Τον Απρίλιο του 2016 κατεγράφη κάμψη του αριθμού των ανέργων στα νησιά του βορείου Αιγαίου για πρώτη φορά από το Δεκέμβριο του 2015. Συγκεκριμένα, τον Απρίλιο οι άνεργοι που αναζητούν εργασία στο βόρειο Αιγαίο ανήλθαν σε 13.025, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, όταν το Μάρτιο ήταν 13.692. Είναι ο μήνας που ξεκινά η λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων στα νησιά της Περιφέρειας.

Παράλληλα βέβαια το φετινό Απρίλη έγιναν κι αρκετές προσλήψεις προσωπικού από τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην περίθαλψη και ανακούφιση των προσφύγων. Προσλήψεις από τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας δεν έγιναν τον Απρίλιο, αναμένεται να γίνουν όμως το επόμενο διάστημα. Βέβαια στο τέλος του Μάη λήγει η περίοδος απασχόλησης εργαζομένων στο πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας, που προσλήφθηκαν τον περασμένο Δεκέμβρη.

Οι προσλήψεις στις τουριστικές επιχειρήσεις είναι πολύ περιορισμένες και σε πολλές περιπτώσεις οι επιχειρηματίες αποφάσισαν να μην προσλάβουν προσωπικό, διότι η αναμενόμενη μεγάλη κάμψη στις αφίξεις τουριστών τούς αναγκάζει να μειώσουν όσο είναι δυνατόν τα έξοδα των επιχειρήσεών τους.

Παρότι τον Απρίλιο του 2016 στα τρία μεγάλα νησιά του βορείου Αιγαίου έγιναν ταυτόχρονα προσλήψεις προσωπικού από τουριστικές επιχειρήσεις και ΜΚΟ, ο αριθμός των ανέργων που αναζητούν εργασία ήταν υψηλότερος από τον Απρίλιο του 2015 (12.923). Μάλιστα αυτό συνέβη παρότι, σύμφωνα με το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας στα νησιά. Συνολικά δημιουργήθηκαν 1.213 νέες θέσεις εργασίας. Δηλαδή, παρότι δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας, οι άνεργοι ήταν περισσότεροι από ότι έναν χρόνο πριν. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η απάντηση βρίσκεται και πάλι στο σύστημα «Εργάνη». Σύμφωνα με τα στοιχεία του Απριλίου του 2015, είχαν δημιουργηθεί 1.541 νέες θέσεις εργασίας. Θυμίζουμε πως τότε δεν είχε ξεκινήσει η λειτουργία των ΜΚΟ στα νησιά. Μόνο στη Λέσβο τον Απρίλιο του 2015 είχαν δημιουργηθεί 777 νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στον τουριστικό τομέα, καθώς προβλεπόταν μία πολύ καλή τουριστική χρονιά. Έναν χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 2016, οι νέες θέσεις εργασίας στη Λέσβο ήταν μόλις 392.

Οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από ΜΚΟ, όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε αυτές, έχουν διάρκεια ενός ως τριών μηνών. Αν οι ΜΚΟ καταφέρουν να εξασφαλίσουν την αναγκαία χρηματοδότηση από το κράτος ή την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι συμβάσεις εργασίας ανανεώνονται. Αν όχι, δεν ανανεώνονται και οι εργαζόμενοι μένουν άνεργοι. Οι θέσεις εργασίας στον τουρισμό είναι εποχικές, δηλαδή έχουν διάρκεια όση και η τουριστική περίοδος ή ακόμη μικρότερη, τρεις ως έξι μήνες.

Η «κρυφή» ανεργία
Μια πιο προσεκτική προσέγγιση της εξέλιξης της δηλωμένης ανεργίας στα νησιά του βορείου Αιγαίου αποκαλύπτει πως η κατάσταση είναι χειρότερη από όσο φαίνεται.

Συγκεκριμένα, το πρώτο τετράμηνο του 2016 ο μέσος όρος των ανέργων που αναζητούν εργασία ανήλθε στις 13.332, ενώ έναν χρόνο πριν ήταν 13.027 άτομα. Το 2014 ο μέσος όρος των δηλωμένων ανέργων του βορείου Αιγαίου το πρώτο τετράμηνο του έτους ήταν 11.974. Δηλαδή μέσα στα δύο τελευταία χρόνια ο μέσος όρος των ανέργων αυξήθηκε κατά 1.358 άτομα. Ή θα μπορούσε να ειπωθεί ότι την τελευταία διετία την περίοδο του πρώτου τετραμήνου του χάθηκαν ισάριθμες θέσεις εργασίας. Κι αυτό παρότι από τον περασμένο Ιούλη και μετά δημιουργήθηκαν πολλές νέες θέσεις εργασίας από τις ΜΚΟ.

Τι συμβαίνει; Γιατί η δηλωμένη ανεργία αυξάνεται, παρά τις θέσεις εργασίας που δημιούργησαν οι ΜΚΟ και παρά τις θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στον τουριστικό τομέα το 2014 και το 2015; Η απάντηση βρίσκεται στη μελέτη των στοιχείων στους άλλους παραγωγικούς κλάδους. Ο κλάδος της μεταποίησης συρρικνώνεται συνεχώς, οι μεταφορικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα, το ίδιο συμβαίνει στο εμπόριο, την παροχή υπηρεσιών, την οικοδομική δραστηριότητα κ.λπ. Το κλείσιμο επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους που προαναφέραμε οδηγεί χρόνο με το χρόνο σε αύξηση της ανεργίας. Κι η συσσώρευση φοροεισπρακτικών μέτρων, που μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα, επιδεινώνει την κατάσταση για τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις.

Η δηλωμένη ανεργία πανελλαδικά
Το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων που αναζητούν εργασία τον Απρίλιο του 2016 στο σύνολο της χώρας ήταν 851.596 άτομα. Απ’ αυτά 443.293 (ποσοστό 52,05%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και περισσότερο των 12 μηνών και 408.303 (ποσοστό 47,95%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Οι άνδρες ανέρχονται σε 334.128 (ποσοστό 39,24%) και οι γυναίκες ανέρχονται σε 517.468 (ποσοστό 60,76%).

Το 2016 το ποσοστό των δηλωμένων ανέργων που αναζητούν εργασία του βορείου Αιγαίου διαμορφώνεται στο 1,52% του συνόλου των ανέργων της χώρας, όταν το 2010 ήταν 1,29%.