Ο Μιχάλης Καϊτατζίδης γεννήθηκε το 1940 στη Μυτιλήνη, όπου τελείωσε το γυμνάσιο το 1958. Σπούδασε μηχανολόγος στο Πολυτεχνείο της Καρλσρούης στη Γερμανία και αργότερα ειδικεύτηκε στην αεροναυπηγική. Διετέλεσε διευθυντής της γερμανικής αεροναυπηγικής εταιρείας DORNIER στα Χανιά Κρήτης. Από το 2000 είναι συνταξιούχος και επίτιμος πρόξενος Γερμανίας για τους νομούς Χανίων και Ρεθύμνου. Σήμερα κατοικεί στα Χανιά Κρήτης. Ωστόσο, λόγω της καταγωγής του, διατήρησε τους δεσμούς του με τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί από το 1983 στο περιοδικό «Φιλοτελική Λέσβος», μέσω του οποίου καθιέρωσε το βραβείο στη μνήμη του γνωστού συλλέκτη και μελετητή Χαριλή Μπίνου, για εργασίες σχετικές με την ταχυδρομική ιστορία της γενέτειράς του Λέσβου. Έχει κάνει πολλές δημοσιεύσεις σε διάφορα φιλοτελικά περιοδικά και κυρίως στη «Φιλοτελική Λέσβο» για τις Μεγάλες Κεφαλές του Ερμή και την ταχυδρομική και οικονομική ιστορία της Μυτιλήνης. Έχει μεταφράσει, επίσης, στα ελληνικά πολλές αξιόλογες φιλοτελικές μελέτες σχετικές με τις Μεγάλες Κεφαλές του Ερμή, όπως του Γερμανού μελετητή Hans-Dieter Behrens. Η Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου εξέδωσε το 1984 τα δύο εγχειρίδιά του «Σφάλματα Πλακών Μεγάλων Ερμού» και «Διαγράμματα Κατατάξεως Μεγάλων Κεφαλών Ερμή».

Κύριε Καϊτατζίδη, πριν μερικές μέρες πραγματοποιήθηκε στη Μυτιλήνη η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου σας «Ατμοπλοΐα Αιγαίου Π. Μ. Κουρτζής & ΣΙΑ 1883 - 1911». Πρόκειται για ένα βιβλίο, που, όπως αναφέρατε και στην παρουσίαση αυτή, χρειάστηκε 26 χρόνια μελέτης για να φτάσει στο τελικό στάδιο, τη συγγραφή. Πώς νιώθετε, πλέον, που είναι έτοιμο μετά από τόση μελέτη και τόσο χρόνια έρευνας;
«Είναι βέβαιο πως αισθάνεται κανείς ικανοποίηση, όταν ύστερα από τόσα χρόνια έρευνας και αναζήτησης στοιχείων, βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να δώσει, όχι βέβαια μια ολοκληρωμένη μελέτη, αλλά τουλάχιστον μερικά βασικά στοιχεία της “Ατμοπλοΐας Αιγαίου” στο κοινό της Μυτιλήνης, προσθέτοντας έτσι ένα κομμάτι στην τοπική ιστορία και συγκεκριμένα στην ιστορία ιδρύσεως της ατμοπλοϊκής εταιρείας του Κουρτζή. Η “Ατμοπλοΐα Αιγαίου” ήταν μια από τις πιο αξιόλογες της εποχής, δεδομένου ότι είχε καταφέρει να αγοράσει 14 ιδιόκτητα πλοία, συν δύο τα οποία τα νοίκιαζε. Από αυτό φαίνεται κι η επαγγελματικότητα του Κουρτζή, ο οποίος βασικά ανακατευόταν με άλλες επιχειρήσεις, αλλά τόλμησε να μπει και στο θαλάσσιο χώρο, αγοράζοντας το πρώτο του πλοίο το 1883, το οποίο ονόμασε “Πάνορμο”. Ήταν ένα μικρό πλοιαράκι 250 τόνων, το οποίο μόλις το πήρε το έβαλε κατ’ ευθείαν στη γραμμή Κωνσταντινούπολη - Κρήτη. Έτσι, έγινε η αρχή. Οι δουλειές πήγαν καλά κι αγόρασε και δεύτερο και τρίτο, μέχρι που έφτασε τα 14 ιδιόκτητα πλοία.»

Θα ακολουθήσουν κι άλλες παρουσιάσεις του βιβλίου σας, σε άλλες πόλεις;
«Έχουμε προγραμματίσει να κάνουμε τρεις ακόμα παρουσιάσεις, μία στα Χανιά, μία στην Αθήνα και μία στην Πάτρα. Δεν έχουμε ακόμα αποφασίσει το πότε, αλλά οπωσδήποτε είναι μελετημένο να γίνει κάτι τέτοιο.»

Ας επιτρέψουμε στο βιβλίο σας, το οποίο είναι αποτέλεσμα μελέτης στοιχείων που συλλέγατε και είχαν σχέση με τη Λέσβο. Η συλλογή είναι ένα γενικότερο χόμπυ σας ή είναι κάτι που ξεκίνησε από αγάπη για τη γενέτειρά σας;
«Βασικά, άρχισα από τη συλλογή γραμματοσήμων. Εξ ου και η σχέση μου με τη Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου, στο περιοδικό της οποίας γράφω πολλά άρθρα. Μεταξύ, λοιπόν, των γραμματοσήμων και των φακέλων που μάζευα, βρέθηκαν και μερικά της “Ατμοπλοΐας Αιγαίου”, τα οποία είναι πολύ σπάνια κι εμφανίζονται ένα ίσως κάθε πέντε χρόνια. Ακόμα κι όταν έπεφτε κάποιος λαχνός στα χέρια μου που είχε σχέση με τη Μυτιλήνη, παρά το γεγονός ότι δεν είχε σχέση με τα γραμματόσημα, το μάζευα. Ήθελα όταν θα βγω στη σύνταξη, να έχω υλικό ώστε να μελετήσω κάποια ιστορικά στοιχεία για την πατρίδα μου. Μερικά από αυτά το ντοκουμέντα που συγκέντρωνα λοιπόν, είχαν σχέση με τους Κουρτζήδες, με τις διάφορες επιχειρήσεις που είχαν ιδρύσει. Για την “Ατμοπλοΐα Αιγαίου” απλά είχα τα περισσότερα ντοκουμέντα κι όταν πια νόμιζα ότι ήταν αρκετά για να γράψει κανείς ένα ιστορικό της εταιρείας, το έκανα.»

Περί συλλογών
Συνεπώς, η συγγραφή του βιβλίου αυτού ήταν αποτέλεσμα της ενασχόλησής σας με το φιλοτελισμό κι όχι το αντίθετο. Απ’ όσο γνωρίζω, είστε μέλος της Φιλοτελικής Εταιρείας Λέσβου, αλλά και άλλων, όπως της Πάτρας, της Αθήνας και της Γερμανίας. Η συλλογή, οποιουδήποτε αντικειμένου, πρέπει να είναι πάθος τελικά.
«Είναι πάθος, πράγματι. Είναι κάτι που όταν το ξεκινήσεις, δύσκολα το σταματάς. Με τη συλλογή γραμματοσήμων ξεκίνησα να ασχολούμαι όταν ήμουν περίπου 25 ετών κι έκτοτε δεν έχω σταματήσει.»

Είναι σα να βρίσκεις μικρούς θησαυρούς, φαντάζομαι.
«Ναι, ναι. Το κάθε ένα γραμματόσημο που βρίσκεις και συμπληρώνει τη συλλογή σου, σημαίνει μεγάλη χαρά.»

Απ’ ό,τι κατάλαβα, έχετε πλούσιο υλικό στις συλλογές σας. Υπάρχει το ενδεχόμενο να δούμε κάποιο άλλο βιβλίο σας στο μέλλον;
«Σίγουρα, γιατί έχω μαζέψει πάρα πολλά στοιχεία και για την Τράπεζα Μυτιλήνης, την οποία ο ίδιος ο Κουρτζής είχε λειτουργήσει το 1891. Έχω κάνει μάλιστα και μερικά δημοσιεύματα στη “Φιλοτελική Λέσβο”. Εν τω μεταξύ, έχω μαζέψει και κάποια νέα στοιχεία, τα οποία ίσως φτάσουν ούτως ώστε και εκεί να γίνει ένα ιστορικό της εταιρείας, για να υπάρχει στα αρχεία και να μπορεί καθένας να μαθαίνει για την ιστορία του τόπου του.»

Έχετε ξεκινήσει ήδη τη μελέτη; Να περιμένουμε κάτι σύντομα;
«Τη μελέτη την έχω ξεκινήσει, ωστόσο το πότε θα ετοιμάσω κάτι καινούργιο είναι άγνωστο ακόμα. Πρόκειται για κάτι επίπονο. Δεν είναι εύκολη υπόθεση για να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Παράλληλα, ψάχνω μήπως βρεθούν κι άλλα νέα στοιχεία, κι αυτό είναι χρονοβόρο. Έτσι, μπορεί να χρειαστούν τρία, τέσσερα ίσως και πέντε χρόνια.»

… και περί ιστορίας
Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι αγαπάτε την ιστορία και φροντίζετε να συμβάλλετε σε αυτή. Πόσο εύκολο είναι κάτι τέτοιο;
«Αγαπώ να μαθαίνω για την ιστορία του τόπου μου κυρίως. Το πόσο εύκολο είναι να συμβάλλει κανείς σε αυτό, είναι σχετικό. Εγώ θέλω να πω μονάχα πως, όποιος έχει οποιαδήποτε στοιχεία που αφορούν την τοπική μας ιστορία, είναι καλό να τα ανακοινώνει είτε μέσω κάποιων περιοδικών, είτε και σε μένα τον ίδιο. Υπάρχει, βέβαια, εδώ και το Ιστορικό Αρχαίο Αιγαίου “Εργάνη”, όπου στοιχειοθετούν και μαζεύουν όλα τα στοιχεία που αφορούν τον Κουρτζή και όλες του τις επιχειρήσεις, καθώς και άλλους αξιόλογους άνδρες της Μυτιλήνης που διέπρεψαν και άνοιξαν μεγάλες επιχειρήσεις στο παρελθόν. Όποιος, λοιπόν, έχει οποιαδήποτε πληροφορία, μπορεί να την καταθέτει, έτσι ώστε να μη μένουν ενδιαφέροντα στοιχεία στα “συρτάρια”. Έτσι φτιάχνεται η ιστορία, άλλωστε. Στο σημείο αυτό θέλω να πω ότι δεν κατάφερα να συγκεντρώσω καλό φωτογραφικό υλικό των πλοίων της “Ατμοπλοΐας Αιγαίου”, καθώς δεν υπάρχει. Υπάρχουν μερικές φωτογραφίες σε διαφημιστικά φυλλάδια της εποχής εκείνης, αλλά σε άθλια φωτογραφική κατάσταση. Αν κάποιος, λοιπόν, έχει καλό φωτογραφικό υλικό, θα ήταν καλό να ενημερώσει.»

Κλείνοντας, θα θέλατε να προσθέσετε κάτι;
«Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω της εφημερίδα “Εμπρός” για τη χορηγία της επικοινωνίας, που ήταν πραγματικά πολύτιμη και βοήθησε σημαντικά στο γεγονός ότι η αίθουσα του Επιμελητηρίου γέμισε ασφυκτικά κατά την παρουσίαση του βιβλίου. Αυτό με ευχαρίστησε ιδιαίτερα για την προβολή του βιβλίου. Όχι από πλευράς πωλήσεων, δε με ενδιαφέρει τόσο αυτό, όσο το να γνωρίσει ο κόσμος την ιστορία του τόπου του.»