ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ της ΜΑΡΙΝΑΣ ΠΟΛΛΑΤΟΥ

Ουσιαστική αποκέντρωση και βαθιές τομές που θα δημιουργήσουν ένα κράτος αποτελεσματικό είναι ό,τι χρειάζεται το νέο μοντέλο διοίκησης και αυτοδιοίκησης, αυτό που θα πρέπει σύμφωνα με τον πρώην δήμαρχο Μύρινας Νίκο Κορνιώτη να προκύψει απ’ τη διοικητική μεταρρύθμιση.
Καταθέτοντας μια διαφορετική προσέγγιση του θέματος, ο κ. Κορνιώτης εκτιμά ότι υπό συγκεκριμένους όρους, η διοικητική μεταρρύθμιση μπορεί να αποτελέσει μοναδική ευκαιρία για τη νησιωτική χώρα. Αρκεί βέβαια, όπως υποστηρίζει, να πάψουμε περί άλλων να τυρβάζουμε και να ασχοληθούμε σοβαρά με αυτό καθαυτό το διακύβευμα κι όχι τα επουσιώδη, όπως τα χαρακτηρίζει, περί έδρας, ονομασίας και αριθμού των νέων δήμων.


Νίκος Κορνιώτης
«Η μεταρρύθμιση έρχεται και εμείς… περί άλλων τυρβάζουμε»
Έχω την αίσθηση ότι αν κάποιος ήθελε να μάθει τα στοιχειώδη για την επικείμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση, πολύ λίγα θα του προσέφερε ο δημόσιος «διάλογος» που έχει ανοίξει από τις σελίδες του «Εμπρός» (και γι’ αυτό βεβαίως δε φταίει το «Εμπρός» ).
Ο λόγος είναι προφανής: Ασχολούμαστε με τα δευτερεύοντα και έτσι χάνουμε τα κυρίαρχα και την πραγματική ουσία της Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Σαφώς και δεν είναι κυρίαρχο ζήτημα αν από τη Μεταρρύθμιση θα προκύψουν τρεις, τέσσερεις ή πέντε Δήμοι στη Λέσβο και ένας ή δύο στη Λήμνο. Βεβαίως και δεν είναι η πραγματική ουσία της Μεταρρύθμισης η ονοματολογία των νέων Δήμων και η λεπτομερής προ-χάραξη των γεωγραφικών συντεταγμένων τους.
Είναι κρίμα να σπαταλιέται τόση φαιά ουσία για να «υποστηριχθεί» αν θα πρέπει π.χ. το Πλωμάρι να είναι η έδρα του πιθανού νέου Δήμου και όχι η Αγιάσος και αντίστροφα.
Η αναγωγή των παραπάνω σε πρωτεύοντα ζητήματα αποκαλύπτει, είτε αδυναμία των εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης να αντιληφθούν τη ριζική μεταβολή που θα συντελεστεί τόσο στη Δομή της Διοικητικής Πυραμίδας όσο και στο Διοικητικό Χάρτη της Χώρας, είτε άκρατο υποκειμενισμό με τον οποίο επιδιώκεται η προσαρμογή των θεσμικών μεταβολών «στις προσωπικές επιδιώξεις συγκεκριμένου πολιτικού προσωπικού». Και η ΕΥΘΥΝΗ της αυτοδιοίκησης, όχι συνολικά ως θεσμού, αλλά ως προσωποποιημένη έκφρασή της, για το έλλειμμα πληροφόρησης και ουσιαστικής ενημέρωσης των πολιτών, είναι δεδομένη.
Αν, πριν ένα χρόνο, ο τότε υπουργός εσωτερικών Παυλόπουλος «λύτρωσε» αρκετούς αιρετούς της αυτοδιοίκησης, στέλνοντας τη Διοικητική Μεταρρύθμιση στις καλένδες, σήμερα ο Ραγκούσης που υλοποιεί την επιλογή του Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ για ένα άλλο Κράτος, με άλλη Διοίκηση, ίσως να προκαλεί μια κάποια «ταραχή».
Αν, έστω και με πολλή καθυστέρηση, προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το περιεχόμενο της Διοικητικής Μεταρρύθμισης και να κατανοήσουμε τις επερχόμενες αλλαγές, έτσι όπως περιγραμματικά περιλαμβάνονται στις διακηρύξεις της σημερινής Κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, είναι απαραίτητο να δούμε συνολικά το Διοικητικό Πρόβλημα της χώρας και πώς αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί.
Η σημερινή διοικητική διάρθρωση με τις παθογένειες στη λειτουργία της, αποτελεί τη βασική τροχοπέδη ανάπτυξης και προόδου της χώρας.
Αν σήμερα η χώρα είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση στην πρόσφατη Ιστορία της, με τα πρωτοφανή επίπεδα ελλείμματος και εξωτερικού χρέους, αυτό οφείλεται πρωτίστως στο ότι υπάρχει ζήτημα διοικητικής συγκρότησης και σοβαρής κρατικής υπόστασης.
Η ώρα της αλήθειας για ΟΛΟΥΣ έφθασε και μάλιστα με τον πλέον δραματικό τρόπο και τόνο.
Η κορυφή της πυραμίδας, δηλαδή η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φαίνεται να αντιλαμβάνεται τις ευθύνες της έναντι του μέλλοντος του τόπου και δηλώνει διά στόματος του Πρωθυπουργού την απόφασή της να προχωρήσει στην αλλαγή του μοντέλου διοίκησης της χώρας.
Πώς μεταφράζεται στην πράξη το νέο μοντέλο και ποια θα είναι τα επίπεδα Διοίκησης;
- Επιτελικό Κεντρικό Κράτος.
- Αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Β΄ βαθμού με ενσωμάτωση των σημερινών Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.
- Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ βαθμού με ισχυρούς Δήμους.
Το κρισιμότερο σημείο, από το οποίο θα κριθεί η ουσιαστική και πραγματική αλλαγή μετάβασης από το σημερινό ανυπόληπτο και αναποτελεσματικό Κράτος σε ένα άλλο Κράτος αποτελεσματικό, αποκεντρωμένο, δημοκρατικό, χωρίς διαφθορά και πελατειακή λογική, που δε θα σπαταλά αφειδώς οικονομικούς πόρους για τη δική του αναπαραγωγή, αλλά θα αξιοποιεί κάθε ευρώ του Έλληνα πολίτη για την εξυπηρέτησή του και την πρόοδο της χώρας, θα είναι το περιεχόμενο του Νόμου με τον οποίο θα θεσπίζεται η Νέα Διοικητική Δομή.
Το πρώτο και μεγάλο στοίχημα για την ειλικρίνεια των προθέσεων της Κυβέρνησης θα είναι να διαπιστώσουμε ότι το Κεντρικό Πολιτικό Σύστημα (Κυβέρνηση και Κόμματα) εκχωρεί το αναγκαίο μέρος των εξουσιών του σημερινού Κεντρικού Κράτους στην Αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και διατηρεί εκείνες μόνο τις εξουσίες και λειτουργίες που καθορίζουν και προσδιορίζουν τον επιτελικό του ρόλο.
Το δεύτερο σημαντικό βήμα θα είναι να διαπιστώσουμε ότι με το Νομοθέτημα της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το Κεντρικό Πολιτικό Σύστημα αναγνωρίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσα από συγκεκριμένες ρυθμίσεις, προβλέψεις και μέτρα, ως ισότιμο εταίρο του συνολικού διοικητικού συστήματος της χώρας.
Προσωπικά θεωρώ τα παραπάνω ότι αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις και τους άξονες γύρω από τους οποίους θα πρέπει να περιστραφούν οι συζητήσεις και οι πιθανές διεκδικήσεις όλων όσοι θεωρούν ότι η χώρα έχει ανάγκη από τη ριζική αλλαγή του σημερινού φθαρμένου διοικητικού μορφώματος, που όμοιό του δύσκολα θα συναντήσει κανείς στον υπόλοιπο προηγμένο κόσμο.
Όπως έχει δηλώσει η Κυβέρνηση, σε ένα χρόνο, στις εκλογές του Νοέμβρη του 2010, θα κληθούμε να εκλέξουμε:
1. Περιφερειάρχη και Περιφερειακό Συμβούλιο
2. Δημοτικές Αρχές των Νέων Δήμων
Θα βρεθούμε, λοιπόν, μπροστά σε νέες πραγματικότητες, οι οποίες θα απαιτούν κάτι πολύ βασικό και ουσιαστικό: Την ανάληψη ευθύνης για τη διαχείριση των Περιφερειακών και Τοπικών Υποθέσεων.
Άραγε, θέλουμε μια τέτοια εξέλιξη, με την οποία, μόνοι μας θα καθορίζουμε το μέλλον και την αναπτυξιακή προοπτική των Περιφερειών μας, χωρίς το σφιχτό εναγκαλισμό του κεντρικού κράτους, με την απόλυτη εξάρτησή μας απ’ αυτό, αλλά βεβαίως και χωρίς την «ομπρέλα προστασίας» που παρείχε;
Νομίζω πως αν θέλουμε ειλικρινά να μεταβούμε σε μια νέα εποχή, όχι μόνο πρέπει να θέλουμε, αλλά και να επιδιώξουμε η μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων από το Κεντρικό Κράτος να είναι τέτοια ώστε να καθιστά την Αιρετή Περιφέρεια θεσμό ουσιαστικής και αποφασιστικής Περιφερειακής Διακυβέρνησης.
Κατ’ αναλογία, θεωρώ πως θα πρέπει να επιδιώξουμε οι μεταβολές στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να είναι τέτοιες που, επιτέλους, να οδηγήσουν στη δημιουργία Νέων Δήμων που θα ανταποκρίνονται στην αποστολή τους μέσα στο καινούργιο περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Ο φίλος Αντώνης Χατζηδιαμαντής, στο άρθρο του της 9ης Δεκεμβρίου, από τις στήλες αυτές, υπό τύπον ερωτήσεων «αθώωσης;» της σημερινής Τ.Α., επεσήμαινε την ύπαρξη πολλών εκκρεμών ζητημάτων, από τα οποία, ακόμα μια φορά, στοιχειοθετείται η αδυναμία, συνολικά, της δημόσιας διοίκησης να σχεδιάσει και να πετύχει αποτελέσματα. Επιπλέον, οι επισημάνσεις του Αντώνη καταδεικνύουν και την καχεξία της σημερινής αυτοδιοίκησης όλων των βαθμών, στο να θέσει και να διεκδικήσει τη λύση όλων αυτών των ζητημάτων που άπτονται των πραγματικών «ευθυνών» της και αποδεικνύουν γιατί μέχρι σήμερα δεν υπήρξε σοβαρή Περιφερειακή Πολιτική και Ανάπτυξη.
Δικαιούται βεβαίως κάποιος να ρωτήσει: Θα λυθούν διά μαγείας όλα τα προβλήματα της Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης με την επικείμενη Μεταρρύθμιση;
Με δεδομένη τη συμφωνία σχεδόν του συνόλου των πολιτικών κομμάτων, όλων των θεσμικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης, και της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών στην αλλαγή του Διοικητικού μοντέλου της χώρας, υπάρχει βάσιμη ελπίδα ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν σε θετική κατεύθυνση.
Επειδή όμως, όπως συνέβη και με τον «Καποδίστρια Ι», μέσα από παρεμβάσεις και πιέσεις τοπικιστικού χαρακτήρα και εξυπηρέτησης προσωπικών και κομματικών σκοπιμοτήτων, ΑΛΛΟΙΩΘΗΚΕ το αρχικό πνεύμα της μεταρρύθμισης και στη συνέχεια έμεινε ανολοκλήρωτο το εγχείρημα της σοβαρής αλλαγής, αναβάθμισης και ανάπτυξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ίσως και τώρα «ξεφύγουν» κάποια πράγματα.

Κατοχύρωση νησιωτικότητας
Κατά την προσωπική μου γνώμη, εκείνο στο οποίο θα πρέπει να εστιασθεί η προσοχή των εκπροσώπων μας που συμμετέχουν στο διάλογο με την Πολιτεία, είναι τούτο: Να αναγνωρισθεί και να κατοχυρωθεί στο Νόμο της επικείμενης Διοικητικής Μεταρρύθμισης η ιδιαιτερότητα του Νησιωτικού Χώρου.
Αυτό μπορεί να οδηγεί και σε παραλλαγές των γενικών ρυθμίσεων, που να προσαρμόζονται στη νησιωτική ιδιαιτερότητα και ιδιομορφία. Και αυτές οι παραλλαγές να αφορούν:
- στο εύρος και βάθος των μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων από το Κεντρικό Κράτος προς την Νησιωτική Περιφέρεια,
- στην ιδιαίτερη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τη Νησιωτική Περιφέρεια προς τη Νησιωτική Τοπική Αυτοδιοίκηση, από τις αρμοδιότητες που έχει σήμερα η Ν.Α., στην κατεύθυνση ενίσχυσης του αναπτυξιακού ρόλου της νησιωτικής Τ.Α.,
- στην αναγνώριση του ενιαίου χώρου των νησιών (πλην Κρήτης) και την εκ τούτου αναγκαιότητα σχεδιασμού των Νέων Νησιωτικών Ο.Τ.Α. σε λειτουργική και οργανωτική βάση διαφορετική του σχεδιασμού των ηπειρωτικών Δήμων (π.χ. Παραλλαγή της Μητροπολιτικής οργάνωσης),
- στην αυτονόητη κατάργηση των Επαρχείων και την ενσωμάτωση των υπηρεσιών και του προσωπικού τους στη νησιωτική Τ.Α..
Η ιδιαιτερότητα του νησιωτικού χώρου, εκτός από προβλήματα που συνεπάγεται για όσους τον ζούμε, μας παρέχει και πλεονεκτήματα ανεκτίμητα. Αρκεί να διαθέτουμε την πνευματική διαύγεια να μπορούμε να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα στη μιζέρια και τη δημιουργική αισιοδοξία. Και δημιουργική αισιοδοξία θα αποκτήσουμε όταν επιτέλους μπορέσουμε, όχι να ακολουθούμε τις εξελίξεις, αλλά να τις διαμορφώνουμε.
Πιστεύω πως η επικείμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση αποτελεί αναγκαιότητα για τη χώρα.
Για τα νησιά μας ίσως αποτελεί και μεγάλη ευκαιρία. Αρκεί να συλλάβουμε το νόημά της και να σταματήσουμε «…περί άλλων να τυρβάζουμε…».
Μύρινα 15/12/2009