Το έχω ξαναγράψει, αλλά η επανάληψη δε βλάφτει. Λέω λοιπόν και πάλι πως μία από τις αρετές της επικοινωνίας με το Διαδίκτυο είναι η αμεσότητά του.
Τα σημειώματά μου, εκτός από τις φιλόξενες σελίδες του «Εμπρός» δημοσιεύονται ή μάλλον αναρτώνται, όπως είναι η σωστή ορολογία, και σε δύο ιστολόγια, στο www.tofistiki.wordpress.com/, που επιμελείται η κόρη μου, και στο www.sarantakos.wordpress.com/, που τηρεί εδώ και χρόνια ο γιος μου. Ενώ είναι βέβαιο πως το «Εμπρός» το διαβάζουνε πολλοί, κανείς δε σχολίασε τα γραφόμενά μου. Μικρό το κακό θα μου πείτε, και θα έχετε δίκιο. Το γεγονός είναι πως μπορεί να τα σχολίασαν κάποιοι, αλλά και αν αποφάσισαν να γράψουν τα σχόλια ή τις αντιρρήσεις τους, η απάντησή τους θα βρίσκεται ακόμα καθ’ οδόν. Αντίθετα, αυθημερόν, το τονίζω αυθημερόν, αναρτήθηκε στο ιστολόγιο του γιου μου κάποιο σχόλιο και τις άλλες μέρες ακολούθησαν και άλλα.
Χάριν των αναγνωστών, που δεν εντρυφούν στο Διαδίκτυο, γράφω περιληπτικά τι λέει. Ο αναγνώστης μου, λοιπόν, ενώ γενικώς συμφωνεί με όσα γράφω και, μάλιστα, υπερθεματίζει για τους επαγγελματίες πολιτικούς, ισχυρίζεται πως στο θέμα των ατομικών ελευθεριών και της θέσης της γυναίκας δεν έχουμε σημειώσει ουσιαστική πρόοδο. Νομίζω πως κάνει μεγάλο λάθος.
Παρ’ όλες τις αγριότητες που διαπράχθηκαν κατά το 19ο και 20ό αιώνα, όλοι οι άνθρωποι έχουμε γίνει καλύτεροι.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τη θέση της γυναίκας. Για να μην πάω πολύ μακριά, στον καιρό του Περικλή, που έλεγε πως «το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε με τις γυναίκες είναι να μη μιλάμε γι’ αυτές», θυμίζω πως ο Χίτλερ είχε διακηρύξει ότι η γυναίκα είναι καλή μόνο για τα τρία Κ (Küche, Kindern, Kirche), ήγουν για την κουζίνα, τα παιδιά και την εκκλησία.

Τον καιρό των παππούδων μας οι γάμοι γίνονταν κατά κανόνα με προξενιό και με συμφωνία των γονιών, χωρίς να ρωτηθούν οι αμέσως ενδιαφερόμενοι, δηλαδή η νύφη κι ο γαμπρός. Φυσικά, προγαμιαίες ερωτικές σχέσεις ήταν μεν ανεκτές για τους νεαρούς, εντελώς, όμως, αδιανόητες για τις κοπέλες και, σε όσες περιπτώσεις συνέβαιναν και δεν καταλήγανε σε γάμο, ήταν δυνατό να προκαλέσουν ακόμη και φονικά. Σήμερα, οι προγαμιαίες ερωτικές σχέσεις αποτελούν τον κανόνα και θεωρούνται αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμα των νέων, που μόνο κάποιους θρησκόληπτους υποκριτές ενοχλεί.
Με λίγα λόγια, μολονότι εξακολουθεί να υπάρχει οικονομική και, εν μέρει, κοινωνική ανισότητα σε βάρος της γυναίκας, έχει γίνει συνείδηση σε όλους πως βαδίζουμε σε μια νέα εποχή, κατά την οποία η γυναίκα θα αναλάβει τα ηνία της κοινωνικής ζωής, όπως τα κρατούσε πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια.
Τα τελευταία γεγονότα στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, όπου πρωτοστατούν οι γυναίκες, αλλά και ειδήσεις που έρχονται από χώρες επιδεικτικά ανδροκρατούμενες, όπως το Ιράν ή η Σαουδαραβία, βεβαιώνουν πως αναπτύσσεται υπόγειο κίνημα χειραφέτησης των γυναικών, που θα αποτελέσει ενδεχομένως την αχίλλειο πτέρνα των καθεστώτων αυτών.
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά άλλα παραδείγματα, που δείχνουν πως έχουμε ανθρωπέψει, αλλά σέβομαι τη χωρητικότητα των στηλών της εφημερίδας.

Ένα μόνο σάς λέω: Μη χάνετε το κουράγιο σας. Η ανθρωπότητα θα βρει το δρόμο της. Δε θα αυτοκτονήσει, καταστρέφοντας ταυτόχρονα τον πλανήτη, για να αφήσει μια χούφτα παράσιτα να κάνουν λεφτά. Υπάρχουν στην οικουμένη εκατομμύρια λογικοί και καλοπροαίρετοι άνθρωποι, που πονάνε γι’ αυτή την κατάσταση και προβληματίζονται για το πώς η ανθρωπότητα θα βγει από το σημερινό τέλμα.
Διαισθάνομαι πως εκκολάπτεται ένα οικουμενικό, πολύμορφο και πολυδύναμο Κίνημα Αντίστασης, που στους στόχους του δεν έχει μόνο την απαλλαγή των ανθρώπων από την εξάρτηση, την καταπίεση, την αμορφωσιά και την ένδεια, αλλά και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στόχο που τον θεωρώ ανώτερο από όλους τους άλλους. Ένα κίνημα που καταργεί τη διαίρεση των ανθρώπων σε ηγέτες, καθοδηγητές, ποιμένες και ηγούμενους, από τη μια μεριά, και σε μάζες, οπαδούς και ποίμνια, από την άλλη.
Κι αν, λόγω της ηλικίας μου, δεν μπορώ πια να ενταχθώ δραστήρια σ’ αυτό το κίνημα, θεωρώ χρέος μου, με την πείρα που απόχτησα από τη ζωή και με τις ελάχιστες δυνάμεις μου, να βοηθήσω τουλάχιστον, με όποιον τρόπο μπορώ, όσους συνανθρώπους μου αναζητούν, με καθαρό μυαλό και συγκροτημένη σκέψη, να βρουν κάποιες λύσεις στα σημερινά περίπλοκα προβλήματα που μας απασχολούν.
Δεν υπάρχουν έτοιμοι οδηγοί του δρόμου που πρέπει να ακολουθήσουμε. Δεν υπάρχει ίσως ούτε ο δρόμος, αλλά όπως έλεγε ένας παλιός Ισπανός ποιητής, ο Αντόνιο Ματσάδo,

caminante, non hay camino,
se hace camino al andar
(οδοιπόρε, δεν υπάρχει δρόμος,
ο δρόμος φτιάχνεται περπατώντας)