Ευαγγελία Διαμαντοπούλου: Ο Θεόφιλος στο Πήλιο. Ζητήματα ζωγραφικής σκηνοθεσίας. (Δεύτερη έκδοση. Συμπληρωμένη), Εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα 2023, σελ. 220 

Η Ευαγγελία Διαμαντοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958 και είναι Επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αντικείμενό της αποτελεί η Ιστορία της Τέχνης με έμφαση στην ελληνική τέχνη, τόσο ως προς την ιστορική της διαχρονία όσο και ως προς την επικοινωνία με την τέχνη άλλων πολιτισμών. 

Το 2007 από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια» κυκλοφόρησε η μελέτη της «Ο Θεόφιλος στο Πήλιο. Ζητήματα ζωγραφικής σκηνοθεσίας». Σε συμπληρωμένη έκδοση κυκλοφορεί τώρα από τις εκδόσεις «Επίκεντρο». 

Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται η ανάλυση των εικόνων του Θεόφιλου και προσεγγίζονται ζητήματα της ζωγραφικής του σκηνοθεσίας. Τα ζητήματα αυτά αφορούν κυρίως στον θεατρικό τρόπο με τον οποίο συνθέτει κάθε φορά το σκηνικό των ζωγραφικών του παραστάσεων, έτσι ώστε να αποδίδεται το φυσικό περιβάλλον και να κατανέμονται τα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Αφορούν, επίσης, στην θεατρικότητα των υποκειμένων του, μέσω της ενδυμασίας τους και της εγγραφής τους στον εικαστικό χώρο. Αυτή η ικανότητα του Θεόφιλου να απεικονίζει πραγματικές καταστάσεις ή τους οραματισμούς του με θεατρικό τρόπο ανιχνεύεται και μέσα στα δρώμενα των εικόνων του αλλά και στον χώρο που διακοσμεί με αυτές κατανέμοντάς τις σε μία δικής του επινόησης συνέχεια. Ως θεατές, καλούμαστε να συμμετάσχουμε σε ένα δρώμενο, του οποίου τα personae dramatis είναι ο ζωγράφος και το έργο του. 

Σε παρουσίασή της η Ακριβή Ρακιντζή στο «www.offlinepost.gr» ανάμεσα στα άλλα σημειώνει: «Τα κεφάλαια του βιβλίου χωρίζονται στις τοποθεσίες και τα μέρη όπου ο Θεόφιλος ζωγράφισε τα έργα του. Οι τοποθεσίες αυτές αφορούν μέρη όπως το σπίτι του Γκέκα, τον φούρνο του Βελέντζα, το καφενείο του Γκρέκα και το σπίτι του Γιάννη Κοντού. Στο κάθε σπίτι και μαγαζί που ζωγράφισε ο Θεόφιλος, γίνεται ανάλυση των τοιχογραφιών και των έργων του. Η συγγραφέας, μάλιστα, μας αναλύει την τεχνοτροπία των δημιουργημάτων του Θεόφιλου, περιγράφοντάς μας ακόμα και τα πρόσωπα που απεικονίζονται και δίνοντάς μας το ιστορικό υπόβαθρο πίσω από αυτά. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην καινοτομία του ζωγράφου να εισάγει τη ζωγραφική διακόσμηση σε επαγγελματικούς χώρους. Στα μαγαζιά που ζωγραφίζει γίνεται φανερός ο προσωπικός του λόγος μέσω των εικαστικών δημιουργιών του. Τέλος, σε ό,τι αφορά τη ζωγραφική διακόσμηση, ο Θεόφιλος δεν διακοσμεί μόνο τα αρχοντικά, αλλά και τις προσφυγικές παράγκες, χωρίς να κάνει διακρίσεις. Η ζωγραφική του Θεόφιλου, στο διάστημα της διαμονής του στο Πήλιο, αποτελεί τη δεύτερη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Στο Πήλιο, επίσης, δίνει έμφαση στη ζωγραφική τοιχογραφιών και όχι τόσο στη ζωγραφική σε φορητούς πίνακες. Αυτό που τονίζει, όμως, και η ίδια η Ευαγγελία Διαμαντοπούλου είναι το γεγονός ότι ο Θεόφιλος δεν έγινε ζωγράφος στο Πήλιο, μα έφτασε εκεί, έχοντας ήδη αυτή την ιδιότητα από τη Σμύρνη. Οπότε και είναι ορθό, κατά τη συγγραφέα, η περίοδος του Πηλίου να θεωρείται ως δεύτερη φάση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. 

Το εσωτερικό του βιβλίου συνοδεύεται από εικόνες των έργων του Θεόφιλου. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρεται στον αναγνώστη η δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα το έργο του ζωγράφου, κατά την καλλιτεχνική του περίοδο στο Πήλιο, σε συνδυασμό με τη λεπτομερή ανάλυση και περιγραφή των έργων, που γίνεται από τη συγγραφέα. Μέσω της επεξήγησης της τεχνοτροπίας του Θεόφιλου, καθίσταται φανερή η ουσιώδης γνώση της Ευαγγελίας Διαμαντοπούλου πάνω σε ζητήματα που αφορούν την Ιστορία της Τέχνης, και ειδικά οι γνώσεις της πάνω στην Ελληνική Τέχνη». 
 
 

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΒΙΒΛΙΑ 

- Στράτος Σαλαβός: Έλαβον. Μία ιστορική προσέγγιση στις εκλογικές αναμετρήσεις, Μυτιλήνη 2023, σελ. 176 

- Γιώργος Ψωμαδέλλης: Πατρός ορφανός και θύμα πολέμου, (αφήγημα), Μυτιλήνη 2022, σελ. 160 

- Στρατής Γρ. Δουμούζης: Παπά Φώτης. Ο μονοχίτων, ο μονοσάνδηλος (Β' έκδοση, βελτιωμένη και επαυξημένη), Μυτιλήνη 2022, σελ. 192 

- Κυριάκος Κουκούλας - Σεβαστός Μοιρασγεντής: Όψεις από την οικονομική και κοινωνική ζωή του Πολιχνίτου, Εκδόσεις Παράγραφος, Αθήνα 2023 

Το βιβλίο επιχειρεί, μέσα από πρωτογενή τεκμήρια, αρχειακή έρευνα αλλά και εκτενή βιβλιογραφική επισκόπηση, να παρουσιάσει βασικές πτυχές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του Πολιχνίτου, κατά τη διάρκεια κυρίως του 20ου αιώνα, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η κατανόηση των εξελίξεων απαιτεί μια ματιά και σε προγενέστερες περιόδους. Περιλαμβάνει τέσσερις βασικές θεματικές ενότητες στις οποίες αναλύονται οι δημογραφικές εξελίξεις, η ανάδειξη του Πολιχνίτου ως μια κατά βάση αγροτικής κοινότητας μέσα από την οικονομία της ελιάς και του καπνού, ο διακριτός ρόλος των ανθρώπων της θάλασσας και του Κόλπου Καλλονής, και τέλος οι βιομηχανικές δραστηριότητες γύρω από τον κύκλο της ελιάς, την αλυκή και τον εξηλεκτρισμό. Οι τομεακές εξελίξεις συμπληρώνονται από μία πέμπτη ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται μεμονωμένα στιγμιότυπα από την οικονομική και κοινωνική ζωή του Πολιχνίτου, δίνοντας μια πληρέστερη εικόνα των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων που αναπτύχθηκαν.