Μετά την Κρήνη στην Κομνηνάκη, θα παρουσιάσω τρεις άλλες , οι οποίες υπάρχουν στον ιστό της πόλης και έχουν ανακαινιστεί. Θεωρώ ότι ίσως όλες τους να ανήκουν σ’αυτές που καταγράφουμε, σαν «προσφορά» του Χασάν Πασά Τζεζάερλη», αν και η έλλειψη της επιγραφής επιβάλλει τις υποθέσεις. Η μία βρίσκεται κολλημένη στον τοίχο σπιτιού, αριστερά στην προέκταση της Δ. Βερναρδάκη, προς τα δικαστήρια. Είχε χαζινέ και είναι κατασκευασμένη από ντόπιο ηφαιστειακό ινγιμβρίτη, διαφόρων αποχρώσεων, με ωραίο αισθητικό αποτέλεσμα. Φέρει διπλό, οξύληκτο Οθωμανικό τόζο, λοξότμητη επίστεψη, επίκρανα και πεσσούς από πολλούς ορθογώνιους λίθους. Έχει ανακαινιστεί παλιά. (Διαστάσεις 2,60Χ1,57, περίπου μέτρα). Από μάρμαρο είναι η Γούρνα, τα Πεζούλια, η πλάκα της επιγραφής και μια πλάκα στην έξοδο του νερού. Αυτή η τελευταία φέρει ρόμβο που επιστέφεται από τουλίπα και δύο ροζέτες. Η επιγραφή έχει αποξεστεί*. Η δεύτερη βρίσκεται στην οδό Περγάμου και είναι γνωστή σαν της «Αμιρούδας η Βρύση» . Ήταν ασπρισμένη και η γούρνα τσιμεντωμένη. Ανακαινίστηκε και φάνηκε η υπέροχη χρωματική ποικιλομορφία του ηφαιστειακού ινγιμβρίτη, από την οποία είναι κατασκευασμένη! Στοιχεία που μοιάζουν με την προηγούμενη Κρήνη (διπλό, οξύληκτο τόξο, επίκρανα ,εδώ με έλικες στην έσω πλευρά , πολλαπλοί λίθοι στους πεσσούς ) Καλύπτεται με μια μεταγενέστερη, κυρτή κατασκευή. Εδώ μαρμάρινα είναι η επιγραφή (κάτω από το τόξο) και η μεγάλη πλάκα της εκροής. Αυτή φέρει διακόσμηση από την τουλίπα που περιβάλλεται από δύο μεγάλους ρόδακες. Δυστυχώς και εδώ η επιγραφή είναι και εδώ, ξυσμένη(διαστάσεις 2,80Χ1,77 μέτρα). Βλέποντας τις κατασκευαστικές ομοιότητες και το μέγεθος, καθώς και την σχετικά κοντινή απόσταση τους μέσα στον «Κιρκινέτσ’ μαχαλασί», θα μπορούσαμε να πούμε πως τις κατασκεύασε ο ίδιος τεχνίτης, την ίδια περίοδο! Και βέβαια , κανείς δεν μας εμποδίζει να τις θεωρήσουμε σαν έργα της εποχής του Χασάν Πασά Τζεζάερλη, παρακλάδια του αγωγού, πού με την βοήθεια των υδατόπυργων, ανέβαζαν το νερό στο κάστρο.

Η Τρίτη βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά της πόλης. Κοντά στο ανακαινιζόμενο (με τελειωμένα πια τον μιναρέ) Μπαλίογλου Τζαμί. Σε ένα στενό της παλιάς πόλης, που διασώζεται ακόμα τμήμα λιθόστρωτου. Κολλημένη σε τοίχο, διατηρεί τον μεγάλο της χαζινέ., με την είσοδο καθαρισμού. Ανακαινίστηκε και είναι όλη κατασκευασμένη από αποχρώσεις του ηφαιστειακού ιγνιμβρίτη, σε ορθογώνιους , λαξευτούς λίθους. Σε μονολιθικούς πεσσούς στηρίζεται το ευρύ Οθωμανικό τόξο, με ροζέτα στο κλειδί. Επίσης φέρει την Αραβική εναλλαγή λευκό-κόκκινο, στους θολίτες (όπως του Κάτω Χάλικα). Στο μέσον της πρόσοψης υπάρχει η θυρίδα και από μάρμαρο είναι μόνο τα πεζούλια, η πλάκα της εκροής και η μικρή πλάκα της Επιγραφής. Η οποία είναι και αυτή ξυσμένη. Έχει μεγάλο μέγεθος (3,5 μ πλάτος Χ3 μ. ύψος Χ 1,84 μέτρα βάθος με τον χαζινέ). Την θεωρώ και αυτή πιθανή εκπρόσωπο, των κατασκευών της εποχής του Χασάν Πασά.

*Οι κρήνες βρίσκονται στο βιβλίο μου «Βρύσες στη Λέσβο» 1994, στις σελίδες 9, 24 και 70. Το 1990, ο αείμνηστος Φιλόλογος-Αρχαιολόγος Αθανάσιος Τσερνόγλου μου έστειλε μια επιστολή (δημοσίευα τις κρήνες στο Εμπρός) που ανέφερε: «Οι Τουρκικές με Αραβικούς χαρακτήρες επιγραφές των περισσοτέρων, σχεδόν όλων, τουρκικών κρηνών της πόλεως Μυτιλήνης, που έχουν με σμίλη αποξεστεί, δεν κατεστράφησαν από τους πρόσφυγες. Ο βανδαλισμός είναι έργο των τοπικών επαναστατικών επιτροπών, που ιδρύθηκαν αμέσως μετά την Μικρασιατική καταστροφή, το Φθινόπωρο του 1922, για να στηρίξουν την επανάσταση Πλαστήρα». Αυτά για την ιστορία.

Βερναρδάκη, 1989

Ανακαινισμένη

Με τα βαθουλώματα για τα λαγήνια στα πεζούλια

Περγάμου, 1988

Ανακαινισμένη η κρήνη

Η τουλίπα και οι ρόδακες

Η Κρήνη στον Συνοικισμό (χαζινές 1987)

Ανακαινισμένη πρόσοψη