Ο ηθοποιός, μεταφραστής και σκηνοθέτης, καθώς και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου «Πορεία» στην Αθήνα, Δημήτρης Τάρλοου προσγειώθηκε την Τρίτη το μεσημέρι στο αεροδρόμιο «Οδυσσέας Ελύτης» και θυμήθηκε τον Στρατή Πασχάλη, τον βραβευμένο ποιητή με καταγωγή από τη Λέσβο, να καταφτάνει 17 χρονών μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη στην Άνδρο για να φιλοξενηθεί στο σπίτι του. Μάλιστα, ο Στρ. Πασχάλης διασκεύασε τη «Μεγάλη Χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση που θα παρακολουθήσουμε σε τρεις παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης.

Ο Δημήτρης Τάρλοου, εγγονός του Μ. Καραγάτση, γιος της αρχαιολόγου και συγγραφέα Μαρίνας Καραγάτση και του Πολωνοεβραϊκής καταγωγής Νεοϋορκέζου ζωγράφου Φίλιππου Τάρλοου, μίλησε στο «Ε» εφ’ όλης της ύλης.

Επέλεξε τη Μυτιλήνη για να ανεβάσει τη «Μεγάλη Χίμαιρα» που γνώρισε σχεδόν τέσσερα χρόνια τεράστιας επιτυχίας, γιατί όπως μας είπε του το πρότεινε η διαδικτυακή του φίλη Ελένη Γουρνέλου. Εξάλλου, έχει βραβευτεί με το Βραβείο Σκηνοθεσίας Κάρολος Κουν 2016, καθώς και με το 1ο Βραβείο Σκηνοθεσίας Κοινού Αθηνοράματος 2015 για την εν λόγω παράσταση. Πέραν ότι το Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης τηρεί, για εκείνον τις προδιαγραφές, αισθάνεται βαθιά ότι η Μυτιλήνη είναι τόπος μιας κουλτούρας που τον αφορά προσωπικά, όπως και η Κέρκυρα, «το δυτικό άκρο της Ελλάδας». Και τα δύο αυτά μέρη συμβολίζουν για ‘κείνον αυτό που είναι η αστική παράδοση της Ελλάδας.

Αυτό που δεν λέγεται συχνά για τον κ. Τάρλοου είναι ότι υπήρξε ποδοσφαιριστής και μέλος της Ομάδας Ποδοσφαίρου Ελλήνων Ηθοποιών του ΣΕΗ (Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών). Μάλιστα, τον είχαν συμβουλέψει ότι παρ’ ότι αγαπούσε το θέατρο και το ποδόσφαιρο, έπρεπε να επιλέξει ένα από τα δύο. Προφανώς επέλεξε το θέατρο, όπου έχει καταξιωθεί, αλλά και όπως μας παραδέχτηκε «έπρεπε να πάρω μια απόφαση, την πήρα και αφοσιώθηκα». Κι όπως λέει το ρητό, το οποίο το αφιερώνει στους νέους σκηνοθέτες και ηθοποιούς «αυτός που αφοσιώνεται σε κάτι και γίνεται καλός, δεν χάνεται».

«Ανατολή και Δύση, το μετέωρο»

Η Ελλάδα ήταν πάντα ένας τόπος ενδιάμεσος, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση γι’ αυτό και ο Έλληνας είναι μετέωρος και έχει ένα βαθύ διχασμό. Αυτό πολλές φορές δημιουργεί παρεξηγήσεις. Καλές και κακές. Από τη μία θερμές, μας λέει με αφορμή τη «Μεγάλη Χίμαιρα». Για παράδειγμα, προσθέτει «ο πατέρας μου που έζησε από το ‘63 έως το ‘78 στην Ελλάδα, έμαθε άριστα ελληνικά σε βαθμό που μπερδεύονταν οι Έλληνες αν ήταν ξένος ή Έλληνας του εξωτερικού. Τραγουδούσε ρεμπέτικα, έγινε μέλος της σχολής του Τσαρούχη και είναι μια εποχή που ανακαλεί και ο ίδιος ακόμα και σήμερα. Όμως, υπήρξαν και πολλές στιγμές που ένιωσε απολύτως ξένος. Αυτό είχε να κάνει με τον χωρισμό του με τη μάνα μου, όπου ένιωθε διωγμένος. Αυτό είναι ένα ίδιον της Ελλάδας. Όσο μπορεί να σε κάνει να νιώσεις οικεία, τόσο μπορεί να γίνει αφιλόξενη και δύσκολη».

«Δεν θέλω να μπαίνω σε συζητήσεις που άπτονται κομματικών αντιπαραθέσεων. Αντιμετωπίζω με καλλιτεχνικό τρόπο τα πράγματα. Φυσικά η τέχνη είναι πολιτική πράξη, όχι όμως κομματική», μας επισημαίνει διευκρινίζοντας ότι δεν συνδέει σε καμιά περίπτωση την περίπτωση της Μαρίνας Μπαρέ με το σύγχρονο προσφυγικό φαινόμενο.

Η αστική παράδοση της Μυτιλήνης

Είναι πολύ χαρούμενος που βρίσκεται στη Λέσβο «γιατί αν μπορούμε να προσφέρουμε κάτι είναι μέσω του πολιτισμού. Δίνουμε μια παράσταση που δεν θα είναι ξεπέτα, αλλά μια πλήρης παράσταση με 4 τεχνικούς, 16 άτομα που θα την οργανώσουν».

Πού εντοπίζει ο ίδιος στη Μυτιλήνη την αστική κουλτούρα; «Το βλέπουμε ακόμα και στα ορεινά χωριά του νησιού, υπάρχει παντού πολιτισμός. Οι άνθρωποι έχουν επηρεαστεί από τη Μικρασία, φαίνεται ότι υπάρχει στην ατμόσφαιρα ακόμα ένας αστικός λεπτός τρόπος. Και βέβαια ο μεγάλος αριθμός ερασιτεχνικών θιάσων, όσες μπάντες έχει η Κέρκυρα, τόσες θεατρικές ομάδες έχει η Λέσβος! Φυσικά είναι και το υπέροχο Διεθνές φεστιβάλ μουσικής του Μολύβου που διοργανώνει ο καλός φίλος και υποστηριχτής του θεάτρου μας, Δημήτρης Τρύφων, στον οποίο είμαστε φιλοξενούμενοι και οφείλω να τον ευχαριστήσω. Αυτός ο άνθρωπος με τη λεπτότητά του βοηθά το νησί του έμπρακτα, κάτι που έχουν ανάγκη οι ντόπιοι. Η Λέσβος λοιπόν, δεν είναι ένα νησί τουριστικό, δηλαδή ευπώλητο, είναι ένα νησί κρυφό που πρέπει να έχεις μια συγκεκριμένη αγωγή και κουλτούρα για να το απολαύσεις. Δεν είναι μόνο γνωστή για τις παραλίες της, αλλά κυρίως γι’ αυτή την παράδοση που σας είπα και βέβαια για τις γεύσεις της. Νομίζω ότι έχει το καλύτερο φαγητό στην Ελλάδα μαζί με τη Θεσσαλονίκη. Επίσης, είναι η αρχιτεκτονική της και η ηρεμία των κατοίκων της Μυτιλήνης που την κάνει ξεχωριστή, Και ότι έχει βγάλει εις πέρας όλη αυτή την κρίση είναι επίσης ένα εύσημο, που πρέπει να αποδοθεί στους κατοίκους, παρά τα όποια επιμέρους προβλήματα».

Από τη «Χίμαιρα» στον «Γιούγκερμαν»

Ο κ. Τάρλοου μας μιλά και για το νέο του έργο που έχει αρκετό άρωμα Λέσβου. «Δεν θέλω να κολακέψω τον τόπο, πραγματικά η Μυτιλήνη είναι από τα λίγα μέρη της Ελλάδας όπου ακόμα βλέπεις την αστικότητα και γιατί με συνδέει με αυτό που θα κάνω του χρόνου. Η Μυτιλήνη υπάρχει πολύ στον Καραγάτση, στον «Γιούνκερμαν», όπου πριν εκείνος πάει στον Πειραιά, περνάει από εδώ, ερωτεύεται τη Βούλα Παπαδέλη και κατόπιν τη συναντά 17 χρονών στον Πειραιά ως ένα λεμφατικό κοριτσάκι που θα σημαδέψει όλη του τη ζωή» μας λέει. Πρόκειται για μια ιστορία έρωτα, όπου ο Γιάννης Στάνκογλου, υποδύεται τον Γιούγκερμαν και θα ανέβει στο θέατρο «Πορεία» με τη σκηνοθεσία του Δ. Τάρλοου. «Η Βούλα Παπαδέλη είναι για τον Καραγάτση το ιδανικό του έρωτα, αλλά του έρωτα χωρίς σώμα. Είναι ένας πνευματικός έρωτας και εξαϋλωμένος».

Ο παππούς… Καραγάτσης

Από την άλλη ο Καραγάτσης είχε αυτό το πρόβλημα διαπιστώνει ο κ. Τάρλοου για τον παππού του: «Έβλεπε ή "Ντάινες" (σ.σ. η Ντάινα είναι η άλλη πρωταγωνίστρια) που είναι υπερσεξουαλικές, πορνικές και καταστροφικές, γεμάτες συμφέρον και ορμόνες ή εξαϋλωμένες, σχεδόν ασχημούτσικες αγάπες, οι οποίες είναι γεμάτες από πείσμα και έμπνευση. Δεν μπορεί να ταυτίσει αυτά τα δύο. Δεν είναι το μόνο μυθιστόρημα που δείχνει αυτή την απόσταση. Νομίζω ότι και ο ίδιος παντρεύτηκε μία «Βούλα». Δηλαδή τη γιαγιά μου μάλλον την έβλεπε ως Βούλα και πλάγιαζε με όλες τις Ντάινες».

Η Βούλα είναι μια κοπέλα Μυτιληνιά, ο μπαμπάς της μεγαλοαστός στη Μυτιλήνη του 1930, πέφτει έξω η επιχείρησή του με τα λάδια, φαλιρίζει και πηγαίνει στην Αθήνα πια… θεόφτωχος. Περνάει δύσκολα. Αρραβωνιάζει την κόρη του Βούλα με τον Μυτιληνιό Γιώργο Μάζη, ο οποίος σπουδάζει ψυχίατρος στη Βιέννη. Σε αυτή την περιπλάνησή του στη Βιέννη γνωρίζει διάφορες σταρ του σινεμά, οι οποίες ψυχαναλύονται στο γραφείο του Φρόυντ και επιστρέφει 8 χρόνια μετά για να παντρευτεί τη Βούλα, η οποία όμως πλέον έχει αγαπήσει τον αλήτη και αριστοκράτη Γιούγκερμαν. Και σε αυτή την ιστορία έρωτα ο κ. Τάρλοου διακρίνει ριζοσπαστισμό στον Μ. Καραγάτση: «Προτείνει έναν απόλυτα καταστροφικό έρωτα ανάμεσα σε έναν μεσήλικα και ένα κοριτσάκι το 1938! Δεν είναι ακριβώς η πεπατημένη… Η Βούλα, λοιπόν, υπερασπίζεται αυτή τη σχέση μέχρις εσχάτων, στον πατέρα της, στην αδελφή της. Σχεδόν την λιθοβολούν γι’ αυτή την απόφασή της, αλλά πεθαίνει με αυτόν και δεν κάνει βήμα πίσω από το αίσθημά της».

«Δεν μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο με τη βία»

Μάλιστα, στη συνέχεια ο κ. Τάρλοου, με αφορμή και τις τελευταίες επιθέσεις κατά Μπουτάρη αναφέρθηκε στις επιθέσεις φασιστών που δέχτηκε το θέατρό του, αναφερόμενος σε ένα περιστατικό που κάποιοι είχαν τρομοκρατήσει την ταμία, επιθυμώντας να διαπιστώσουν αν κρύβονται μέσα μετανάστες. Ο ίδιος τόνισε, ότι η απάντηση σε όλα αυτά είναι η ψυχραιμία και η εγκαρτέρηση, εξηγώντας ότι οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες της περιοχής δημιούργησαν ένα δίκτυο προστασίας και υποστήριξης μεταξύ τους δημιουργώντας κίνηση στους δρόμους. «Δεν μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο με τη βία. Αν το κάνεις με τη βία, τότε κάνεις πόλεμο. Και η αλήθεια είναι ότι έχουμε έναν άτυπο πόλεμο. Όμως, όπως λένε οι Άγγλοι πρέπει να θάψουμε το τσεκούρι του πολέμου, διότι οι Έλληνες ανέκαθεν από αυτό υποφέραμε. Αντί να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον και να αναγνωρίσουμε τις αξίες του, είμαστε σε έναν διαρκή εντός μας εμφύλιο που μας δημιουργεί εμπόδια στο να εκφράσουμε την ποίηση και τη δημιουργία μας.

Και σε αυτό το σημείο επανήλθε στον Οδυσσέα Ελύτη, τονίζοντας ότι «πρέπει να θυμηθούμε από πού προερχόμαστε. Και δεν προερχόμαστε από τους Αρχαίους Έλληνες. Προερχόμαστε από αυτή την ποίηση του Ελύτη. Η ποίηση αυτή έχει βέβαια τις ρίζες της στην Αρχαία Ελλάδα γιατί ο Οδυσσέας Ελύτης από τη Σαπφώ εμπνέεται. Αλλά πρέπει να πάψουμε να είμαστε στείροι αρχαιολάτρες. Το παρελθόν μας δεν είναι μόνο τα αρχαία αγάλματα, τα οποία δεν γνωρίζουμε… Είναι η ποίηση, η πρόσφατη και η παλαιότερη που βγαίνει μέσα από τις κοινότητες του Βυζαντίου, που βγαίνει μέσα από την προσφυγιά».

Η «Μεγάλη Χίμαιρα»

Η ιστορία της Μαρίνας Μπαρέ, που έλκεται από το εκτυφλωτικό φως, μόνο για να καεί στην επαφή της μ’ αυτό, θα συνεχίσει να μας θυμίζει την ανάγκη μας για ουτοπία, όποιο κι αν είναι το κόστος. Το έργο της «Μεγάλης Χίμαιρας» έρχεται σήμερα Πέμπτη 24, Παρασκευή 25 & Σάββατο 26 Μαΐου για τρεις παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης στις 9 το βράδυ.

Σε αυτό το επικό ερωτικό μελόδραμα παρακολουθούμε την ιστορία μιας Γαλλίδας, της Μαρίνας Μπαρέ, που έρχεται να ζήσει στην Ελλάδα ερωτευμένη και παντρεμένη με έναν Έλληνα εφοπλιστή, αλλά και παθιασμένη με την ελληνική κλασσική παιδεία. Ερχόμενη σε επαφή, όμως, με την ίδια τη χώρα των ονείρων της, συναντά τις δικές της Χίμαιρες: το δραματικό τοπίο, τραχύ κι αισθησιακό ταυτόχρονα, την παρασύρει σε μια μοιραία δίνη πάθους, πυροδοτεί τα παλιά ψυχολογικά της τραύματα και την οδηγεί στην αυτοκαταστροφή.

Συντελεστές:

Διασκευή: Στρατής Πασχάλης, σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου, σκηνικά - κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική: Κατερίνα Πολέμη, φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, κίνηση - χορογραφία: Ζωή Χατζηαντωνίου, σκηνοθεσία κινηματογραφικού μέρους: Χρήστος Δήμας, βοηθοί σκηνοθέτη: Άννα Πασπαράκη, Δήμητρα Κουτσοκώστα, Ελένη Μιχαηλίδου, βοηθός σκηνογράφου: Τίνα Τζόκα, βοηθός χορογράφου: Κορίνα Κόκκαλη, φωτογραφίες: Βάσια Αναγνωστοπούλου.

Διανομή:

Μαρίνα: Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιάννης: Μάξιμος Μουμούρης, Μηνάς: Δημήτρης Μοθωναίος, Ρεϊζαίνα: Σοφία Σεϊρλή, Λιλή - Καλλιόπη - Βιετναμέζα πόρνη: Ειρήνη Φαναριώτη, Αννούλα, κόρη της Μαρίνας: Αναστασία Γιαννιώτη, Ειρήνη Μπρουλιδάκη, Μυρτώ Μπρουλιδάκη, Μανιώ Τάρλοου, Αννεζιώ: Ράσμη Τσόπελα, Ένας Άγνωστος: Δημήτρης Τάρλοου.

Σήμερα στο Δημοτικό Θέατρο

Ανοιχτή συζήτηση με τον σκηνοθέτη

Με την ευκαιρία της παράστασης «Η Μεγάλη Χίμαιρα» διοργανώνεται συζήτηση με θέμα «Η προσπάθεια ένταξης του ξένου στην Ελλάδα και η σημασία του πολιτισμού» αύριο, Παρασκευή από τις 5 έως τις 7 το απόγευμα στο φουαγιέ του Δημοτικού θεάτρου Μυτιλήνης. Κατά τη συζήτηση, οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις για το θέμα, με τη συμμετοχή του Δημήτρη Τάρλοου, σκηνοθέτη της παράστασης, των Δημήτρη Παπαγεωργίου, Εύης Σαμπανίκου και Μιχάλη Ψημίτη, καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, της Σοφίας Κουφοπούλου, καθηγήτριας στο Michigan State University, μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, πολιτιστικών σωματείων και πολιτών του νησιού.