Η ανορεξία είναι η πιο θανατηφόρα ψυχική ασθένεια. 1% περίπου των έφηβων κοριτσιών πλήττεται από αυτήν και οι σημερινές θεραπευτικές δυνατότητες έχουν αποτέλεσμα μόνο τις μισές περιπτώσεις. Γερμανοί ψυχολόγοι ανέπτυξαν μια θεραπεία που στοχεύει στην παραποιημένη εικόνα του σώματος και πρόσφατες λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες (fMRI: functional Magnetic Resonance Imaging) τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητά της.

Η νόσος εκδηλώνεται σχεδόν πάντα στην εφηβεία. Το πόσο εκτεθειμένος είναι κανείς συναρτάται με την προσωπικότητά του. Παράγοντες κινδύνου είναι η τελειομανία και το άγχος, καθώς και μια νοσηρή εμμονή για το πάχος και την εμφάνιση.
Με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) του εγκεφάλου, οι επιστήμονες έδειξαν πως άτομα με ανορεξία υπόκεινται σε αλλοιώσεις περιοχών του εγκεφάλου που κατευθύνουν τον τρόπο που το σώμα αισθάνεται - για παράδειγμα, το αίσθημα της ευφορίας που πυροδοτείται από ένα καλό γεύμα. Το αποτέλεσμα είναι πως δεν αισθάνονται πείνα. «Ένας από τους λόγους είναι πως τα θεραπευτικά μοντέλα εστιάζουν με λάθος τρόπο στην παραποιημένη εικόνα του σώματος», ισχυρίζεται η Γερμανίδα ψυχολόγος Silja Vocks του Ruhr-Universität Bochum.

Η θεραπεία του καθρέφτη
Τα κορίτσια που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές συχνά αποφεύγουν να κοιτάζονται στον καθρέφτη. Κρύβουν την αλήθεια κάτω από φαρδιά ρούχα και αποφεύγουν παραλίες και πισίνες. Η Vocks, λοιπόν, υποχρεώνει τα κορίτσια να σταθούν με μπικίνι μπροστά σε ένα μεγάλο καθρέφτη, ενώ τα βιντεοσκοπούν από πολλές διαφορετικές γωνίες. Σε μια ομαδική συνεδρία προβάλλονται τα φιλμ και καλούνται τα κορίτσια να περιγράψουν τη σιλουέτα τους, ιδίως εκείνα τα μέρη του σώματός τους με τα οποία είναι περισσότερο δυσαρεστημένα.
Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν πως η «θεραπεία του ειδώλου του σώματος» λειτουργεί. Τα κορίτσια αποκτούν όχι μόνο καλύτερη σχέση με το σώμα τους, αλλά και σημαντικά βελτιωμένη συμπεριφορά σίτισης ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή τους. Οι επιστήμονες στο Bochum, ωστόσο, θέλουν να πάνε ένα βήμα παραπέρα και να μάθουν πώς λειτουργεί η θεραπεία τους στον εγκέφαλο. Υπό την καθοδήγηση του νευροψυχολόγου Boris Suchan, 13 ανορεξικοί, 15 βουλιμικοί. καθώς και μια ομάδα ελέγχου 27 υγιών γυναικών υπεβλήθησαν σε τομογραφίες.
Οι εγκέφαλοι των ασθενών μελετήθηκαν με λειτουργική μαγνητική τομογραφία στην αρχή του πειράματος, αλλά και ύστερα από δέκα εβδομάδες θεραπείας. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, οι ασθενείς έβλεπαν εικόνες ανθρώπινων σωμάτων εναλλάξ με διάφορα αντικείμενα, καθώς και μια αλληλουχία εικόνων του ίδιου τους του σώματος και του σώματος μιας άγνωστης γυναίκας. Με τον τρόπο αυτό οι επιστήμονες κατόρθωσαν να εντοπίσουν τα πιο ενεργά κέντρα ενόσω ο εγκέφαλος επεξεργαζόταν εικόνες σωμάτων. Πρόκειται κυρίως για την ΕΒΑ (Extrastriate Body Area).
Στις πρώτες τομές - στην αρχή του πειράματος -, στους ασθενείς με διατροφικές διαταραχές, δεν εμφανιζόταν καμμία σχεδόν δραστηριότητα στην ΕΒΑ, αλλά δέκα εβδομάδες αργότερα παρατηρήθηκε σαφώς πιο αυξημένη δραστηριότητα στους ανορεξικούς και μειωμένη στους βουλιμικούς.
Οι Γερμανοί ψυχολόγοι εργάζονται τώρα για να βελτιώσουν τη θεραπεία και η δουλειά τους έχει καταστεί ευκολότερη, αφού μπορούν συνεχώς να ελέγχουν την αποτελεσματικότητα που έχει η θεραπεία στη δραστηριότητα του εγκεφάλου.

* ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 'SCIENCE ILLUSTRATED'