Τα τελευταία χρόνια η ενασχόληση με δίαιτες και η απώλεια βάρους έχει γίνει εκτός από ανάγκη, μια στάση ζωής. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να χάσουν τα περιττά κιλά, ενώ το ποσοστό των ατόμων που επανακτά το βάρος και αρχίζει μια εκ νέου προσπάθεια, αυξάνεται διαρκώς. Τελικά είναι τόσο δύσκολο να διατηρήσουμε ένα φυσιολογικό βάρος;
Σίγουρα δεν υπάρχουν μαγικοί τρόποι ούτε για να χάσει κάποιος το βάρος που επιθυμεί ούτε για να το συντηρήσει. Η λέξη-κλειδί για τη συντήρηση είναι η ισορροπία. Για να έχουμε συντήρηση βάρους θα πρέπει η κατανάλωση τροφής (δηλαδή η πρόσληψη ενέργειας) να εξισώνεται με τη δαπάνη ενέργειας μέσω των καύσεων του μεταβολισμού και τη φυσική δραστηριότητα του ατόμου. Όπως κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες και χρειάζεται ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα για σωστή απώλεια βάρους, αντίστοιχα προσαρμοσμένη στα ατομικά δεδομένα θα πρέπει να είναι και η διαδικασία της συντήρησης.

«Έχω ξανακάνει προσπάθεια για να χάσω βάρος, έχασα τα κιλά μου, αλλά τα ξαναπήρα γιατί δεν έκανα συντήρηση», είναι μια συνηθισμένη φράση που ακούν οι ειδικοί. Τελικά πώς γίνεται η συντήρηση; Μετά από μια απώλεια βάρους, μικρή ή μεγάλη, για να μπορέσει ο οργανισμός να έχει οφέλη σωματικά και ψυχικά από αυτή την απώλεια, θα πρέπει να ζήσει κάποιο χρονικό διάστημα με αυτό το βάρος. Για να σταθεροποιηθεί το σωματικό βάρος χρειάζεται η υιοθέτηση μικρών αλλά σημαντικών αλλαγών στον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου, που θα συμβάλλει σε αυτήν τη διαδικασία. Όποιος επιθυμεί να χάσει βάρος είναι διατεθειμένος να αλλάξει τη διατροφή και τον τρόπο ζωής του (να προσθέσει άσκηση, να πίνει περισσότερο νερό, να κάνει ενδιάμεσα γεύματα, να καταναλώνει με μέτρο γλυκά και τρόφιμα πλούσια σε κακής ποιότητας λίπους κ.ά.) για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Εδώ βρίσκεται ένα βασικό λάθος. Για να ξεκινήσουμε μια προσπάθεια απώλειας θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε μόνιμες αλλαγές στην καθημερινότητά μας. Γιατί διαφορετικά, με απλούς μαθηματικούς υπολογισμούς, όταν ένας άνθρωπος επιστρέψει στις παλιές του διατροφικές συνήθειες και στην καθιστική ζωή, αυξάνοντας τις θερμίδες που προσλαμβάνει και μειώνοντας τις θερμίδες που καταναλώνει, θα ξαναπάρει βάρος.
Είναι αλήθεια πως μια αργή απώλεια βάρους μάς βοηθάει να συντηρήσουμε το βάρος μας πιο εύκολα; Μετά από γρήγορες και στερητικές δίαιτες που ταλαιπωρούν τον οργανισμό και προοδευτικά μειώνουν το μεταβολισμό και τη μυϊκή μάζα, ο οργανισμός έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να επανακτήσει το βάρος που απέβαλε, και ακόμη περισσότερο. Και αυτό γιατί ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί προστασίας του οργανισμού. Αντίθετα, όταν το πρόγραμμα διατροφής που ακολουθείται είναι ισορροπημένο, στοχεύει σε μια αργή απώλεια, ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε οργανισμού, περιλαμβάνει εναλλακτικές επιλογές και δυνατότητα κατανάλωσης ποικιλίας τροφίμων και έχει ως σκοπό τη σταδιακή αλλαγή του τρόπου ζωής, δημιουργεί μια ομαλή μετάβαση στη διαδικασία συντήρησης. Επιπλέον, ένας στόχος σωματικού βάρους που δε συμβαδίζει με τα δεδομένα του κάθε οργανισμού, μειώνει τις πιθανότητες να συντηρήσουμε το βάρος μας. Όταν επιθυμούμε να φτάσουμε σε βάρος που δεν μπορεί ο μεταβολισμός μας, σε συνδυασμό με τα δεδομένα της καθημερινότητάς μας, να διατηρήσει, θα ξαναπάρουμε τα κιλά που χάσαμε.

Όταν ολοκληρωθεί η απώλεια βάρους, θα πρέπει να ξεκινήσει η διεύρυνση των διατροφικών επιλογών, να αυξηθεί σταδιακά η πρόσληψη τροφής, με στόχο πάντα τη διατήρηση του ενεργειακού ισοζυγίου ώστε να μην υπάρξει προσθήκη βάρους. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντική η σωστή εκπαίδευση από του ειδικούς για το πώς να μπορούμε να διαχειριστούμε τις έκτακτες καταστάσεις ή και τις στιγμές που θέλουμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε το φαγητό μας χωρίς τύψεις. Για να επιτευχθεί η συντήρηση, είναι πολύ σημαντικό, επίσης, να παρακολουθούμε το βάρος μας (όχι καθημερινά, γιατί αυτό μεταβάλλεται), αλλά μια φορά την εβδομάδα ή το 15νθήμερο (σε σταθερή μέρα και ώρα), ώστε να μπορούμε να παρατηρήσουμε και να προλάβουμε οποιαδήποτε αλλαγή.

Μην ξεχνάτε πως η απώλεια βάρους που δε συντηρείται, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους και λίπους (με επακόλουθο την επιβάρυνση της σωματικής υγείας), τη σταδιακή μείωση του μεταβολισμού, την απογοήτευση και την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η απώλεια που δε συντηρείται, γίνεται επιβαρυντική για τον οργανισμό. Γι’ αυτό, αποφύγετε να ξεκινάτε μια απώλεια βάρους όταν δεν είστε ψυχολογικά έτοιμοι να παραδεχτείτε τα λάθη που κάνετε και να τα αλλάξετε μια για πάντα. Και μην εφησυχάζετε στο γεγονός ότι αφού επιτύχατε την απώλεια, ακόμη και να ξαναπάρετε βάρος θα το ξαναχάσετε. Όσο περνούν τα χρόνια, ο μεταβολισμός μειώνεται και οι συνεχείς προσπάθειες απώλειας βάρους προκαλούν ψυχολογική φθορά. Καταναλώστε ποικιλία τροφίμων, αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα και την ενυδάτωση του οργανισμού σας. Δεν υπάρχουν τρόφιμα που παχαίνουν και αδυνατίζουν. Όλα μπορούμε να τα καταναλώσουμε με μέτρο. Εξασφαλίστε ποιότητα και ισορροπημένες ποσότητες στη διατροφή σας και θα δείτε πως η συντήρηση δεν είναι όσο δύσκολη όσο φανταστήκατε.

* Η Χαρά Κουτρολού είναι κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.