ΛΕΣΒΙΑΚΑ, Δελτίον της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, Τόμος ΚΖ΄, Μυτιλήνη 2022, σελ. 323 (Επιμέλεια τόμου: Στρατής Αναγνώστου, Αθανάσιος Καλαμάτας) 

Αφιερωμένος στην επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 είναι ο νέος τόμος της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών. Ο τόμος περιλαμβάνει πέντε σπουδαίες μελέτες και συνοδεύεται με ένα πολύ χρήσιμο cd με δώδεκα παλαιότερες μελέτες για το «Λεσβιακό Εικοσιένα» δημοσιευμένες στα «Λεσβιακά» παρελθόντων ετών. Οι πέντε μελέτες του παρόντος τόμου είναι: : Στρατής Αναγνώστου: «Η Λέσβος κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821» (σελ 13 - 186), Στρατής Χαραλάμπους: «Η κληρονομιά του Kulakszizade Μουσταφά Αγά» (σελ. 187 - 248), Δημήτρης Μπούμπας: «Λεσβιακές Οικογένειες με προσφορά στο δημόσιο βίο της χώρας. Η Επανάσταση του 1821 και η περάτωση της Οικογένειας Νιάνια» (σελ. 249 - 264), Μαίρη Τσιτιμάκη: « Η χορηγική δραστηριότητα για τη ναοδομία στην Λέσβο τις παραμονές της εθνεγερσίας» (σελ. 265 - 286), Μαρία Γ. Μόσχου « Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ ως “διεθνής ζωγραφική ιδιοφυία” και ο εθνοκεντρικός λόγος της “γενιάς του ‘30” (σελ. 287 - 323). 

Στο κατατοπιστικό και μεστό εισαγωγικό σημείωμα που υπογράφει ο Αθανάσιος Καλαμάτας ανάμεσα στα άλλα διαβάζουμε: «Ανασκοπώντας τα διακόσια χρόνια ελεύθερου βίου φρονώ πως οι πρωταγωνιστές της Εθνικής Παλιγγενεσίας συνεχίζουν να βρίσκονται κοντά μας, επιμηκύνεται δηλαδή ο βίος τους. Για τον νεοέλληνα, όμως, του 21ου αιώνα, παραμένει ακόμα ζητούμενη η εθνική του εγρήγορση. Και είναι απολύτως αναγκαία, αν επιθυμούμε να μην χάσουμε τους δεσμούς μας με την περίοδο του ξεσηκωμού των Ελλήνων ενάντια στον Οθωμανό κατακτητή, αλλά και με την περίοδο της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. Η κρίση και η μνήμη είναι πολύτιμοι λίθοι που, όταν εξασθενούν, καλό είναι να ανασταίνονται, νομίζω. Αυτό αφορά ειδικότερα περιοχές όπως η Λέσβος, η οποία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις πολλαπλές προκλήσεις των τουρκικών κυβερνήσεων, λόγω της γεωπολιτικής της θέσης. Ο αφιερωματικός τόμος των Λεσβιακών στην Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821 διερευνά και αναδεικνύει άγνωστες πτυχές(πολεμικά γεγονότα, πρόσωπα, πνευματικό βίο, εκκλησιαστική τέχνη) της συνεισφοράς της Λέσβου στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων και παρουσιάζει πτυχές της πρόσφατης έρευνας για λεσβιακά θέματα. Παράλληλα η δημοσίευση δώδεκα παλαιότερων μελετών σε ηλεκτρονική μορφή(CD) στοχεύει να κάνει γνωστή σε νεότερους κυρίως φιλίστορες αναγνώστες το «Λεσβιακό Εικοσιένα», όπως εύστοχα γράφει σε μία από αυτές ο αείμνηστος ιστορικός Ιωάννης Μουτζούρης, στον οποίο πολλά οφείλουν οι νεότερες γενιές Λέσβιων ιστορικών».  

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΒΙΒΛΙΑ 

- Δημήτρης Νικορέτζος: Κλεάνθης Παλαιολόγος. Ο πατέρας του Λεσβιακού Αθλητισμού ως σατιρικός και λυρικός ποιητής, Έκδοση του Γυμναστικού Αθλητικού Συλλόγου Λέσβου, Μυτιλήνη 2022, σελ. 220 

- “Μνήμες του μέλλοντός μας”. Συνταγές από την γαστρονομία και τα έθιμα του Μανταμάδου (λεύκωμα),Πρόλογος: Ηλίας Μαμαλάκης, Έκδοση Φυσιολατρικός - Ανθρωπιστικός σύλλογος Μανταμάδου "Ηλιαχτίδα", Μυτιλήνη 2022 

- Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής: Νάματα από την αστείρευτη βρυσομάνα της αγιασώτικης λαογραφικής παράδοσης, Εκδόσεις Παράγραφος, Αθήνα 2022, σελ. 454 

- Βασίλης Φούσκας; Τουρκικός ιμπεριαλισμός και αποτροπή (πρόλογος; Κώστας Δημουλάς), Εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα 2022, σελ. 249 

- Η Βρίσα και το ’22 (επετειακή έκδοση, Σχεδιασμός και Επιμέλεια ύλης: Στρατής Νικέλλης), Έκδοση Βιβλιοθήκης Βρίσας Λέσβου «Κ. Τσέλεκα - Α. Νικέλλη», 2022, σελ. 136 

- Αντώνης Ν. Δουκέλλης: Καρτερία (μυθιστόρημα), Εκδόσεις Άπαρσις, Αθήνα 2022, σελ. 470 

- Βασιλική Φραντζή: Ρωμιοσύνη. Κάποτε στη Μικρά Ασία, Μυτιλήνη 2022, σελ. 180 

- Καλή Ανάσταση. Φίλια Λέσβου. Πολιτισμική εξόρμηση στην πασχαλινή Ελλάδα από σπουδαστές του Πανεπιστημίου τρίτης ηλικίας., Πρόλογος Ούλρικε Κράσμπεργκ, Μετάφραση από τα γερμανικά; Μυρτώ Ταλούμη, Μυτιλήνη 2022, σελ. 125 ( Έκδοση Οικογένειας Γεωργίου Καλφαγιάννη) 

- Στέλλα Πετρίδου: Σονέτα της αγάπης, Εκδόσεις Άλφα Πι, Χίος 2022, σελ. 34 

- Αριστείδης Καλάργαλης: Μονόφυλλα (ποιήματα), Εκδόσεις Εύμαρος, Αθήνα 2022, σελ. 37 

- Ντέπη Χατζηκαμπάνη: Τους χειμώνες τούς νικούν τα χελιδόνια, (ποιήματα, Εκδόσεις Παρέμβαση, Κοζάνη 2022, σελ. 60 

- Γιώργος Κομνηνόγλου: Είναι πάντα ο ήλιος (ποιήματα), Εκδόσεις Διάνοια, Αθήνα 2022, σελ. 66  

Ο Γιώργος Κομνηνόγλου είναι Μυτιληνιός και έχει σπουδάσει Φαρμακευτική και Δραματική Τέχνη στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Μικρό δείγμα γραφής από την πρώτη του ποιητική συλλογή: «Υπάρχουν κάποια πράγματα/που βάζεις μέσα σε κουτιά/γιατί κάπως μεγάλωσες/ και έχουν ξεθωριάσει πια./Και ανοίγεις μια μέρα το κουτί/ κι αυτά μυρίζουν ακόμα γιασεμί». 

- Σπύρος Αρβανιτέλλης: Της Ζωής τα κύματα (ποιήματα), Μυτιλήνη 2022, σελ. 54 

Δεύτερη ποιητική συλλογή για τον συμπατριώτη μας Σύρο Αρβανιτέλλη. Η πρώτη είχε τίτλο «Τα δέντρα της υπομονής». Μικρό δείγμα γραφής από τη νέα συλλογή που περιέχει 44 ποιήματα: «Γραμμένα συναισθήματα/στις συλλαβές οι νότες/ της μουσικής η γλώσσα/πάντα λαούς ενώνει.//Θα ήταν η ζωή γυμνή/χωρίς τη μουσική/τα συναισθήματα πολλά/μέσα από τη ζωή// Γεφύρι είναι η μουσική/π’αντα λαούς ενώνει/δεν είναι βόλι ή σπαθί/που τη ζωή πληγώνει». 

- Μιλτιάδης Πάλλης: Ουρανόδρομος πορεία. Εκκλησιαστικοί ύμνοι και ωδαί, Πειραιάς 2021, σελ. 89 

Ο Μιλτιάδης Πάλλης γεννήθηκε στον Πολιχνίτο Λέσβου. Σπούδασε Νομική και Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Δημόσιο Δίκαιο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ασχολήθηκε με την δικηγορία και τη δημόσια εκπαίδευση. Αρθρογραφεί για θέματα νομικά, κοινωνιολογικά, ιστορικά-φιλολογικά και θεολογικά. Εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Αναζητώντας Περάσματα» το 1986. 

Ως μικρό δείγμα γραφής παραθέτουμε το ποίημα με τον τίτλο «Οι της Λέσβου αθλοφόροι μάρτυρες»: 

«Εν τη Λέσβω ηθλήσατε μαρτυρικώς/και την γην ηγιάσατε της Θερμής σταυρικώς/τον λόφον ποτίσαντες Καρυών ομοφρόνως/ 

αίματι τω τιμίω, αθλοφόροι, ενδόξως.//Ήχθητε ώσπερ σφάγια και θυσία Χριστώ/και τω μένει αντέστητε αλλοφύλλων στυγνώ./Ραφαήλ, Νικόλαε και παρθένε Ειρήνη,/ 

βαρεία ημάς κατέχει παθών η οδύνη.//Πρεσβεύσατε προς Κύριον τριάς των αθλητών,/ίνα δεχθώμεν άπαντες των θείων δωρεών./Υμνήσωμεν της Λέσβου αθλητάς ευφροσύνως,/ 

άμα αυτών τιμήσωμεν την μνήμην χαρμοσύνως.»