Το έχουν κάνει ήδη αρκετοί και ετοιμάζονται μέσα στη χρονιά να το κάνουν κι άλλοι. Μετανάστες από την Αλβανία, εδώ και χρόνια κάτοικοι και εργαζόμενοι της Μυτιλήνης, αντιμετωπίζουν κι αυτοί όλο και πιο έντονα το πρόβλημα της ανεργίας και πλέον δεν τα βγάζουν πέρα. Μόνη διαφαινόμενη λύση για πολλούς, η επιστροφή. Στην πατρίδα, που είναι μεν δική τους, όχι όμως και των παιδιών τους, τα οποία στην πλειοψηφία τους έχουν γεννηθεί εδώ. Έτσι περιγράφουν τη νέα κατάσταση που αντιμετωπίζουν μέλη του Συλλόγου Αλβανών Εργατών Λέσβου.

Ο τελευταίος λειτουργεί εδώ και πέντε μήνες, αριθμώντας ήδη περίπου 350 μέλη. Σκοπός του, το να προστατέψει τα δικαιώματα των Αλβανών που εργάζονται στη Λέσβο, σύμφωνα με τους νόμους που ορίζει η Ελληνική Πολιτεία, αναπτύσσοντας επιπλέον και δράσεις υποστήριξης για οικογένειες που έχουν ανάγκη. Πολλές από αυτές, άλλωστε, ετοιμάζονται να επιστρέψουν στη χώρα τους λόγω δυσκολίας να τα βγάλουν πέρα.

«Δεν έχει μεροκάματα»
«Περίπου το 40% των Αλβανών που ζουν και εργάζονται στη Λέσβο, μελών του Συλλόγου μας, έχουν αρχίσει να σκέφτονται να φύγουν», λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Αλβανών Εργατών Λέσβου, Σπύρο Μπεζάνι. «Προχτές μόλις, ένα μέλος μας πήρε την οικογένειά του κι έφυγε. Έχουμε διαφορά από τα προηγούμενα χρόνια. Υπάρχουν προβλήματα, πολλά προβλήματα. Μέχρι τώρα αρκετοί από εμάς έχουμε δουλειά, ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που έφυγαν μέσα στους τελευταίους μήνες ή σκέφτονται να φύγουν σύντομα», συνεχίζει.
Ο ίδιος ζει στη Λέσβο 14 χρόνια και λέει ότι στην αρχή έβρισκε εύκολα δουλειά. Ωστόσο, ο κλάδος της οικοδομής έχει πέσει πολύ τον τελευταίο χρόνο και ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες. Μέχρι στιγμής η οικογένειά του δε σκέφτεται να φύγει, δυσκολεύονται όμως να ανταποκριθούν στα έξοδα του ενοικίου, των λογαριασμών και των φροντιστηρίων του 13χρονου γιου τους. Ο τελευταίος, μάλιστα, αντιδρά έντονα στην ιδέα τού να φύγουν οικογενειακώς από την Ελλάδα, αφού θα χάσει τους φίλους που έχει κάνει στη χώρα όπου γεννήθηκε.
«Στις οικοδομές δεν είναι όπως παλιότερα, που δουλεύαμε τα κτήρια από τα θεμέλια. Φέτος κάνουμε μόνο μερεμέτια, βαψίματα κ.λπ.. Ο κόσμος δε φτιάχνει σπίτια», συμπληρώνει ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου, Μπαγκάσι Αντριατίκ. «Ακόμη και οι αγροτικές δουλειές έχουν πέσει. Οι εργοδότες με τους οποίους έχουμε μιλήσει, μας λένε ότι έχει πέσει η δουλειά του λαδιού και συχνά αποφασίζουν να μαζέψουν μόνοι τις ελιές τους. Υπάρχουν μεροκάματα, αλλά έχουν μειωθεί πολύ τα τελευταία δύο χρόνια και ειδικά τώρα τελευταία.»


«Περίπου το 40% των Αλβανών που ζουν και εργάζονται στη Λέσβο έχουν αρχίσει να σκέφτονται να φύγουν», λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Αλβανών Εργατών Λέσβου, Σπύρο Μπεζάνι (αριστερά). Ακόμη και τα αγροτικά μεροκάματα έχουν πέσει πολύ, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου, Μπαγκάσι Αντριατίκ (δεξιά)

Τους «κρατούν» τα παιδιά
Ο κ. Αντριατίκ, που ζει στη Μυτιλήνη 10 χρόνια, δουλεύει ως εργάτης στις οικοδομές και έχει δύο κόρες τριών και ενάμισι έτους. Το μόνο θετικό είναι ότι οι κόρες του είναι ακόμη μικρές και έτσι δε θα τους είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστούν στην Αλβανία εάν η οικογένειά τους αποφασίσει να φύγει. Ωστόσο, ο πατέρας τους λέει: «Είναι δύσκολο να απαντήσεις στο αν σκέφτεσαι να φύγεις. Δεν είναι θέμα “εγώ”, αλλά οικογένειας. Τα παιδιά έχουν γεννηθεί εδώ και όταν πάμε Αλβανία δεν τους αρέσει, ούτε το γάλα δεν πίνουν… Είναι καλύτερα από πριν εκεί, αλλά εδώ έχουμε συνηθίσει. Αγαπάμε την Ελλάδα, αλλά αν δε βρίσκουμε δουλειά, θα πάμε να αναζητήσουμε στις χώρες μας.»
«Το θέμα της δουλειάς είναι το πρώτο που συζητάμε καθημερινά», λέει ο υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Συλλόγου, Ανδρέας Μπετούσι. «Δυσκολίες πάντα υπήρχαν, αυξήθηκαν τώρα με την οικονομική κρίση, όπως και για όλον τον κόσμο. Πριν ένα χρόνο ήταν αλλιώς τα πράγματα, υπήρχε ζήτηση με ένα ωράριο 12 - 14 ωρών. Τώρα, οι δουλειές έχουν πέσει 30 - 35%. Κάποιοι που έχουν πάρει δάνειο από συγγενείς τους, δεν μπορούν να ξαναζητήσουν και σκέφτονται να φύγουν.»
Ο ίδιος είναι πατέρας δύο κοριτσιών, δύο και οκτώ ετών, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα. «Για εμάς είναι δύσκολη απόφαση το να φύγουμε. Αν συνεχιστεί, όμως, αυτή η κατάσταση, δίνουμε 50% - 50% πιθανότητες. Μέσα στους επόμενους έξι μήνες θα δούμε τι θα γίνει.»
«Η μεγάλη κόρη μας δε δέχεται με τίποτα να φύγουμε, δεν έχει καμμία σχέση με την Αλβανία. Τα παιδιά μάς κρατάνε», συμπληρώνει η σύζυγός του, Βιολέτα, που από το καλοκαίρι δεν μπορεί να βρει δουλειά ως καθαρίστρια. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που «κρατάει» από το να φύγουν το 60% - 70% των οικογενειών μεταναστών από την Αλβανία στη Λέσβο.


«Τα παιδιά μάς κρατάνε», λέει η Βιολέτα Μπετούσι

Ετοιμάζεται να φύγει η οικογένεια του Ιωάννη και της Αναστασίας Τσάμη
«Μακάρι να ζήσουν καλύτερα από εμάς όσοι μένουν πίσω»

Η επιστροφή στη χώρα τους είναι μια επιλογή που φαίνεται πλέον να είναι και η μοναδική. Μετά από 18 χρόνια στην Ελλάδα, η δυσκολία εδώ και καιρό να βρουν δουλειά και οι σκοτεινές προοπτικές για το άμεσο μέλλον τούς φέρνουν αντιμέτωπους με ένα δίλημμα. Κι αυτό γιατί, όπως συμβαίνει για πολλούς άλλους ομοεθνείς τους, σκέφτονται τα παιδιά τους, που θα γίνουν στην ουσία… μετανάστες στη χώρα των γονιών τους.
Ο λόγος για την οικογένεια του 38χρονου Ιωάννη και της 35χρονης Αναστασίας Τσάμη, που έχοντας έρθει από τη Βέροια μένουν στη Λέσβο τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ο γιος τους, Ηλίας, είναι σήμερα 13 χρονών και είναι μαθητής της Α΄ γυμνασίου. Έξι χρονών είναι η μικρή Μαρία, που φέτος πήγε στο δημοτικό σχολείο.
«Τα πράγματα είναι δύσκολα πλέον στη Μυτιλήνη», λέει ο κ. Τσάμης. Η δυσκολία αυτή στη δουλειά, ειδικά από πέρυσι, είναι κάτι που δεν έχει ξαναϋπάρξει για εμάς. Μέχρι πέρυσι είχα δουλειά σχεδόν καθημερινά, από τις 360 μέρες που έχει ο χρόνος, εγώ θα δούλευα τις 250 και θα έπαιρνα 150 ένσημα πάνω - κάτω. Από τον Ιανουάριο και μετά δε μου έχουν εξασφαλίσει ούτε ένα ένσημο, κάτι που αν πας να ζητήσεις, την άλλη μέρα θα μείνεις χωρίς δουλειά. Ούτε το μεροκάματο βρίσκουμε πλέον, και μαζί με τα ένσημα έχουν κοπεί και τα επιδόματα. Μόνο τα πάγια έξοδά μας είναι 400 - 500 ευρώ το μήνα, δεν τα βγάζουμε πέρα.»
Ούτε η σύζυγός του, Αναστασία, βρίσκει δουλειά. Μέχρι πέρυσι καθάριζε νοικοκυριά της Μυτιλήνης και έπαιρνε 400 - 500 ευρώ κάθε μήνα. «Έχω έξι μήνες που δε δουλεύω. Έχω δώσει το τηλέφωνό μου σε πολλούς, αλλά δε χτυπάει.»


Να φύγει στην Αλβανία ετοιμάζεται η οικογένεια Τσάμη. «Αν πρέπει να πάμε, θα κάτσουμε λίγο και θα γυρίσουμε», λέει η εξάχρονη Μαρία, που δε θέλει να φύγει από τη Λέσβο

Δε θέλει να πάει «εκεί»
Η οικογένεια, έτσι, σκέφτεται σοβαρά να φύγει σύντομα. Έτσι όπως είναι τα πράγματα εδώ, δεν μπορούν να ζήσουν άλλο. Στο σπίτι τους στο κέντρο της Μυτιλήνης όπου μας δέχτηκαν, ο χώρος είναι μικρός, το σαλόνι χρησιμεύει και ως δωμάτιο μελέτης για τα παιδιά, ενώ η φθορά του χρόνου έχει ως αποτέλεσμα, κάθε φορά που βρέχει, η οικογένεια να χρειάζεται να τοποθετεί λεκάνες κάτω από μια ρωγμή στον τοίχο που βάζει στο σπίτι νερά. Εξ άλλου, έχουν να πληρώσουν το νοίκι των 270 ευρώ εδώ και έξι μήνες…
«Σκεφτόμαστε να φύγουμε ήδη από το καλοκαίρι και μάλλον θα το κάνουμε σύντομα, όπως κάποιοι συγγενείς μας που έφυγαν την περασμένη βδομάδα», λέει ο κ. Τσάμης. Ωστόσο, και στη δική τους περίπτωση αυτό που δυσκολεύει την απόφαση είναι τα παιδιά τους και ειδικά ο γιος τους, ο Ηλίας, που δε θέλει με τίποτα να αφήσει τη Μυτιλήνη και να πάει «στη χώρα των γονιών του». όπως λέει. Παρ’ όλ’ αυτά, αντιμετωπίζει το θέμα με ιδιαίτερη για την ηλικία του ωριμότητα:
«Δε θέλω να πάει εκεί. Οι γονείς μου μού είχαν πει πώς είναι και δε θέλω να περάσω κι εγώ τα ίδια. Ούτε τη γλώσσα ξέρω. Μπορεί να καταλαβαίνω αλβανικά, αλλά δεν μπορώ να τα μιλήσω. Αν δεν έχουν δουλειά οι γονείς μου, το μόνο που μας μένει είναι η ελπίδα και το μέλλον. Περιμένουμε ό,τι μας πει ο Κύριος και όποια θα είναι η τύχη μας.» «Κάνουμε το σταυρό μας και περιμένουμε. Κι εμείς δε θέλουμε να επιστρέψουμε, παρά μόνο για λίγο, για να δούμε τους δικούς μας, αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή», συμπληρώνει η μητέρα του.
Ρωτάμε τον κ. Τσάμη πώς φαντάζεται τη Μυτιλήνη και τη Λέσβο αν φύγουν πολλοί ομοεθνείς του για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. «Δεν το έχω σκεφτεί καθόλου. Με απασχολούν πολύ πιο άμεσα πράγματα τώρα», απαντάει. «Δε φταίμε εμείς για το πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα. Εμείς δουλέψαμε, πήραμε κάποια χρήματα, αλλά δεν “πήραμε” δουλειές και αν φύγουμε δε θα αλλάξει κάτι, μπορεί τα πράγματα να γίνουν και χειρότερα. Το καλύτερο το θέλουμε όλοι, αλλά δεν το βλέπουμε έτσι όπως είναι η κατάσταση. Μακάρι να ζήσουν, όσοι μένουν πίσω μας, καλύτερα από εμάς. Αν είναι να γίνει έτσι, φεύγω από αύριο κιόλας…»