Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε, την Τετάρτη το απόγευμα, η ημερίδα με θέμα «Νέοι και Κατανάλωση», συνδιοργάνωση του Εργαστηρίου της Κοινωνιολογίας της Νεότητας, του Ελεύθερου Χρόνου και του Αθλητισμού (ΕΚΝΕΧΑ), του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με την Ένωση Καταναλωτών Λέσβου, επί τη ευκαιρία της 15ης Μαρτίου, ως «Παγκόσμιας Ημέρας Καταναλωτή».
Μέσα στην κατάμεστη αίθουσα του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, στη Μυτιλήνη, φοιτητές, μέλη της Ένωσης Καταναλωτών Λέσβου, ακαδημαϊκοί, αλλά και άλλοι πολίτες, είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν τόσο για πρακτικά, όσο και για πιο θεωρητικά ζητήματα της έννοιας της κατανάλωσης, αλλά και για προοπτικές μορφών πιο αποτελεσματικής δράσης, προς μια ορθολογικότερη κατανάλωση αγαθών, από όλους μας.

«Κρίση και Καταναλωτής» ήταν ο τίτλος της ανακοίνωσης του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Καταναλωτών Λέσβου, στην οποία αναφέρεται ότι η μέχρι τώρα αλυσίδα «ξοδεύετε, να δημιουργηθεί κέρδος, επενδύσεις, θέσεις εργασίας» φαίνεται να σπάει, με τον καταναλωτή να είναι, πλέον, πιο συγκρατημένος στις αγορές του. Στόχος των καταναλωτικών οργανώσεων, σύμφωνα με την ανακοίνωση, θα πρέπει να είναι η μετατροπή αυτής της νέας στάσης του καταναλωτή σε μελλοντική μόνιμη πρακτική του, μέσω της ανάπτυξης ορθολογικότερης συμπεριφοράς του στην αγορά, του επαναπροσδιορισμού των αγοραστικών προτεραιοτήτων του και της λήψης σχετικών μέτρων και αποφάσεων.
Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκε και η ημερίδα «Νέοι και Κατανάλωση», η οποία, με πρόεδρο τον κ. Στράτο Γεωργούλα, επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντή του ΕΚΝΕΧΑ, ήταν ουσιαστικά χωρισμένη σε δύο θεματικές ενότητες. Η πρώτη περιελάμβανε εισηγήσεις που είχαν πιο ενημερωτικό και πρακτικό χαρακτήρα, με εισηγητές την κ. Ελένη Μαυρομμάτη, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Καταναλωτών Λέσβου, η οποία παρουσίασε τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται μια καταναλωτική οργάνωση, και τον κ. Γιάννη Καλλοντζή, πρόεδρο της Ένωσης Καταναλωτών Λέσβου και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Κατανάλωσης και Αγοράς, ο οποίος μίλησε για τις διαδικασίες της εξωδικαστικής επίλυσης καταναλωτικών διαφορών.
Κατά τη δεύτερη ενότητα της ημερίδας, έγιναν εισηγήσεις των κ. Νατάσσα Ιωαννίδου, διδάκτορα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, η οποία μίλησε για την έννοια του «δώρου» και της ανταλλαγής στην αγορά, καθώς και του κ. Μιχάλη Ψημίτη, επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο οποίος αναφέρθηκε στη σχέση των νέων με την κατανάλωση, την κατανάλωση της νεανικής αμφισβήτησης, αλλά και τις μορφές κινηματικής δράσης που υπάρχουν ή μπορούν να αναπτυχθούν ενάντια στην υπερκατανάλωση.

Πολίτες και «εξαρτημένη κατανάλωση»
Ο κ. Ψημίτης αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, στην «εξαρτημένη κατανάλωση» - την αναγκαστική κατανάλωση προϊόντων από τους πολίτες, στο πλαίσιο της ανταγωνιστικής αγοράς - ως μία από τις «τεχνητές εξουσίες» του δυτικού πολιτικού και οικονομικού συστήματος. Τόνισε ότι τα περισσότερα αγαθά που καταναλώνουμε αποτελούν, στην ουσία, πλαστές ανάγκες, πως τα προϊόντα κατασκευάζονται με βάση τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ομάδων στις οποίες απευθύνονται και ότι ακόμη και η σεξουαλικότητα αποτελεί ένα πεδίο κατανάλωσης. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον κ. Ψημίτη, είναι ότι «έχει εξαφανιστεί η δυνατότητα του ανθρώπου να βρίσκεται μόνος του με τον εαυτό του, εξαφανίστηκε η “ιδιωτική σφαίρα”, αφού παντού υπάρχουν ζητήματα που μας καλούν να καταναλώσουμε. Η αμφιβολία της επιλογής φθείρει την προσωπικότητα του ανθρώπου.».
Στη συνέχεια μίλησε για το μποϋκοτάζ σε προϊόντα ως μία μορφή δράσης η οποία έχει θεσμοποιηθεί και από το ίδιο το κράτος πλέον και αναφέρθηκε σε μορφές δράσης που συμβάλλουν κατά πολύ περισσότερο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, όπως είναι οι παραμορφώσεις των διαφημιστικών μηνυμάτων.

Συζήτηση και συμπεράσματα…
Στη συζήτηση που ακολούθησε, τέθηκαν ζητήματα σχετικά με τις δράσεις που μπορούν να αναπτυχθούν προς μια ορθολογικότερη κατανάλωση, αλλά και ήδη υπάρχουσες κινηματικές μορφές δράσης, όπως οι απαλλοτριώσεις σε σούπερ μάρκετ, καθώς και για τη σωστή εκπαίδευση των παιδιών ως προς τον προσδιορισμό των πραγματικών αναγκών και την καταναλωτική τους συμπεριφορά. Αναφέρθηκαν, επίσης, παραδείγματα περιπτώσεων όπου εφαρμόζεται, σε τοπικό επίπεδο, ακόμη και σήμερα η ανταλλαγή προϊόντων, όπου οι κοινωνικές συνθήκες το επιτρέπουν, ενώ ακούστηκε και η «ένστασή» του ότι για άλλη μια φορά γίνεται συζήτηση για «δίκαιο εμπόριο» από όσους έχουν πρόσβαση σε όλα τα αγαθά, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη όσοι δεν έχουν.
Ο κ. Καλλοντζής δήλωσε μετά το τέλος των εισηγήσεων: «Στόχος της Ένωσης Καταναλωτών είναι, πλέον, να αποκτήσουμε πολιτική και κινηματική δράση, αφού αυτήν τη στιγμή τα όριά μας τα καθορίζουν άλλοι.» Ορίζοντας την έννοια της «διαμόρφωσης ορθολογικής καταναλωτικής συνείδησης», στην οποία είχε γίνει αναφορά από την κ. Μαυρομμάτη, ο κ. Καλλοντζής ανέφερε ότι θα πρέπει η Ένωση Καταναλωτών να οδηγήσει τον καταναλωτή σε ηθική χρήση της αγοράς, με κριτήρια το ποιες εταιρείες επιβαρύνουν ή όχι το περιβάλλον, ποιες δε δέχονται το συνδικαλισμό, κ.λπ.. «Πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο για τη διεφθαρμένη πρακτική των εταιρειών να δημιουργούν ανάγκες στα παιδιά», είπε κλείνοντας.
Ο κ. Γεωργούλας, ανακεφαλαιώνοντας, δήλωσε: «Αυτό που θέλαμε να πετύχουμε, τη συνεργασία δηλαδή για να ακουστούν διαφορετικές απόψεις και να έρθουμε πιο κοντά, το κατορθώσαμε. Το πρώτο μέρος της ημερίδας, ήταν ένα “κάλεσμα” της Ένωσης Καταναλωτών προς εμάς, ενώ το δεύτερο μέρος ήταν, αντίστοιχα, ένα “κάλεσμα” προς την Ένωση Καταναλωτών, για το τι μπορεί να κάνει περαιτέρω…»

Και πληροφοριακό υλικό…
Οι συμμετέχοντες στην ημερίδα είχαν την ευκαιρία να προμηθευτούν άφθονο και χρήσιμο πληροφοριακό υλικό, το οποίο περιελάμβανε Οδηγούς Ενημέρωσης Καταναλωτή σχετικά με την ασφαλή και σωστή προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης, τις σχέσεις των καταναλωτών με τις τράπεζες (δικαιώματα και υποχρεώσεις, καταχρηστικοί όροι συμβάσεων, κ.λπ.), τη βιώσιμη κατανάλωση, τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου - το γνωστό e-commerce - τις αεροπορικές μεταφορές χαμηλότερου κόστους, την ενοικίαση οχήματος στις ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά και το οικονομικό μαγείρεμα και φωτισμό και συμβουλές για τα ινστιτούτα αισθητικής και τα γυμναστήρια.
Ειδικό έντυπο πληροφορούσε, επίσης, για το ρόλο του Μεσολαβητή Τραπεζικών Επενδυτικών Υπηρεσιών (Μ.Τ.Ε.Υ.), νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που λειτουργεί από το 2005 και απευθύνεται σε καταναλωτές, επαγγελματίες, επενδυτές και μικρές επιχειρήσεις, με σκοπό να εξετάζει αμερόληπτα και με διαφανείς διαδικασίες διαφορές που ανακύπτουν από την παροχή τραπεζικών και επενδυτικών υπηρεσιών και να επιδιώκει τη φιλική διευθέτησή τους.
Τέλος, έντυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίλυση Καταναλωτικών Διαφορών παρείχε όλες τις πληροφορίες για νομοθετική προστασία του καταναλωτή σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, με μέτρα που έχει λάβει η Κοινότητα, καθώς και για τα μέσα επίλυσης σχετικών διαφορών.
Η Ένωση Καταναλωτών Λέσβου βρίσκεται στις Προσφυγικές Κατοικίες Χρυσομαλλούσας, στη Μυτιλήνη (τηλ. - fax: 22510 25738).