«Μόνο κηδείες κάνουμε εδώ. Μήτε γάμους, μήτε βαφτίσια. Πώς καταντήσαμε έτσι; Τι θα γίνει αυτή η κατάσταση...» ο σπαρακτικός και απελπισμένος μονόλογος μιας μεσόκοπης γυναίκας προχτές στο Λισβόρι (τρεις κηδείες σε 24 ώρες), καθώς ακολουθούσε τη νεκρική πομπή που συνόδευε ένα νέο παλληκάρι στον «Αχέροντα». Ένα νέο παλληκάρι, έναν «αγαθό γίγαντα», που νιώθοντας αδιαθεσία έτρεξε στο νοσοκομείο, ζήτησε βοήθεια, μα η βοήθεια δεν ήλθε, δεν δόθηκε όπως έπρεπε (άλλοι είναι αρμόδιοι για το πώς και γιατί) και το παλληκάρι του χωριού έσβησε.
Μόνο κηδείες γίνονται στα χωριά μας. Στα χωριά μιας λεσβιακής υπαίθρου που μαραζώνει χρόνο με το χρόνο, μήνα με το μήνα. Το ένα χτύπημα πάνω στο άλλο, το ένα «επειδή» στο άλλο «διότι». Μια ύπαιθρος που έχει τεράστιο πλούτο, απίθανες δυνατότητες και όμως μαραζώνει.
Κάθε μια δημοτική ενότητα έχει τα δικά της δυνατά χαρτιά και τις δικές της αδυναμίες που επηρεάζουν την ανάπτυξή της. Επαφίεται τώρα στους ανθρώπους της να αξιοποιήσουν τα πρώτα και να απομειώσουν τις δεύτερες. Για παράδειγμα, η δυτική Λέσβος έχει τα απολιθωμένα μα και τη μεγάλη απόσταση απ’ τη Μυτιλήνη, έχει το κοντινό στην ηπειρωτική Ελλάδα λιμάνι στο Σίγρι αλλά και το πιο δύσβατο οδικό δίκτυο.

Κάθε μια δημοτική ενότητα αποτελεί μια οντότητα που όλη μαζί πάει μπροστά ή μένει στάσιμη ή και υποβαθμίζεται ακόμα. Σε κάθε μια δημοτική ενότητα υπάρχουν οι ατμομηχανές εκείνες, που αν πάρουν μπροστά θα τη σύρουν προς τα πάνω. Ολόκληρη. Απ’ το κεφαλοχώρι μέχρι τα πιο μικρά χωριουδάκια της. Αν αξιοποιηθεί, για παράδειγμα, σωστά η γεωθερμία του Πολιχνίτου, και οι κάτοικοι του Σταυρού θα βγουν κερδισμένοι. Αν δημιουργηθεί το Κέντρο Έρευνας, Επιστήμης και Πολιτισμού στη Βρίσα, μόνο κοντόφθαλμοι και μικρόνοες είναι δυνατό να σκεφθούν ότι θα χάσει ο Πολιχνίτος.
Για να πάρουν μπροστά όμως οι ατμομηχανές, θα πρέπει οι μηχανοδηγοί να είναι στο πόστο τους και να συνεργάζονται. Ο καθένας «εφ’ ω ετάχθη». Ο καθένας μόνος του να κάνει σύνθημά του το «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα» και να ζητήσει τη συνεργασία, τη γνώμη και τις ιδέες όλων των μηχανοδηγών-αυτοδιοικητικών της περιοχής του, όλων των προκατόχων του, όλων των φορέων της περιοχής. Αξιοποιώντας ο καθένας την εμπειρία, τις ιδέες, τις γνώσεις, τις προτάσεις και την κριτική των άλλων, θα γίνει «πάνσοφος», αποτελεσματικός στο πόστο του και αποδοτικός για τον τόπο του, έχοντας ξεπεράσει μικρότητες και τοπικισμούς. Θα αποκτήσει την εκτίμηση και το σεβασμό της πλειοψηφίας των δημοτών, τους οποίους μόνο έτσι θα μπορέσει να ενεργοποιήσει και να κάνει συμμάχους του στον αγώνα για το σαλπάρισμα προς την ανάπτυξη της περιοχής του.

Εμείς δε οι απλοί πολίτες, που ούτε αυτοδικοιητικοί άρχοντες είμαστε ούτε «φορείς» εκπροσωπούμε, μπορούμε να συμβάλουμε ενεργά στο να ζωντανέψει η περιοχή μας. Με πολλούς τρόπους. Εγώ όμως θα επισημάνω - πέρα απ’ την έμπρακτη αγάπη προς τον τόπο μας - έναν που κατά τη γνώμη μου είναι ο πιο σημαντικός. Να εμφυσήσουμε ο καθένας στα παιδιά του αυτή την αγάπη για τον τόπο μας. Να τους δείξουμε τις ομορφιές και τις δυνατότητές του. Να κάνουμε μαζί τους όνειρα για το μέλλον του τόπου μας. Ένα μέλλον δεμένο και με τη ζωή και την παρουσία τους. Για να μείνουν οι νέοι στον τόπο τους, θα πρέπει, εκτός των άλλων, να έλκονται απ’ αυτόν. Να τον αγαπούν. Αυτόν και τους ανθρώπους του. Και η αγάπη αυτή θα έλθει σαν ανταπόδοση της δικής μας αγάπης προς όλα τα παιδιά του τόπου μας. Όχι μόνο προς τα δικά μας, μα προς όλα. Και προς τα ατίθασα και προς τα αδύναμα. Και προς τα νουνεχή και προς τα αντιδραστικά. Ένα «μπράβο» απ’ τα χείλη μας στα παιδιά του τόπου μας - για μια μικρή έστω επιτυχία τους - γίνεται ένας αντίλαλος απ’ τα σοκάκια, απ’ τα καλντερίμια, απ’ τα χωράφια, απ’ τις παραλίες. Ένας αντίλαλος που θα αντιβουίζει στα αυτιά τους σε όλη τους τη ζωή και θα τα προσανατολίζει στον τόπο τους και τους ανθρώπους του. Βάζοντας, έτσι, κι αυτά ένα χέρι στο να σηκώσουμε τον τόπο μας ψηλά.

* Ο Στρατής Νικέλλης είναι χημικός, πρώην διευθυντής του Λυκείου Πολιχνίτου.