Ο Μάκης Αξιώτης μου ήταν γνωστός διά ακοής και αναγνώσεως, ως ιατρός από τις αναφορές του συζύγου μου, στα ιατρικά περιστατικά της οικογενείας του και ως περιπατητής, από τα κείμενα του «ΕΜΠΡΟΣ».
Η επιστημονική πολιτιστική ημερίδα: «Οι Υδρόμυλοι της Λέσβου και ο Πολιτισμός του Νερού», την οποία διοργάνωσε ο Παγγεραγωτικός Σύλλογος Μυτιλήνης σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής, ήταν μία ιδανική ευκαιρία να γνωρίσω τους νερόμυλους, για τους οποίους πρώτη φορά θα άκουγα και θα έχω την δυνατότητα να επισκεφθώ το καλοκαίρι.
Στο ζεστό απόγευμα του Σαββάτου 23 Μαΐου, στην αίθουσα «Αντώνης Τρίτσης» στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, ως μέλος του Συλλόγου Καλλονιατών Λέσβου, δέχτηκα το θερμό καλωσόρισμα του προέδρου μας, Χρήστου Τραγέλλη. Άγνωστη σε ένα κύκλο Λεσβίων, η παρουσία του ήταν ανακουφιστική.
Η καθυστέρηση της έναρξης ήταν ευτύχημα για εμένα, μιας και άργησα να προσέλθω και επίσης μου έδωσε την δυνατότητα να εξοικειωθώ με το χώρο και τους παρευρισκομένους. Συνάντησα τον δραστήριο Ερέσιο Σπύρο Πιπερά, τον Βατουσαίο δικηγόρο Μανώλη Παπουτσή με την γλυκυτάτη σύζυγό του Αθανασία και τον λογοτέχνη Δημήτρη Νικορέντζο.
Ήδη διαφαινόταν το ιδιαίτερο κλίμα των Λεσβίων. Η ημερίδα ξεκίνησε με χαιρετισμούς προέδρων Συλλόγων και του Δημάρχου Γέρας, ο οποίος ταξίδεψε από τη Λέσβο για να δώσει το παρών. Η ομιλία του περί ομόνοιας των εντός και εκτός νησιού Λεσβίων, η πρόσκληση για σύντομη επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα, η προσωπική αναφορά του στον πρώην υφιστάμενό του ιατρό Μάκη Αξιώτη, καθώς και το καλωσόρισμα των προηγουμένων ομιλητών, έδωσε την πρώτη γεύση εκτίμησης των Λεσβίων προς τους αξιόλογους συντοπίτες τους.
Ακολούθησε η παρουσίαση από τους τρεις κύριους ομιλητές, του Κωνσταντίνου Μουτζούρη (Πολιτικού Μηχανικού, Πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου), του ιστορικού Παναγιώτη Μιχαηλάρη, (Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών) και του Μάκη Αξιώτη, διδάκτορα του Παν. Αθηνών στην ιατρική και προσφάτως διδάκτορα του Παν. Αιγαίου με αντικείμενο τους υδρόμυλους της Λέσβου.
Η παράθεση των τίτλων των ομιλητών με έκανε να αναρωτηθώ για το πλήθος των διακεκριμένων πολιτών ενός τόσο μακρινού από την στερεά Ελλάδα νησιού, καθώς και για το πάθος για μάθηση και έρευνα και αν αυτό συνεχίζεται ως κληρονομιά μέχρι σήμερα.
Ο Πρύτανης, με εξειδίκευση στο Υδάτινο Στοιχείο, με την ομιλία του για το νερό ως χημική ένωση, μού θύμισε την προ ετών δική μου ενασχόληση στη διδακτορική μου διατριβή στο τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου με το νερό ως διαλύτη. Με το νερό ως «υγρόν δώρον», ως ζωή όπως ανέφερε ο Πρύτανης, «βρέθηκα στο στοιχείο μου». Συγκινησιακή για εμένα στιγμή που αποφορτίστηκε με την κατάληξη -δίφης, που προσέδωσε ο ομιλητής, όπως φυσιοδίφης, ιστοριοδίφης, φιδιοδίφης και άλλα πλέον των είκοσι ομοιοκαταληκτικά, για τις πολλαπλές ασχολίες του εκλεκτού ερευνητή Μάκη Αξιώτη.
Η επόμενη ομιλία κύλησε «όπως το νερό στο αυλάκι, χωρίς η βάρκα να κάνει νερά». Η παρουσίαση για τις βρύσες του νησιού και τις επιγραφές τους, επιλογές του Παναγιώτη Μιχαηλάρη, απέδειξαν πόσο κοντά ήταν στη φύση ο άνθρωπος, τιμούσε τη χαρά, καταπράυνε τη θλίψη, μέχρι και τις αρχές του εικοστού αιώνα και πόσο σέβονταν το αρχαίο στοιχείο της φύσης, το νερό.
«Πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει!» Αυτό θυμήθηκα όταν άκουσα και έμαθα τα ενδιαφέροντα του τρίτου ομιλητή. Δε γινόταν παρά να ανατρέξω στον Αριστοτέλη, είχα μπροστά μου το ακριβές μοντέλο του, το πολιτικό και κοινωνικό ον, τον Μάκη Αξιώτη.
«Μυλεύς Δίας» προστάτης των υδρόμυλων, ψιθύρισα και χειροκρότησα τον άοκνο περιπατητή.
Οι 224 υδρόμυλοι στο νησί της Λέσβου αποτέλεσαν για μένα μία ακόμη ευχάριστη έκπληξη, η παρουσίασή τους ζωντάνευε την εποχή τους, και ακούγονταν ζωηρές φωνές που άλεθαν το αλεύρι. Τεχνίτες από την Πελοπόννησο και αλλού, που έφερναν τα υλικά από τη Φώκαια και άλλα μέρη της Μικρασίας ή της Ευρώπης, να χτίζουν ή να επισκευάζουν νερόμυλους. Μια γιορτή ρέουσα.
Τα τεχνικά στοιχεία της παρουσίασης επίσης εντυπωσιακά, το κοινό εκστασιασμένο δεν απομάκρυνε το βλέμμα από τους ομιλητές και ο Χρήστος Τραγέλλης, ενθουσιασμένος, υποσχέθηκε για μένα και τον σύζυγό μου, μια περιήγηση στα Μυλέλλια, στους υδρόμυλους της Καλλονής.
Μία σπάνια ζωντανή ημερίδα, με φωτογραφικό υλικό από τη Λέσβο να εναλλάσσεται στην οθόνη της αίθουσας πίσω από τα έδρανα των ομιλητών. Όπου ο ερευνητής με την εργασία του για τους υδρόμυλους σεβάστηκε τη δημιουργία του ανθρώπου και οι Λέσβιοι με την παρουσία τους στην ημερίδα σεβάστηκαν τον επιστήμονα. Απομένει η γνώση να γίνει πολιτική πράξη διά των εκπροσώπων της.
Η Λέσβος και οι άνθρωποί της άφησαν μία θέρμη στην καρδιά μου και μία απορία για τον υψηλό πολιτισμό τους, που εκδηλώνεται σε όλες τις ενέργειές τους. Αναμένω την επόμενη συνάντησή μου μαζί τους στο Νησί.