Την πτωτική πορεία που καταγράφει τα τελευταία δύο χρόνια η εγχώρια αγορά της κρουαζιέρας έρχεται να επιβεβαιώσει νέα μελέτη που εκπόνησε το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, σε συνεργασία με την gbr consulting, για τη συμβολή του ναυτικού τουρισμού στο ΑΕΠ και την απασχόληση. Όπως φαίνεται, πέρα από τη μείωση των προσεγγίσεων κρουαζιερόπλοιων τη χρονιά που πέρασε (στοιχεία από την Ένωση Λιμένων Ελλάδος έδειξαν πτώση περίπου 20,5% στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, από 4.307 το 2016 σε 3.415 το 2017, και μείωση 11% στις επισκέψεις επιβατών κρουαζιέρας), αρνητικές είναι οι επιπτώσεις και στο κρίσιμο σκέλος των εσόδων.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 2016 και το 2017 η μέση δαπάνη ανά άφιξη επιβάτη ήταν €150 και €156 αντίστοιχα, πολύ χαμηλότερα από το 2015 που ήταν €191. Η έρευνα αναφέρει πως σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Κρουαζιερόπλοιων (CLIA), το σύνολο των οικονομικών μεγεθών από τη δραστηριότητα κρουαζιέρας εκτιμάται σε 489 εκ. ευρώ για το 2015. Από το σύνολο αυτό, οι δαπάνες των επιβατών στην Ελλάδα εκτιμώνται σε 324 εκ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 66% του συνόλου. Αυτά τα ποσά περιλαμβάνουν εκδρομές στα λιμάνια ελλιμενισμού, κρατήσεις σε ξενοδοχεία, πιθανά αεροπορικά ταξίδια, ψώνια κλπ.

Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει για το 2015 συνολικές δαπάνες τουριστών κρουαζιέρας 503 εκ. ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένων δαπανών αεροπορικής μετάβασης για τους ταξιδιώτες που συμμετέχουν σε μια κρουαζιέρα που ξεκινά από την Ελλάδα ή ολοκληρώνεται σε αυτή.

Η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία με βάση στοιχεία της CLIA είναι οι προμήθειες σκαφών συνολικού κόστους 159 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες αυτές αφορούν τη λειτουργία των κρουαζιερόπλοιων και περιλαμβάνουν τα αγαθά που καταναλώνονται επί του σκάφους, τις προμήθειες σε πρακτορεία ταξιδιών, τα καύσιμα και τις χρηματοπιστωτικές και επιχειρηματικές υπηρεσίες όπως η ασφάλιση, η διαφήμιση και άλλες υπηρεσίες. Οι δαπάνες στις κατηγορίες κατασκευή και συντήρηση των κρουαζιερόπλοιων ανέρχονται σε 6 εκ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τη χρονιά που διανύουμε, στο τελευταίο στατιστικό δελτίο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, σημειώνεται πως οι εισπράξεις από την κρουαζιέρα στο επτάμηνο κατέγραφαν πτώση 4% (έφτασαν τα 213 εκ. ευρώ) σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα πέρσι. Οι απώλειες σε επιβάτες υπολογίζεται ότι φτάνουν το 15% περίπου. Για το 2019 πάντως οι πρώτες εκτιμήσεις λένε πως διαφαίνονται σημάδια ανάκαμψης, κυρίως εξαιτίας της ανόδου του τουριστικού ρεύματος προς την Τουρκία, που ευνοεί τα συνδυαστικά πακέτα εκδρομών με την Ελλάδα.

Σταθερά απούσα η Λέσβος

Η Λέσβος ποτέ δεν ήταν κορυφαίος προορισμός κρουαζιέρας. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός, πως τα προηγούμενα χρόνια η κατάσταση ήταν εμφανώς καλύτερη σε σχέση με πέρυσι και φέτος. Το 2015 είχαν καταγραφεί συνολικά στο Βόρειο Αιγαίο 155 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων σε Λέσβο, Λήμνο, Χίο και Σάμο και περίπου 77.000 επισκέπτες. Πέρυσι είχαμε μόλις 53 προσεγγίσεις με σχεδόν 29.000 επιβάτες για όλο το έτος στα ίδια νησιά, ενώ σε ότι αφορά το λιμάνι της Μυτιλήνης, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα φέτος, αφού όλο το καλοκαίρι προσέγγισε μονάχα ένα κρουαζιερόπλοιο!

Αν αναζητήσει κανείς τα στατιστικά στοιχεία για τα προηγούμενα χρόνια, θα διαπιστώσει ότι το 2013 τη Μυτιλήνη προσέγγισαν 56 κρουαζιερόπλοια, τα οποία περιορίστηκαν σε 53 το 2014. Έκτοτε, ξεκίνησε μια ελεύθερη πτώση το 2016 με 29 αφίξεις και μόλις 5 προσεγγίσεις το 2017, φτάνοντας στη 1 και μοναδική μέσα στο 2018 από το Salamis Filoxenia της κυπριακής Salamis Cruise Lines. Πρόκειται για μια μεταβολή που αγγίζει το -83% μέσα σε μόλις μια πενταετία.

Η θετική συγκυρία με την Τουρκία

Υπάρχει κάποιο ενθαρρυντικό στοιχείο σχετικά με την κρουαζιέρα; Υπάρχει, έστω και αν προέρχεται από τα απέναντι παράλια περισσότερο και την Τουρκία. Η κυβέρνηση Ερντογάν σε μια προσπάθεια να επιστρέψουν σταδιακά οι εταιρείες κρουαζιέρας στη χώρα το 2019, παρέχει μέχρι και μπόνους για κάθε επιβάτη κρουαζιερόπλοιου που θα επισκεφθεί τη γείτονα. Θα μπορούσε η εξέλιξη αυτή να βοηθήσει και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου; Ασφαλώς. Εξάλλου, τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα περιλαμβάνονται στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως με ιστορικά αξιοθέατα, φανταστικές ακτές, γευστική κουζίνα και ζεστή φιλοξενία. Από τη στιγμή που είναι γειτονικές χώρες και πολύ εύκολα προσβάσιμες, μπορεί κάποιος να τις επισκεφθεί κατά το ίδιο ταξίδι με ένα κρουαζιερόπλοιο. Πρόκειται για ένα συνδυασμό, που μπορεί να λειτουργήσει με εξαιρετικά αποτελέσματα, αρκεί στρατηγικά να μπορέσουν οι δύο χώρες να αναπτύξουν από κοινού το τουριστικό προϊόν της κρουαζιέρας.

Τα οφέλη από το ενιαίο τουριστικό πακέτο Ελλάδας και Τουρκίας στην κρουαζιέρα θα είναι πολλαπλά. Σκεφτείτε πως ένας ταξιδιώτης από την Κίνα ή τις ΗΠΑ ενδεχομένως και να πραγματοποιήσει ένα και μοναδικό τέτοιο «ταξίδι ζωής» στη Μεσόγειο. Το λογικό λοιπόν είναι να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί όσο το δυνατόν καλύτερα το χρόνο παραμονής του στην περιοχή, βλέποντας όσα περισσότερα μπορεί. Εάν πολλαπλασιαστούν λοιπόν τα κρουαζιερόπλοια στα παράλια της Τουρκίας θα πρέπει να αυξηθούν οι προσεγγίσεις και στα ελληνικά νησιά. Γεγονός που καθιστά απολύτως αναγκαία την έγκαιρη δράση όλων των συναρμόδιων τουριστικών φορέων, προκειμένου να μη χαθεί η ευκαιρία να υπάρξουν σημαντικά έσοδα για τις τοπικές κοινωνίες από τον κλάδο της κρουαζιέρας, που τα τελευταία χρόνια -ειδικά σε ότι αφορά τη Λέσβο- έχει υποστεί ολική καθίζηση.