Το τρίωρο μπλακ άουτ της περασμένης εβδομάδας πυροδότησε αναπόφευκτα για μια ακόμη φορά την κουβέντα γύρω από τις δυνατότητες του εργοστασίου της ΔΕΗ στη Λέσβο, που ειδικά τα τελευταία 15 χρόνια δίνει την αίσθηση ότι… τρεμοπαίζει το φωτάκι του πολιτισμού στο νησί, έχοντας στο έλεός του χιλιάδες επαγγελματίες αλλά και τα νοικοκυριά, που αναγκάζονται συχνά πυκνά να τραβούν… χειρόφρενο στο καθετί που έχουν να κάνουν.

Τα δυσμενή σχόλια που ακολούθησαν το πρωτοφανές σε διάρκεια μπλακ άουτ ήταν πολλά, αρκετά εκ των οποίων δίκαια. Υπήρχαν όμως και πολλά άλλα που μάλλον αδικούσαν την υπευθυνότητα και την ηρωική σε αρκετές περιπτώσεις προσπάθεια που γίνεται στο εργοστάσιο της Λέσβου.

Το «Ε», με αφορμή όλα ετούτα, αποφάσισε να κάνει το πιο απλό, για να συνεισφέρει ουσιαστικά στην όλη κουβέντα που ανοίγει συχνά πυκνά και δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Επισκέφτηκε το εργοστάσιο της Λέσβου, περιηγήθηκε σε αυτό, μίλησε με τους ανθρώπους του και προσπάθησε να πληροφορηθεί το καθετί που αφορά τη λειτουργία του, για να μπορέσει να δώσει απαντήσεις στις απορίες πολλών για τις περίφημες διακοπές ρεύματος στο νησί μας.

Είναι πράγματι λοιπόν το εργοστάσιο «σαράβαλο»; Είναι οι εγκαταστάσεις του και ο εξοπλισμός του απαρχαιωμένος; Υπάρχει τρόπος να μην ξαναβυθιστούμε στο σκοτάδι και, σε κάθε περίπτωση, γιατί γίνεται μια διακοπή ρεύματος; Ο διευθυντής του εργοστασίου στη Λέσβο Αντώνης Κατσάνης απαντάει ένα προς ένα τα ερωτήματα και μας βοηθά να πάρουμε για πρώτη φορά μαζεμένες (και αρμοδίως) υπεύθυνες απαντήσεις. Δίνοντάς μας μάλιστα και ειδήσεις, με νέες επενδύσεις που αναμένεται να αναβαθμίσουν περαιτέρω τη σημερινή του λειτουργία, η οποία θα πρέπει να πούμε πάντως πως μόνο… απαρχαιωμένη δεν είναι τα τελευταία χρόνια.

Ο διευθυντής του εργοστασίου της ΔΕΗ στη Μυτιλήνη Αντώνης Κατσάνης, που μας ξενάγησε στους χώρους και τον ευχαριστούμε θερμά για την προθυμία του

Γιατί πέφτει το ρεύμα;

Η εύλογη απορία που έχει κάποιος μπαίνοντας σε ένα παλιό μεν (εξωτερικά) εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά σε κάθε περίπτωση επιβλητικό, είναι ένα και είναι και εκείνο που μας… καίει: Γιατί τελικά πέφτει το ρεύμα;

Ο κ. Κατσάνης, με 28ετή παρουσία στο εργοστάσιο και έχοντας δει βήμα προς βήμα όλα αυτά τα χρόνια την πορεία του, αναδεικνύει ως βασικό λόγο των… διακοπών την έλλειψη διασύνδεσης του νησιού. Τι είναι η «διασύνδεση»; Ο κ. Κατσάνης μάς εξηγεί ότι, αν φύγει μια μονάδα της Πτολεμαΐδας ας πούμε, θα συνδράμει μια γειτονική και όλα θα πάνε καλά. «Εμείς αντιθέτως είμαστε εντελώς μόνοι μας. Και πέρα από αυτό, είμαστε και μικρά συστήματα και θα πρέπει να ξέρουμε πως όσο πιο μικρά συστήματα έχουμε, τόσο πιο ευαίσθητα αυτά είναι.

Η Κρήτη έχει και εκείνη μικρά συστήματα, αλλά έχει τρεις σταθμούς. Η Ρόδος έχει δύο. Εμείς δεν έχουμε υποστηρικτικό και σε κάθε μεταβολή είμαστε μόνοι μας, οπότε γίνεται αντιληπτό πως δίνουμε τη μάχη μόνοι μας, έχοντας μεταξύ άλλων και μια ευαίσθητη ισορροπία παραγωγής-ζήτησης».

Το κέντρο ελέγχου του ηλεκτρισμού όλης της Λέσβου

Διακοπή σημαίνει προστασία

Γιατί όμως σβήνει ένας σταθμός και δη ο δικός μας; «Θα πρέπει να πούμε καταρχάς πως ένας σταθμός σβήνει για λόγους προστασίας. Η διακοπή, και αυτό πρέπει να το καταλάβει ο κόσμος, σημαίνει προστασία. Όπως πέφτει η ασφάλεια του σπιτιού μας, αν δεν μπορεί να σηκώσει ένα μεγαλύτερο φορτίο, έτσι συμβαίνει σε μεγαλύτερη κλίμακα και στο εργοστάσιο. Και αυτό γίνεται για να μη γίνει ζημιά».

Τι γίνεται σε ένα μπλακ άουτ

Πώς λειτουργεί σήμερα ο δικός μας σταθμός; Με 90 μεγαβάτ παραγωγή και 30 ανθρώπους προσωπικό, ο σταθμός της Λέσβου, εκτός από τις «συμβατικές» (ας τις πούμε) μορφές ενέργειες (ντίζελ και μαζούτ), έχει και τις ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολικά). Οι ΑΠΕ έχουν μια αρκετά μεγάλη διείσδυση στη λειτουργία του εργοστασίου, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν είναι απόλυτα ελεγχόμενες, αφού προφανώς εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες. Η ισορροπία υποστήριξης λοιπόν του εργοστασίου, αναλόγως και των καιρικών συνθηκών (αέρας ή όχι, ήλιος ή συννεφιά), είναι πιθανό να διαταράξει τη ροή ενέργειας και να φέρει κάποιες μικροδιακοπές.

«Αυτές είναι απλές βέβαια περιπτώσεις, που τείνουν -αν και φυσιολογικές λόγω του ότι είμαστε ένας μόνο σταθμός- να εξαλειφθούν», λέει ο κ. Κατσάνης και συνεχίζει: «Δεν έχουν να κάνουν όμως ούτε με το ίδιο το εργοστάσιο, ούτε με τους ανθρώπους του. Πρέπει να δείτε από κοντά τι σημαίνει μπλακ άουτ ή μερική διακοπή για να καταλάβετε τη δική μας θέση, τη δική μας ψυχολογία και τη δική μας ευθύνη. Είμαι παρών στο 99,9% των διακοπών που έχουν γίνει και σας λέω ότι είναι μια κατάσταση που δεν αντέχεται εύκολα. Γι’ αυτό είναι στιγμές που νιώθω και εγώ και οι συνάδελφοί μου, από τους μηχανικούς μέχρι τον τελευταίο εργάτη, πληγωμένοι από τις ισοπεδωτικές κριτικές, πολλές εκ των οποίων δεν έχουν και καμία σχέση με την πραγματικότητα».

Η σε διαδικασία αποξήλωσης παλιά μηχανή του εργοστασίου και μία από τις καινούριες, που έχουν εγκατασταθεί από το 2009

Το εργοστάσιό μας

 

Είναι μία από αυτές η εκτίμηση ότι για όλα τα δεινά φταίει το παλιό μας εργοστάσιο; Ο κ. Κατσάνης, ξεναγώντας μας πια στα άδυτα του εργοστασίου, δυσανασχετεί με αυτήν την ερώτηση. «Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν μύθο. Δεν έχουμε παλιό εργοστάσιο, ούτε προβληματικό. Μιλάμε για ένα εργοστάσιο που από το 2009 έχει εκσυγχρονιστεί και συνεχίζει προς αυτήν την κατεύθυνση».

Εξάλλου, σύμφωνα πάντα με τον κ. Κατσάνη, το εργοστάσιο λειτουργεί πλέον με δύο ολοκαίνουριες και οικονομικές (σε κατανάλωση καυσίμου) μηχανές των 10 μεγαβάτ και με μόλις μία από τις παλιές, αφού οι άλλες δύο παλιές είναι σήμερα ανενεργές και έχουν μπει ήδη σε διαγωνισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη σε διαδικασία αποξήλωσης και αντικατάστασής τους από δύο επιπλέον καινούριες δυναμικότητας των 12 μεγαβάτ, που εκτιμάται πως θα εγκατασταθούν μέχρι το 2018. Επιπλέον, από το 2014, το εργοστάσιο υποστηρίζουν και 10 φορητά ζεύγη των 1300 κιλοβάτ. Η μεγαλύτερη επένδυση ωστόσο που έγινε τα τελευταία χρόνια και άλλαξε ριζικά τα δεδομένα του εργοστασίου έχει να κάνει με την αλλαγή σε όλο το σύστημα υψηλής τάσης.

«Πλέον μιλάμε για ένα σύγχρονο σύστημα, το οποίο πλέον δεν αφήνει το εργοστάσιο εκτεθειμένο. Παλιά είχαμε διακοπές ακόμα και λόγω βραχυκυκλώματος που μπορεί να προκάλεσε ένα τρωκτικό! Είχαμε διακόπτες λαδιού. Πλέον όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν και είμαστε ήδη στην επόμενη ημέρα και αποτελούμε ένα από τα πιο σταθερά συστήματα. Οπότε η όποια διακοπή πιθανά μπορεί να γίνει θα οφείλεται στις αναπόφευκτες πρώτες “παιδικές ασθένειες”, που εμφανίζονται σε αυτήν τη μεταβατική περίοδο».

 

Καταλαβαίνουμε τον κόσμο

Τι θα ήθελε να πει ελεύθερα ο ίδιος ο κ. Κατσάνης στον κόσμο που «βράζει» από τις διακοπές που του έχουν προκαλέσει μεταξύ άλλων και ζημιές;

«Ο κόσμος έχει δίκιο και τον καταλαβαίνουμε. Όμως πρέπει να ξέρει πως εδώ δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό, όλοι μας. Έχουμε προσωπικό που δεν μπορείς να το συναντήσεις παντού, που κάνει τις συντηρήσεις που πρέπει και που είναι σε θέσεις μάχης ανά πάσα στιγμή. Και πρέπει να έχει στο μυαλό του πως οι μεγάλες μάχες κερδίζονται όταν δεν γίνονται διακοπές, αλλά δυστυχώς δεν τις ξέρει κανείς».

 

Οι επενδύσεις που έρχονται

Ο χώρος όπου θα εγκατασταθεί η δεξαμενή φιλτραρίσματος των ρύπων που χύνονται στη θάλασσα

 

Η συνάντησή μας με τον κ. Κατσάνη, ωστόσο, έβγαλε και ειδήσεις, καθώς από τις 5 του Δεκέμβρη ξεκινούν οι εργασίες στο χώρο του εργοστασίου και για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων με την κατασκευή «λεκάνης ηρεμίας» και του νέου αντλιοστασίου για αποτελεσματικότερη ψύξη των μηχανών.

Τι είναι η «λεκάνη ηρεμίας»; Ως γνωστό, το εργοστάσιο αντλεί θαλασσινό νερό προκειμένου να ψύξει τις μηχανές και στη συνέχεια το επιστρέφει πίσω στη θάλασσα. Η «λεκάνη ηρεμίας» θα είναι μια δεξαμενή που θα αντλεί τα νερά μετά την έξοδό τους από τις μηχανές και θα έχει τη δυνατότητα να εγκλωβίζει (φιλτράρει) τους ρύπους πριν την επιστροφή τους στη θάλασσα. 

 Το μηχανοστάσιο της ΔΕΗ, σε μία ημέρα ρουτίνας