Το «Ε» αποκαλύπτει σήμερα το πόρισμα των ορκωτών ελεγκτών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για τον A΄ Συνεταιρισμό του Πλωμαρίου. Το πόρισμα δίνει μια σαφή και πλήρη εικόνα των όσων συνέβαιναν στο συγκεκριμένο Συνεταιρισμό, αλλά ταυτόχρονα συνέβαιναν και συνεχίζουν να συμβαίνουν σε σειρά συνεταιριστικών οργανώσεων όλης της χώρας, και στην περιοχή μας. Η αποκάλυψη αυτής της κατάστασης αποκτά ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η δημόσια συζήτηση για την ανασυγκρότηση του συνεταιριστικού κινήματος.

Από τη σκοπιά αυτή θεωρούμε ότι τα φυσικά πρόσωπα (ο πρόεδρος και ο γραμματέας) που εμπλέκονται ως πρωταγωνιστές στην υπόθεση του A΄ Συνεταιρισμού του Πλωμαρίου πρέπει να μπουν σε δεύτερο πλάνο, άλλωστε η διερεύνηση των ποινικών τους ευθυνών είναι θέμα που ήδη απασχολεί τη Δικαιοσύνη.
Η ρίζα του κακού βρίσκεται στο ότι οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί είναι πολύ μικροί, η λειτουργία τους βασίζεται - συνήθως - σε ένα ελαιοτριβείο και κάποιες παράλληλες δραστηριότητες (π.χ. εμπόριο ζωοτροφών). Δηλαδή η δραστηριότητα τους δεν παρουσιάζει ουσιαστική μεταβολή εδώ και έναν αιώνα, παρά το ότι επί δεκαετίες τα ελαιοτριβεία στις υπόλοιπες ελαιοπαραγωγικές χώρες έχουν εξελιχθεί σε πολύ μεγάλες παραγωγικές μονάδες που είναι ικανές να αλέσουν τις ελιές που παράγονται σε τεράστιες εκτάσεις. Για παράδειγμα, ένα σύγχρονο ελαιοτριβείο της Ισπανίας είναι ικανό να αλέσει τις ελιές ολόκληρης της Λέσβου.
Τα οικονομικά προβλήματα των συνεταιρισμών ανοίγουν το δρόμο για τις πρώτες παράνομες πράξεις, όπως είναι η πώληση ελαιολάδου που έχει δοθεί ως παρακαταθήκη από τους παραγωγούς (χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τελευταίων). Για κάποια χρόνια οι παρανομίες αυτές μπορεί να καλύπτονται, αλλά όταν τα ελλείμματα στις αποθήκες γίνονται πολύ μεγάλα τότε παύουν πια να μένουν κρυφές. Κι έτσι οι συνεταιρισμοί μπαίνουν σε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή. Αυτό μας δείχνει η πορεία που είχαν ο Συνεταιρισμός της Βρίσας, ο Συνεταιρισμός της Σκαμνιάς, ο Β΄ Συνεταιρισμός του Πλωμαρίου και ποιος ξέρει πόσοι άλλοι.

Χωρίς έλεγχο
Σε αυτή την τραγική κατάληξη συμβάλλει και το ότι εδώ και δύο δεκαετίες έχει σταματήσει ο έλεγχος των συνεταιρισμών από την ΑΤΕ. Νέο όργανο τακτικού ελέγχου δεν έχει δημιουργηθεί, ούτε από το υπουργείο ούτε από το συνεταιριστικό κίνημα. Αυτό έχει ως συνέπεια όσοι βάζουν το χέρι τους στο «μέλι» να μένουν ατιμώρητοι επί χρόνια.
Οι απάτες σε βάρος των συνεταιρισμών και συνεταιρισμένων παραγωγών σίγουρα δεν αποτελούν σκάνδαλα πρώτου μεγέθους. Ωστόσο στις τοπικές κοινωνίες που βιώνουν τέτοια σκάνδαλα, γίνονται κεντρικό θέμα της καθημερινότητας, αφού δεκάδες ή εκατοντάδες παραγωγοί έχουν χάσει τον κόπο ολόκληρης χρονιάς. Σε άλλες περιπτώσεις, πολλοί παραγωγοί έχουν χάσει και το μικρό κομπόδεμα που κατάφεραν να φτιάξουν με κόπους πολλών ετών χωρίς έως σήμερα να έχουν δικαιωθεί.
Τελικό αποτέλεσμα αυτή την κατάστασης, που επί χρόνια «σέρνεται» με ευθύνη των κυβερνήσεων αλλά και των ηγεσιών του συνεταιριστικού κινήματος των τελευταίων 20 ετών, είναι η διάλυση συνεταιριστικών οργανώσεων και η αποδιάρθρωση της παραγωγής σε ολόκληρες περιοχές. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση στη Λέσβο είναι ο δήμος του Πλωμαρίου, όπου σήμερα λειτουργεί μόνο ο Συνεταιρισμός του Παλαιοχωρίου. Μάλιστα πολύ πρόσφατα τα κεφάλαια που αποκόμισε ο B΄ Συνεταιρισμός του Πλωμαρίου, αντί να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου ελαιοτριβείου που θα καλύπτει όλη την περιοχή, μοιράστηκαν στα μέλη του. Αυτό είναι το τελευταίο βήμα απαξίωσης της συνεταιριστικής ιδέας και δείχνει πολύ χαρακτηριστικά πόσο την αποστρέφονται οι αγρότες.



Τι συνέβη στον Α΄ Πλωμαρίου
Το πόρισμα για τον A΄ Πλωμαρίου συντάχθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 2006, περίπου πέντε χρόνια πριν. Υπογράφεται από τους οικονομικούς επιθεωρητές Αθάνασιο Κόκορα και Ευάγγελο Μπαλάσκα. Πρόκειται για ένα εκτενέστατο κείμενο 20 σελίδων, το οποίο χρειάζεται προσεκτική ανάγνωση αλλά και καλή γνώση της λειτουργίας των συνεταιρισμών για να κατανοήσει κανείς τι συνέβη.
Στα συμπεράσματα του πορίσματος διαβάζουμε ότι η εναρμόνιση των διατάξεων του καταστατικού στις διατάξεις του νόμου περί συνεταιρισμών που ψηφίστηκε το 2000, έγινε από δύο γενικές συνελεύσεις που δεν είχαν την απαιτούμενη απαρτία. Μάλιστα η τροποποίηση εγκρίθηκε από το Ειρηνοδικείο Πλωμαρίου, αν και δε θα έπρεπε.
Για το έλλειμμα στην αποθήκη ελαιολάδου τονίζεται: «Κατά το κλείσιμο της αποθήκης λαδιού στις 23 Ιανουαρίου 2006 βρέθηκε η αποθήκη να έχει μηδενικά αποθέματα λαδιού, ενώ η λογιστική αποθήκη εμφάνιζε υπόλοιπο 27.247,90 κιλά. Το πραγματικό έλλειμμα της αποθήκης είναι 43.857,40 κιλά λάδι.
Το παραπάνω πραγματικό έλλειμμα προέρχεται από τα λάδια που πουλήθηκαν στον Ι. Νικορέντζο και τα χρήματα που διατέθηκαν για την αναπλήρωση λαδιών των παραγωγών 18.692,30 κιλών, στις διαφορές ζυγίων κατά τη μεταφορά των λαδιών με βυτία περίπου 3.000 κιλών και στο υπόλοιπο 22.165,10 κιλά που πουλήθηκαν χωρίς τη συγκατάθεση των παραγωγών και δεν έγινε αναπλήρωση λαδιών με τα χρήματα αυτά, προκαλώντας οικονομική ζημιά στους παραγωγούς-μέλη.» Για αυτή την απερίγραπτη κατάσταση της αποθήκης του Συνεταιρισμού οι ελεγκτές θεωρούν ότι «έχουν ευθύνη όλες οι διοικήσεις του Συνεταιρισμού από το 2001 και μετά, κυρίως όμως οι πρόεδροι αυτών και ο αρμόδιος υπάλληλος της αποθήκης».

Το «έλα να δεις»
Απίστευτα πράγματα συνέβαιναν και στο λογιστήριο του Συνεταιρισμού, για την κακή κατάσταση του οποίου οι ελεγκτές θεωρούν υπεύθυνες όλες τις διοικήσεις του από το 1994 και μετά. Σε άλλο σημείο διαπιστώνεται ότι ο Συνεταιρισμός ζημίωσε από τις λογιστικές εγγραφές της 31ης Δεκεμβρίου 1995 που καταχώρησε ο πρώην λογιστής κ. Γιώργος Καρτσέλας, ύψους 4.163.027 δραχμών ή 12.217,25 ευρώ και σε ποσότητα ελαιολάδου 6.640,60 κιλά, και δε βρέθηκε λογιστική τακτοποίηση.
«Με βάση τις διαπιστώσεις, 3.400.000 δραχμές ή 9.977,99 ευρώ από το σύνολο των 12.000.000 δραχμών που παρέλαβε ο πρόεδρος Γιώργος Αλβανός από την ΕΑΣ Λέσβου, δεν αποδόθηκαν στο ταμείο του Συνεταιρισμού», σύμφωνα με το πόρισμα.
Ζημιά 60.000 ευρώ υπέστησαν παραγωγοί μέλη του Συνεταιρισμού από την πώληση 22.165,10 κιλών χωρίς τη συγκατάθεσή τους, για να καλυφθούν λειτουργικές ανάγκες του Συνεταιρισμού.
Στις 12 Νοεμβρίου του 2003, με απόφαση του Δ.Σ. του Συνεταιρισμού, γίνεται σύναψη δανείου από την Alpha Bank ύψους 15.000 ευρώ. Ένα μήνα αργότερα, χωρίς την έγκριση του Δ.Σ., με πρωτοβουλία του προέδρου, αυξάνεται το ποσό της σύμβασης στις 22.500 ευρώ. Στις 18 Ιανουαρίου του 2005 γίνεται νέα επέκταση της σύμβασης στις 146.250 ευρώ, και αυτήν τη φορά με πρωτοβουλία του προέδρου και χωρίς την έγκριση του Δ.Σ..

Ρύθμιση δανείων στην ΑΤΕ
Στη ρύθμιση των δανείων προς την ΑΤΕ οι ελεγκτές θεωρούν ότι σωστά ενήργησε ο πρόεδρος Γιώργος Αλβανός. Όμως προσθέτουν ότι θα έπρεπε να είχε στείλει την υπόθεση αυτή στις δικαστικές αρχές, ώστε να ελεγχθούν όλοι οι υπεύθυνοι που δημιούργησαν το χρέος αυτό.
Στις διαπιστώσεις τους οι ελεγκτές αναφέρουν ότι από τον Οκτώβριο του 1988 μέχρι τις 31 Ιουλίου 1994 μέρος το δανείων που λαμβάνονταν από το Συνεταιρισμό για τους παραγωγούς παρακρατούνταν για την κάλυψη των ταμειακών αναγκών του Συνεταιρισμού και δε δίνονταν στους παραγωγούς. Δηλαδή, ενώ τα δάνεια χρεώνονταν στους παραγωγούς, μέρος αυτών παρακρατούνταν από το Συνεταιρισμό για τις δικές του ανάγκες.