ο κάθε άνθρωπος έχει μια διαφορετική ιστορία να πει, δεν μπορούμε να γενικεύσουμε. Αυτό ισχύει για όλους τους αιτούντες, όχι μόνο για τους Τούρκους» προσέθεσε.