Από τα ρίχτερ του ολέθρου της Αϊτής που έγραφα την περασμένη εβδομάδα, είπα να μείνω στην περιοχή και να περάσω σε κάτι άλλο… Σε κάτι που συνέβη στη Βενεζουέλα και το αποτέλεσμά του προκάλεσε τότε παγκόσμια αίσθηση. Ο λόγος για το μουσικό εκπαιδευτικό πείραμα «El Sistema». Ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, που στόχο είχε, μέσω της μουσικής εκπαίδευσης, να ξεσηκώσει και να ταρακουνήσει - με πολλά ρίχτερ κι αυτό - μικρά παιδιά, ιδίως από τις πιο υποβαθμισμένες, τις βουτηγμένες στο έγκλημα, την ανέχεια και τα ναρκωτικά φτωχογειτονιές της Βενεζουέλας… κάνοντάς τα μουσικούς!
Αυτό το «θαύμα» ήταν όραμα ενός εμπνευσμένου ανθρώπου, του μαέστρου και συνθέτη Χοσέ Αντόνιο Αβρέου, ο οποίος, πριν 35 περίπου χρόνια, με «όπλο» τη μουσική, προσπαθούσε να καταπολεμήσει τη φτώχεια και την εγκληματικότητα που κυριολεκτικά μάστιζαν τη χώρα και ν’ αλλάξει τη ζωή των παιδιών. Κατάφερε να τα κάνει να εκτιμήσουν τη μουσική. Να τους γίνει ανάγκη, κάτι σαν «κοινωνικό δικαίωμα»! Να τους προσφέρει κίνητρα φιλοδοξίας, επιτυχίας, χαράς κι ελπίδας για ένα αξιοπρεπές κοινωνικό στάτους. Πώς να μη συγκινηθεί κάποιος βλέποντας ένα τέτοιο θαύμα;
Την εποχή εκείνη (γύρω στο 1975), στη Βενεζουέλα υπήρχαν μόνο δύο συμφωνικές ορχήστρες. Ο Χ.Α. Αβρέου, λοιπόν, προκειμένου να εφαρμόσει το σχέδιό του, ξεκίνησε σ’ έναν υπόγειο χώρο στάθμευσης με 11 παιδιά που μάζεψε κι άρχισε να τα εκπαιδεύει μεταλαμπαδεύοντάς τους τη μουσική κουλτούρα. Αυτό άρεσε και εντυπωσίασε τόσο, ώστε, μέρα με τη μέρα, πολλαπλασιαζόταν η προσέλευση νέων. Γεγονός που βαθμιαία οδήγησε στην εγκαθίδρυση του Εθνικού Συστήματος Παιδικών και Νεανικών Ορχηστρών της χώρας. Η υπέροχη αυτή προσπάθεια είχε την τύχη να τεθεί υπό επίσημη κρατική μέριμνα και οικονομική στήριξη. Οι αριθμοί είναι πράγματι εντυπωσιακοί. Στο πέρασμα των χρόνων «Το Σύστημα» γιγαντώθηκε κι έφθασε σήμερα να «αγκαλιάζει» περίπου 250.000 (!!!) νεαρούς μουσικούς της Βενεζουέλας και να έχει στελεχώσει 125 νεανικές και 60 παιδικές ορχήστρες σε ολόκληρη τη χώρα.
Προϊόν του «El Sistema» είναι και ο γεννημένος το 1981 - 29χρονος πλέον - Γκουστάβο Ντουδαμέλ, αναμφίβολα το πιο λαμπερό αστέρι του «θαύματος» και είδωλο της νεολαίας της Βενεζουέλας. Σπούδασε μουσική από πολύ μικρός κι άρχισε να παίζει βιολί σε ηλικία δέκα ετών. Δύο χρόνια αργότερα, εξεδήλωσε το ενδιαφέρον του για τη διεύθυνση ορχήστρας και στα 18 του κατόρθωσε να αναλάβει τη θέση του μουσικού διευθυντή της νεανικής ορχήστρας «Σιμόν Μπολίβαρ». Ο Ντουδαμέλ, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, κατακτά το ένα μετά το άλλο τα διάφορα οχυρά στο χώρο. Διευθύνει τις μεγαλύτερες ορχήστρες. Παίζει στα μεγαλύτερα φεστιβάλ. Διευθύνει στη Σκάλα του Μιλάνου και… κυρίως, αναλαμβάνει δυο σπουδαία μουσικά σύνολα: τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας και τη Φιλαρμονική του Λος Άντζελες!!!
Καθώς βλέπετε, όλα αυτά είναι πολύ σπουδαία επιτεύγματα για έναν τόσο νέο μουσικό. Και δε θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Με την έντονη προσωπικότητα που διαθέτει ο νεαρός συνθέτης, κατορθώνει να αναμειγνύει τη νεανική του ορμή και σφριγηλότητα με τη συνετή και σοβαρή δουλειά του, χαρίσματα που τον έκαναν να αναρριχηθεί, τόσο σύντομα, στο υψηλότερο στερέωμα της διεθνούς κλασσικής μουσικής σκηνής. Οι κολακευτικές αναφορές και οι έπαινοι κορυφαίων μαέστρων παγκοσμίως δηλώνουν, ευθέως και χωρίς προκατάληψη, πως πρόκειται για ένα εξαιρετικό ταλέντο, έναν προικισμένο και ολοκληρωμένο μουσικό, που δεν έχει να μάθει τίποτα παραπάνω.
Επιμένοντας στο δικό του όραμα, ο νεαρός ιδεαλιστής μαέστρος λέει με σημασία και μεγάλη αισιοδοξία πως: «Οφείλουμε να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία με τη μουσική και τις άλλες τέχνες. Η εκπαίδευση πρέπει να προέρχεται από το κράτος. Όταν αλλάζεις τη ζωή ενός παιδιού, αλλάζεις τη ζωή ολόκληρης της οικογένειας. Όταν βρεθείς μπροστά σ’ αυτά τα παιδιά, καταλαβαίνεις ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό, όχι μόνο για το μέλλον της κλασσικής μουσικής, αλλά για το μέλλον του κόσμου.»

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.