Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Οδυσσέας Ελύτης
37 συνεντεύξεις (1942 - 1992)
Επιμέλεια: Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Εκδόσεις Ύψιλον
Αθήνα 2011, σελ 339
(βιβλίο και CD)
Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται συνεντεύξεις που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης στη διάρκεια μιας 50ετίας (1942 - 1992). Μέσω αυτών, ο αναγνώστης συναντά πολλούς σταθμούς της πρόσφατης ιστορίας της χώρας μας, των καλλιτεχνικών ρευμάτων της Ευρώπης, του έργου βέβαια του Οδυσσέα Ελύτη· ξαναβρίσκει πολλές σταθερές της σκέψης του, αλλά και της συνεπούς στάσης που τήρησε σ’ όλη τη ζωή του.
Πλήθος θεμάτων αναπτύσσονται, με τον πιο άμεσο τρόπο, αυτόν του προφορικού λόγου. Ο Ελύτης μιλά για την ποίησή του, για την ελληνική γλώσσα, για τη σημασία της φύσης, για το ρόλο της ποίησης στη ζωή, για την Ελλάδα, για την αντίθεσή του προς όλες τις εξουσίες, καθώς και για ποικίλα άλλα ζητήματα, εμπλουτίζοντας έτσι, για όλους μας, την πολύτιμη παρακαταθήκη του λόγου του.
Η πρώτη συνέντευξη δόθηκε στο Φάνη Κλεάνθη, το 1942, για το περιοδικό «Μπουκέτο», δεν πρόλαβε όμως να δημοσιευτεί και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αιολικά Γράμματα», το 1973. Η τελευταία συνέντευξη δόθηκε στην Ιουλίτα Ηλιοπούλου και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αντί», το 1992.
Την έκδοση επιμελήθηκε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία στον πρόλογό της σημειώνει: «Η συγκέντρωση των συνεντεύξεων που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης, απετέλεσε ένα δικό του σχέδιο. Το ανακοίνωσε στον Τύπο το 1995, δημοσιοποιώντας μάλιστα τότε και τον τίτλο αυτής της έκδοσης: “Συν τοις άλλοις”. Πλάι στην πρόζα, στο δοκιμιακό του λόγο, έρχεται, λοιπόν, τώρα, να προστεθεί ο - σχεδόν πάντα - προφορικός λόγος των συνεντεύξεων, που ενώ διατηρεί την πυκνότητα και σαφήνεια των νοημάτων του Ελύτη, εκ των πραγμάτων γίνεται περισσότερο άμεσος, συχνά διευκρινιστικός, άλλοτε έντονος και κάποιες φορές συγκινητικά εξομολογητικός. […] Με βάση την πρώτη επιλογή των συνεντεύξεων που έγινε από τον Οδυσσέα Ελύτη, καταρτίστηκε η σημερινή συλλογή. Σκοπός μας ήταν να αντιπροσωπευθούν, κατά το δυνατόν, διαφορετικές εποχές, να υπάρξουν ποικίλοι θεματικοί άξονες - μια και σχεδόν δόθηκε με αφορμή μία καινούργια έκδοση ή ένα ιδιαίτερο γεγονός -, καθώς επίσης, να μην υπάρχουν συχνές επικαλύψεις θεμάτων.»
Παραθέτουμε την απάντηση που έδωσε στην ερώτηση του Γιώργου Πηλιχού «Ο ελληνικός μύθος - πνευματικός και μη - πόσο ευθύνεται για τη διαμόρφωση σας, γι’ αυτό που όλοι ξέρουμε σήμερα σαν ο “ποιητής Οδυσσέας Ελύτης”;» («Τα Νέα», 1979):
«Κατά κόρον έχουν επαναλάβει ότι είμαι ο ποιητής του Αιγαίου κ.τ.λ.. Ως ένα σημείο, είναι σωστό, αλλά δεν είναι κάτι που εγώ κάθισα αυθαίρετα και είπα, “θα εκφράσω το Αιγαίο”. Ότι μέσα από την ποίησή μου εκφράζεται και το Αιγαίο, είναι φυσικό. Η καταγωγή μου είναι από τη Λέσβο, έχω γεννηθεί στην Κρήτη, πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στις Σπέτσες, φυσικό είναι να μιλήσω και για το Αιγαίο. Αλλά δεν κάθισα να πω: “Α, εγώ θα βάλω ως θέμα της ποίησής μου το Αιγαίο!” Αφήνω ότι υπάρχει πίσω μου η αιολική παράδοση - είναι η φυσιοκρατική αντίληψη που κρατάει από τη Σαπφώ. Οι Αιολείς είχαν φυσιοκρατική αίσθηση της ζωής. Κι αυτό το πράγμα έχει κληρονομηθεί, κατά κάποιον τρόπο. Βλέπετε, και στο έργο του Μυριβήλη, που ήτανε από κει, υπάρχει αυτή η φυσιοκρατική αντίληψη. Επομένως, δεν υπάρχει τίποτε αυθαίρετο στη στάση τη δική μου προς το Αιγαίο. Με τη διαφορά ότι εγώ δεν έκανα, όπως νομίζει ο κόσμος, περιγραφή. Δεν έκανα φυσιολατρική ποίηση, όπως νομίζουν ορισμένοι. Οι ξένοι, οι περισσότεροι τουλάχιστον, το είδαν καλύτερα κι ας μην ξέρουν την ελληνική παράδοση. Βρίσκω τις αναλογίες στον ηθικό κόσμο. Φορτίζω τα στοιχεία τα φυσικά με ηθικές δυνάμεις. Κι επομένως, η φύση γίνεται ένα αλφάβητο στα χέρια μου για να πω πράγματα μέχρι μεταφυσικά, υπερβατικά.»
Τη συλλογή αυτή των συνεντεύξεων συμπληρώνουν φωτογραφίες, σχέδια, χειρόγραφα του ποιητή, καθώς και ένα ηχητικό ντοκουμέντο σε μορφή CD. Πρόκειται για τη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1979, την επομένη της αναγγελίας της βράβευσης του Οδυσσέα Ελύτη με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
37 συνεντεύξεις (1942 - 1992)
Επιμέλεια: Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Εκδόσεις Ύψιλον
Αθήνα 2011, σελ 339
(βιβλίο και CD)
Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται συνεντεύξεις που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης στη διάρκεια μιας 50ετίας (1942 - 1992). Μέσω αυτών, ο αναγνώστης συναντά πολλούς σταθμούς της πρόσφατης ιστορίας της χώρας μας, των καλλιτεχνικών ρευμάτων της Ευρώπης, του έργου βέβαια του Οδυσσέα Ελύτη· ξαναβρίσκει πολλές σταθερές της σκέψης του, αλλά και της συνεπούς στάσης που τήρησε σ’ όλη τη ζωή του.
Πλήθος θεμάτων αναπτύσσονται, με τον πιο άμεσο τρόπο, αυτόν του προφορικού λόγου. Ο Ελύτης μιλά για την ποίησή του, για την ελληνική γλώσσα, για τη σημασία της φύσης, για το ρόλο της ποίησης στη ζωή, για την Ελλάδα, για την αντίθεσή του προς όλες τις εξουσίες, καθώς και για ποικίλα άλλα ζητήματα, εμπλουτίζοντας έτσι, για όλους μας, την πολύτιμη παρακαταθήκη του λόγου του.
Η πρώτη συνέντευξη δόθηκε στο Φάνη Κλεάνθη, το 1942, για το περιοδικό «Μπουκέτο», δεν πρόλαβε όμως να δημοσιευτεί και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αιολικά Γράμματα», το 1973. Η τελευταία συνέντευξη δόθηκε στην Ιουλίτα Ηλιοπούλου και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αντί», το 1992.
Την έκδοση επιμελήθηκε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία στον πρόλογό της σημειώνει: «Η συγκέντρωση των συνεντεύξεων που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης, απετέλεσε ένα δικό του σχέδιο. Το ανακοίνωσε στον Τύπο το 1995, δημοσιοποιώντας μάλιστα τότε και τον τίτλο αυτής της έκδοσης: “Συν τοις άλλοις”. Πλάι στην πρόζα, στο δοκιμιακό του λόγο, έρχεται, λοιπόν, τώρα, να προστεθεί ο - σχεδόν πάντα - προφορικός λόγος των συνεντεύξεων, που ενώ διατηρεί την πυκνότητα και σαφήνεια των νοημάτων του Ελύτη, εκ των πραγμάτων γίνεται περισσότερο άμεσος, συχνά διευκρινιστικός, άλλοτε έντονος και κάποιες φορές συγκινητικά εξομολογητικός. […] Με βάση την πρώτη επιλογή των συνεντεύξεων που έγινε από τον Οδυσσέα Ελύτη, καταρτίστηκε η σημερινή συλλογή. Σκοπός μας ήταν να αντιπροσωπευθούν, κατά το δυνατόν, διαφορετικές εποχές, να υπάρξουν ποικίλοι θεματικοί άξονες - μια και σχεδόν δόθηκε με αφορμή μία καινούργια έκδοση ή ένα ιδιαίτερο γεγονός -, καθώς επίσης, να μην υπάρχουν συχνές επικαλύψεις θεμάτων.»
Παραθέτουμε την απάντηση που έδωσε στην ερώτηση του Γιώργου Πηλιχού «Ο ελληνικός μύθος - πνευματικός και μη - πόσο ευθύνεται για τη διαμόρφωση σας, γι’ αυτό που όλοι ξέρουμε σήμερα σαν ο “ποιητής Οδυσσέας Ελύτης”;» («Τα Νέα», 1979):
«Κατά κόρον έχουν επαναλάβει ότι είμαι ο ποιητής του Αιγαίου κ.τ.λ.. Ως ένα σημείο, είναι σωστό, αλλά δεν είναι κάτι που εγώ κάθισα αυθαίρετα και είπα, “θα εκφράσω το Αιγαίο”. Ότι μέσα από την ποίησή μου εκφράζεται και το Αιγαίο, είναι φυσικό. Η καταγωγή μου είναι από τη Λέσβο, έχω γεννηθεί στην Κρήτη, πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στις Σπέτσες, φυσικό είναι να μιλήσω και για το Αιγαίο. Αλλά δεν κάθισα να πω: “Α, εγώ θα βάλω ως θέμα της ποίησής μου το Αιγαίο!” Αφήνω ότι υπάρχει πίσω μου η αιολική παράδοση - είναι η φυσιοκρατική αντίληψη που κρατάει από τη Σαπφώ. Οι Αιολείς είχαν φυσιοκρατική αίσθηση της ζωής. Κι αυτό το πράγμα έχει κληρονομηθεί, κατά κάποιον τρόπο. Βλέπετε, και στο έργο του Μυριβήλη, που ήτανε από κει, υπάρχει αυτή η φυσιοκρατική αντίληψη. Επομένως, δεν υπάρχει τίποτε αυθαίρετο στη στάση τη δική μου προς το Αιγαίο. Με τη διαφορά ότι εγώ δεν έκανα, όπως νομίζει ο κόσμος, περιγραφή. Δεν έκανα φυσιολατρική ποίηση, όπως νομίζουν ορισμένοι. Οι ξένοι, οι περισσότεροι τουλάχιστον, το είδαν καλύτερα κι ας μην ξέρουν την ελληνική παράδοση. Βρίσκω τις αναλογίες στον ηθικό κόσμο. Φορτίζω τα στοιχεία τα φυσικά με ηθικές δυνάμεις. Κι επομένως, η φύση γίνεται ένα αλφάβητο στα χέρια μου για να πω πράγματα μέχρι μεταφυσικά, υπερβατικά.»
Τη συλλογή αυτή των συνεντεύξεων συμπληρώνουν φωτογραφίες, σχέδια, χειρόγραφα του ποιητή, καθώς και ένα ηχητικό ντοκουμέντο σε μορφή CD. Πρόκειται για τη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1979, την επομένη της αναγγελίας της βράβευσης του Οδυσσέα Ελύτη με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.