Έγραφα στο άρθρο μου «Περί αναγκαιότητας και τυχαιότητας» που δημοσιεύτηκε στο ΕΜΠΡΟΣ της Μυτιλήνης στις 23-8-2017 και το οποίο περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου «Μια τρύπα στην Ιστορία», Εκδόσεις ΝΟΩΝ: «Κατά την κρατούσα άποψη των περισσότερων συγχρόνων φιλοσόφων, η αναγκαιότητα και η τυχαιότητα, η νομοτέλεια και η κανονικότητα, η απροσδιοριστία και η ενδεχομενικότητα λειτουργούν αμοιβαία και συμπληρωματικά μέσα στον χρόνο και διαμορφώνουν την ιστορική πραγματικότητα.

Από την παραπάνω φιλοσοφική θεώρηση συνάγεται ότι για να εξασφαλίσει ο άνθρωπος μια σταθερή, ομαλή και ασφαλή πορεία στην ζωή του πρέπει, κατά πρώτον, να συνειδητοποιήσει τις αρχές που διέπουν την φυσική και κοινωνική νομοτέλεια και, συγχρόνως, να προβλέψει και να υπολογίσει την πιθανή επενέργεια αστάθμητων παραγόντων, οι οποίοι μπορεί να εκτρέψουν την κανονική πορεία της ζωής του».

Η εμφάνιση και η ραγδαία εξάπλωση, σε παγκόσμιο επίπεδο, του κορονοϊού, η προσβολή από την ασθένεια και ο θάνατος χιλιάδων ανθρώπων, με όλες τις καταστροφικές συνέπειες, που βιώνουμε σήμερα, για την ατομική και κοινωνική ζωή, την οικονομία και τον πολιτισμό είναι ο αστάθμητος παράγοντας που πλήττει την ανθρώπινη ζωή.

Ποιο θα είναι το βάθος, η έκταση και η διάρκεια της πανδημίας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, τώρα, που το φαινόμενο είναι, ακόμα, σε εξέλιξη.

Ήταν δυνατόν να προβλεφθεί και να έχει αποτραπεί η διάδοση της νόσου;

Ο Αριστοτέλης ταξινόμησε αυτά που συμβαίνουν στην ζωή μας σε «βέβαια», σε «πιθανά» και σε «απίθανα». «Βέβαια» θεωρούνται αυτά που συμβαίνουν αναγκαστικά (νομοτελειακά), είναι, δηλαδή, αποτέλεσμα της σταθερής σχέσης αιτίας-αιτιατού. «Πιθανά» αυτά που συμβαίνουν, συνήθως, πολλές φορές. Και «απίθανα» και μη προβλέψιμα, αυτά που συμβαίνουν από καθαρή τύχη.

Σύμφωνα με την παραπάνω ταξινόμηση που κάνει ο Αριστοτέλης η νόσος που προκάλεσε ο κορονοϊός κατατάσσεται στα «πιθανά» συμβαίνοντα στην ανθρώπινη ζωή, καθόσον οι επιδημίες ήταν, ανέκαθεν, και είναι συχνό φαινόμενο στην ζωή μας. Μπορεί, ακόμα, να θεωρηθεί και ως «βέβαιο» συμβάν, ως νομοτελειακό αποτέλεσμα της ύπαρξης νοσογόνων εστιών και της επαφής του ανθρώπου με αυτές και, ειδικότερα, της κατανάλωσης τροφής μολυσμένης από τον ιό.

Εντελώς αντίθετη άποψη για την «τυχαιότητα» στην ανθρώπινη ζωή έχει διατυπώσει ο Δημόκριτος, σύμφωνα με την οποίαν «οι άνθρωποι έπλασαν το είδωλο της τύχης ως πρόφαση για να δικαιολογήσουν την έλλειψη της δικής τους βούλησης, διότι, σπανίως, η τύχη αντιστρατεύεται στην φρόνηση· αντίθετα στις, περισσότερες περιπτώσεις, η σύνεση και η διορατικότητα κατευθύνουν την ανθρώπινη ζωή» («Άνθρωποι τύχης είδωλον επλάσαντο πρόφασιν ιδίης αβουλίης. Βαιά γαρ φρονήσει τύχη μάχεται, τα δε πλείστα εν βίω εξύνετος οξυδερκείη κατιθύνει»).

Κατά τον Δημόκριτο, λοιπόν, εάν οι άνθρωποι πορεύονταν στην ζωή τους με σύνεση και οξυδέρκεια, η επενέργεια του παράγοντα της τύχης θα μπορούσε να ελαχιστοποιηθεί ή και να εκλείψει.

Μήπως, και στην περίπτωση της επιδημίας, και στη συνέχεια της πανδημίας του κορονοϊού, αυτό που φταίει δεν είναι η τύχη, αλλά η έλλειψη της φρόνησης, όπως λέγει ο Δημόκριτος;

Είναι τυχαίο ότι όλες οι επιδημίες και πανδημίες της σύγχρονης εποχής, προέρχονται από περιοχές της Κίνας;

Μπορεί να αποδοθεί στην τυχαιότητα το γεγονός ότι η μετάδοση του ιού στον άνθρωπο, σε πολλές περιπτώσεις, προήλθε από νοσούντα πουλερικά ή από κατανάλωση κρέατος που προερχόταν από παράνομη θήρα ζώων;

1957: Ασιατική γρίπη. Ξεκίνησε από την Νοτιοδυτική Κίνα,1,1 εκ. θάνατοι.

1968: Γρίπη Χονγκ Κονγκ. Πρώτη πανδημία της σύγχρονης εποχής. Προσέβαλε μισό εκατομμύριο ανθρώπους. 1997:Γρίπη των πτηνών. Χονγκ Κονγκ (6 θάνατοι) και

2003-2009: Νοτιοανατολική Ασία (282 θάνατοι).

2002: Ιός SARS. Νότια Κίνα. Προσβλήθηκαν 8.093 ( 774 θάνατοι).

2019: Κορονοϊός. Γουχάν Κίνας. Πανδημία. Μέχρι σήμερα, έχει, ήδη, ξεπεραστεί ο αριθμός των θυμάτων από τον ιό SARS.

Έχει ευθύνη η Κίνα, διότι δεν έχει ελέγξει τις νοσογόνες εστίες, που διατηρούνται σε κάποιες περιοχές της επικράτειάς της, και από τις οποίες προέρχονται, συχνά, θανατηφόρες επιδημίες;

Ένα κράτος που ελέγχει δικτατορικά την πολιτική ζωή των κατοίκων του, γιατί δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά την παράνομη θήρα και την διάθεση στην «Μαύρη αγορά» άγριων θηλαστικών ζώων, τα οποία, μάλιστα, ανήκουν στην κατηγορία της προστατευόμενης πανίδας των «υπό εξαφάνισιν ζώων» (Μασκοφόρα Φοινικοσιβέτα φορέας του ιού SARS και Παγκολίνος, φολιδωτός μυρμηγκοφάγος φορέας του κορονοϊού);

Είναι δυνατόν να εξαφανιστούν οι ιοί και να εκλείψουν οι επιδημίες;

Δεν φαίνεται αυτό να είναι εφικτό στο εγγύς μέλλον· αντιθέτως φαίνεται να αυξάνεται ο κίνδυνος για συχνότερες πανδημίες και λόγω της καταστροφής της φυσικής ισορροπίας, της μετάλλαξης των ιών, του υπερπληθυσμού της γης και της παγκοσμιοποίησης, η οποία πολλαπλασίασε την επικοινωνία, τις μετακινήσεις, καθώς και την καθημερινή και άμεση επαφή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη της διεθνούς συνεργασίας, τόσο στον επιστημονικό, όσο και στον πολιτικό τομέα.

Οι μεν επιστήμονες χρειάζεται να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους, κατά πρώτον, για την διασφάλιση των όρων υγιεινής ζωής, με την εξάλειψη των νοσογόνων εστιών, και κατά δεύτερον, με την ανακάλυψη φαρμάκων και θεραπειών για την ταχεία και αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιδημιών.

Και όσον αφορά τους πολιτικούς, χρειάζεται να υπάρξει παγκόσμια συνεργασία των κρατών -ειδικότερα των πλέον προηγμένων- ώστε να μελετηθούν και να εξευρεθούν οι τρόποι και τα κατάλληλα μέσα, προκειμένου να μπορεί η διεθνής κοινότητα να αντιδρά αμέσως και συντονισμένα, με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα για την αντιμετώπιση κινδύνων που απειλούν την ανθρώπινη ζωή, μεταξύ των οποίων είναι και οι ασθένειες που εκδηλώνονται με την μορφή επιδημιών ή και πανδημιών.

Και, βεβαίως, σε κάθε περίπτωση επιδημικού κινδύνου, χρειάζεται, στον μέγιστο βαθμό, η συνείδηση της ατομικής ευθύνης, η φρόνηση και η πειθαρχία του ατόμου στις συμβουλές των ειδημόνων, καθώς και η συμμόρφωσή του με τους κανόνες της οργανωμένης κοινωνίας κα της συντεταγμένης Πολιτείας, καθότι «ουδέν όφελος των απάντων αγαθών εστί, αν το υγιαίνειν απή».

Υ.Γ. Απορία ορθοδόξου: αφού με την «θεία κοινωνία» για κάποιους «επαΐοντες των εκκλησιαστικών μυστηρίων», «όχι μόνον δεν μεταδίδεται οιαδήποτε νόσος, αλλά, αντιθέτως, αποτελεί ιατρείον και της ψυχής και του σώματος κάθε πιστού χριστιανού», πώς εξηγείται ότι νόσησαν ομαδικά οι μεταβάντες «πιστοί χριστιανοί» ως προσκυνητές στους «Αγίους Τόπους» και οι οποίοι μετάλαβαν των « αχράντων μυστηρίων»;