Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύθηκε η Υπουργική Απόφαση για τις βασικές πτυχές του τρόπου εφαρμογής της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στη χώρα μας. Η απόφαση ενσωματώνει στη νομοθεσία της χώρας το λεγόμενο «εθνικό φάκελο», δηλαδή το πλαίσιο εφαρμογής τής ΚΑΠ στη χώρα.

Εφόσον το επιθυμεί η νέα κυβέρνηση, μπορεί να αλλάξει αυτή η απόφαση, από την οποία επηρεάζεται άμεσα το εισόδημα περίπου 18.500 παραγωγών της Λέσβου, της Λήμνου και του Άι-Στράτη. Τα έσοδα από το σύνολο των αγροτικών επιδοτήσεων εκτιμάται ότι ανέρχονται στα 40 εκατ. ευρώ ετησίως.

Η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ θα οδηγήσει σε μείωση των εσόδων και θα μετακινήσει ένα μέρος των πόρων από τη Λέσβο προς τη Λήμνο, μια και τα αμπέλια θα λαμβάνουν την ίδια επιδότηση που λαμβάνουν και οι ελαιώνες.

Πώς κατανέμονται οι επιδοτήσεις

Με βάση την Υπουργική Απόφαση, πέρα από τη βασική ενίσχυση που θα λαμβάνει κάθε παραγωγός, ένα ποσοστό 30% των συνολικών επιδοτήσεων θα δίνεται για την ενίσχυση για γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον. Αυτή είναι πρόσθετη επιδότηση που έχει γίνει ευρύτερα γνωστή ως «πρασίνισμα της ΚΑΠ».

Από την επιδότηση αυτή είναι αποκλεισμένοι ελαιοπαραγωγοί, καθώς θεωρείται πως η ελαιοκαλλιέργεια είναι φιλοπεριβαλλοντική από τη φύση της και γι’ αυτό δε χρειάζονται πρόσθετα μέτρα προστασίας και, κατά συνέπεια, πρόσθετη επιδότηση.
Από το συνολικό ποσό των άμεσων επιδοτήσεων της χώρας, ένα ποσοστό 2% προορίζεται για την ενίσχυση των νέων αγροτών κι ένα ποσοστό 8% προορίζεται για τη συνδεδεμένη στήριξη σε γεωργούς.

Για την ακρίβεια, οι συνδεδεμένες επιδοτήσεις θα ξεκινήσουν από το 7,367% το 2015 και θα φτάσουν το 7,989% τα έτη 2019 και 2020.
Ένα ποσοστό 5% μεταφέρεται στο εθνικό ανώτατο όριο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την ενίσχυση των αγροτών που βρίσκονται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Το παραπάνω ποσό δε θα κατανέμεται ως άμεση επιδότηση, θα δίνεται μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων προγραμμάτων.

Σε συζητήσεις που έγιναν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης την προηγούμενη βδομάδα, συμφωνήθηκε ότι θα πρέπει να περιοριστούν κατά πολύ οι περιοχές με φυσικούς περιορισμούς της χώρας, ώστε οι επιχορηγήσεις που θα δίνονται, να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο. Ο καθορισμός τους αναμένεται να γίνει στο μέλλον με νέα υπουργική απόφαση.

Ένα ποσοστό 3% των συνολικών επιδοτήσεων θα παρακρατείται για να δημιουργηθεί το εθνικό απόθεμα, το οποίο στη συνέχεια θα αναδιανέμεται υπέρ των νέων αγροτών και των αγροτών που δικαιούνται να λάβουν πρόσθετα δικαιώματα επιδότησης.

Οι μικροκαλλιεργητές
Το 2015, θεσπίζεται καθεστώς μικροκαλλιεργητών. Σε αυτό εντάσσονται αυτομάτως όλοι οι γεωργοί οι οποίοι το 2015 α) πληρούν τις προϋποθέσεις του ενεργού γεωργού, β) έχουν ιδιόκτητα ή μισθωμένα δικαιώματα ενίσχυσης και γ) το σύνολο των άμεσων ενισχύσεων που λαμβάνουν, είναι χαμηλότερο των 1.250 ευρώ.

Εκτίμηση του ύψους της ενίσχυσης, μαζί με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της ένταξης στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών, κοινοποιείται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, εγκαίρως και μετά την ολοκλήρωση των σχετικών ελέγχων, στους γεωργούς.

Οι παραγωγοί που δεν επιθυμούν την αυτόματη ένταξή τους στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών το 2015, υποβάλλουν σχετικό αίτημα το αργότερο έως τις 15 Οκτωβρίου 2015 για το έτος υποβολής αιτήσεων 2015 ή σε μεταγενέστερο έτος.

Οι παραγωγοί οι οποίοι επιλέγουν να αποσυρθούν μετά την ημερομηνία αυτή, δεν έχουν πλέον δικαίωμα συμμετοχής στο εν λόγω καθεστώς.

Το ποσό της ετήσιας ενίσχυσης για κάθε γεωργό που συμμετέχει στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών, ορίζεται ίσο προς τη συνολική αξία των ενισχύσεων που πρέπει να χορηγούνται ετησίως στο γεωργό. Όσον αφορά στην προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη, τα εν λόγω ποσά καθορίζονται βάσει των ενδεικτικών τιμών ανά συνδεδεμένη στήριξη.

Τα δικαιώματα βασικής επιδότησης που κατέχουν παραγωγοί που συμμετέχουν στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών, υπόκεινται στους κανόνες της μεταβίβασης δικαιωμάτων.

Να σημειώσουμε πως οι γεωργοί που συμμετέχουν στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών, εξαιρούνται από τις γεωργικές δραστηριότητες που προβλέπονται για την τήρηση των γεωργικών πρακτικών επωφελών για το κλίμα και το περιβάλλον.

Το ύψος των δικαιωμάτων επιδότησης θα προσδιοριστεί στο μέλλον, αλλά πριν γίνει αυτό, θα πρέπει να σταλεί νέος εθνικός φάκελος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές που ενδεχομένως θα γίνουν, δεν μπορεί να κινούνται έξω από το πλαίσιο που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη τής Ε.Ε..

Για παράδειγμα, η κυβέρνηση μπορεί να αυξήσει το ύψος της επιδότησης για τους μικρούς παραγωγούς από τα 800 ευρώ, στα 1.000 ευρώ, δεν μπορεί όμως να υπερβεί το όριο των 1.250 ευρώ που έχει τεθεί από την ΚΑΠ.

Επίσης μπορεί να αλλάξει τα προϊόντα που θα λαμβάνουν συνδεδεμένες επιδοτήσεις, δηλαδή την πρόσθετη επιδότηση που σχετίζεται με το ύψος της παραγωγής από κάθε αγρότη (π.χ. μπορεί να ενταχθεί σε αυτή την επιδότηση το ελαιόλαδο και να βγουν τα σπαράγγια).

Όμως το συνολικό ποσό που θα δοθεί, δεν μπορεί να ξεπερνά το όριο που έχει συμφωνηθεί από το καλοκαίρι τού 2013.

Επιδοτήσεις, που τώρα θα ονομάζονται άμεσες ενισχύσεις, δικαιούνται όσοι χαρακτηρίζονται ενεργοί αγρότες. Η Υπουργική Απόφαση με τον τρόπο που είναι διατυπωμένη, δίνει δικαίωμα λήψης επιδοτήσεων σε όλους τους παραγωγούς του Νομού Λέσβου που μέχρι τώρα λάμβαναν κάτω από 5.000 ευρώ το χρόνο.

Όσοι λαμβάνουν άνω των 5.000 ευρώ, θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι επιδοτήσεις αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 10% των συνολικών εσόδων τους.

Επίσης όλοι οι παραγωγοί των μικρών νησιών του Αιγαίου εξαιρέθηκαν από τη ρύθμιση που κόβει τις επιδοτήσεις σε όσους μέχρι τώρα λάμβαναν έως 250 ευρώ. Να σημειωθεί πως κανένας παραγωγός δε θα λαμβάνει συνολικές επιδοτήσεις άνω των 150.000 ευρώ.

Δικαιώματα επιδότησης
Τα δικαιώματα επιδότησης που ίσχυαν με την προηγούμενη ΚΑΠ, έληξαν στις 31 Δεκεμβρίου τού 2014. Τα νέα δικαιώματα αποκτούν όσοι παραγωγοί θα υποβάλουν αίτηση χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης στις 15 Μαΐου, εκτός περιπτώσεων ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων, και είχαν το δικαίωμα να λάβουν ενίσχυση το 2013.

Επίσης δικαιώματα επιδότησης λαμβάνουν οι παραγωγοί:
Α) οι οποίοι το 2013 δεν έλαβαν ενισχύσεις και παρήγαν φρούτα, λαχανικά, πατάτες, πατατόσπορο, σε έκταση τουλάχιστον δύο στρεμμάτων,
Β) οι οποίοι κατά το 2014 έλαβαν δικαιώματα ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα, βάσει του καθεστώτος Ενιαίας Ενίσχυσης και
Γ) οι οποίοι ουδέποτε είχαν ή μίσθωναν δικαιώματα Ενιαίας Ενίσχυσης και υποβάλλουν επαληθεύσιμα στοιχεία πως τη 15η Μαΐου τού 2013 ασκούσαν κτηνοτροφικές οι γεωργικές δραστηριότητες.

Ο αριθμός των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης, που χορηγούνται ανά γεωργό το 2015, ισούται με τον αριθμό επιλέξιμων εκταρίων, τον οποίο δηλώνει ο γεωργός στην αίτηση ενίσχυσής του για το 2015 και τα οποία έχει στη διάθεσή του στις 31 Μαΐου 2015 (εκτός από περίπτωση ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων).

Ένα εκτάριο ισούται με 10 στρέμματα. Για τον προσδιορισμό του αριθμού των επιλέξιμων εκταρίων που δηλώνει ο παραγωγός στην αίτηση ενίσχυσής του για το 2015, δε λαμβάνονται υπόψη εκτάρια αρόσιμης γης σε μόνιμα θερμοκήπια το 2013.

Όταν μια έκταση δηλώνεται από δύο παραγωγούς προκειμένου να λάβουν επιδότηση, η απόφαση σε ποιον εξ αυτών πρέπει να χορηγηθεί το δικαίωμα ενίσχυσης, λαμβάνεται με βάση το κριτήριο του ποιος διαθέτει την εξουσία λήψης αποφάσεων σε σχέση με τις γεωργικές δραστηριότητες που ασκούνται στην εν λόγω έκταση και ποιος λαμβάνει τα κέρδη και αναλαμβάνει τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με τις εν λόγω δραστηριότητες.

Το ελάχιστο μέγεθος κάθε αγροτικής εκμετάλλευσης, για να δικαιούται επιδότησης, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον τεσσάρων στρεμμάτων.