Γιάννης Δημ. Παπάνης - Αντώνη Χατζόπουλος: «Μαθήματα εφαρμοσμένης γλωσσολογίας για… ενηλίκους. Γλωσσικά - Ετυμολογικά - Ευθυμογραφικά», Έκδοση Αναγωστηρίου Αγιάσου, Μυτιλήνη 2023, σελ. 406 

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μια σειρά μαθημάτων, γύρω από την ετυμολογία και την προέλευση διαφόρων λέξεων και φράσεων του καθημερινού νεοελληνικού λόγου , των οποίων όμως συνήθως δεν γνωρίζουμε την πραγματική προέλευση και ερμηνεία. Πχ Οινόπνευμα και σπίρτο, Ζουμί και ψάρι, Αριστερός και άριστος, Αστός και αστείος, Χορός και όρχις, Άθλιος και άθλος, Αγώνας και αγωνία, Βαρταλαμίδ’, Χρήμα, χρεία, χρήστης, Αγόρι, άγουρος, αγουρίδα και πολλά άλλα 

Είναι ένα βιβλίο γραμμένο με έναν ιδιαίτερο χιουμοριστικό και πρωτότυπο τρόπο, που στοχεύει στο να γίνει ευχάριστο και θελκτικό για τους αναγνώστες, χωρίς βέβαια να παραβλέπει την επιστημονική τεκμηρίωση και ανάλυση των διαφόρων λημμάτων. 

Μάλιστα σε κάθε ευκαιρία γίνεται μια συστηματική προσπάθεια σύνδεσης των διαφόρων λέξεων, που ετυμολογούνται, με την Αγιασώτικη διάλεκτο και έτσι θα έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε, με πληθώρα παραδειγμάτων, την ομορφιά του γλωσσικού μας ιδιώματος και την καταγωγή πάρα πολλών λέξεων , που ακόμα χρησιμοποιούμε στην Αγιάσο, απευθείας από την Αρχαία Ελληνική. 

Να επισημάνουμε ακόμα το πλήθος των πληροφοριών , που δίνονται , για την καθημερινή ζωή στην Αρχαία Ελλάδα καθώς και στη Βυζαντινή εποχή ( που θα σας εκπλήξουν), πράγμα που οδηγεί στη φυσιολογική εξέλιξη και συνέχεια των ηθών και των συνηθειών της εποχής μας. 

Είναι σίγουρο ότι οι αναγνώστες θα απολαύσουν το διδακτικό μεν αλλά με τρόπο εύληπτο, περιεχόμενο των 406 σελίδων του βιβλίου. 

Το Αναγνωστήριο Αγιάσου ευχαριστεί θερμά τους συγγραφείς για την παραχώρηση των πνευματικών δικαιωμάτων και την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου για την οικονομική υποστήριξη της έκδοσης. 

Για όσους ενδιαφέρονται το βιβλίο διατίθεται στα βιβλιοπωλεία της Μυτιλήνης και στο Αναγνωστήριο, στην Αγιάσο. Κάθε αγορά αποτελεί μια πολύτιμη ενίσχυση του δοκιμαζόμενου σωματείου. 
 

Κλεονίκη Μαρμάρου: Ελάτε να παίξουμε. Παραδοσιακά παιδικά ομαδικά παιχνίδια με παραλλαγές τους, Έκδοση Διεθνούς Ένωσης Αστυνομικών - Τοπική Διοίκηση Λέσβου, Μυτιλήνη 2023, σελ. 126 

«Παίζοντας στα σκιερά δασάκια, στις γειτονιές, στα στενά σοκάκια, στις σχολικές αυλές, το ένα παιδί καλεί το γειτονάκι του, οι μικροί ακολουθούν τους μεγάλους. 

Και έρχονται τα παιδιά στην πραγματική τους, την παιδική ηλικία μένοντας έξω από το σπίτι με βροχή και με λιακάδα. 

Παίζοντας «Περνά περνά η μέλισσα με τα μελισσόπουλα και με τα παιδόπουλα», «Δεν περνάς κυρά Μαρία», «Γύρω γύρω όλοι». 

Με το γρατζουνισμένο γόνατο κυλούν το πατίνι στον κατήφορο. Στο αλωνάκι στριφογυρίζουν μια πολύχρωμη σβούρα. Ο χαρταετός χαιρετά στα μεσούρανα τον ήλιο. 

Και με τα παιδικά παιχνίδια ανοίγουν σαν τα ρόδια και ξεπηδούν ιδέες και συναισθήματα. 

Μαθαίνοντας τους κανόνες των παιχνιδιών βιώνουν σωματική, συναισθηματική και πνευματική αναδημιουργία. 

Κι εγώ ανάμεσα τους παίζω και γελώ μαζί τους στον όμορφο τόπο μας!»  

Τα παραπάνω είναι από το οπισθόφυλλο του βιβλίου της φιλολόγου και ερευνήτριας Κλεονίκης Μαρμάρου, η οποία ασχολείται επισταμένως με θέματα λαογραφίας της Λέσβου και ιδιαιτέρως της γενέτειρας της Φίλιας.  

Τα παλιά παιχνίδια, ειδικά, αποτελούν αντικείμενο της έρευνάς εδώ και πολλά χρόνια. Μέρος του υλικού που έχει συγκεντρώσει κατατέθηκε στην παρούσα έκδοση, η οποία αφιερώνεται «στους ερευνητές και στους σκυταλοδρόμους της παράδοσης και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς».  

«Ήρθε η ώρα να αποτυπωθούν στο χαρτί και να μείνουν στον χρόνο, να διαδοθούν από γενιά σε γενιά, τα παραδοσιακά ομαδικά παιχνίδια. Για να ξεκολλήσουν τα παιδιά από την τηλεόραση, για να ξαναπαίξουν ανά ομάδες, για να συναντηθούν και να επικοινωνήσουν. Έτσι, ώστε, με την πάροδο του χρόνου, η σημερινή γενιά των παιδιών να βρει ενδιαφέρον για τα παραδοσιακά παιχνίδια προσαρμόζοντάς τα στα σημερινά δεδομένα» γράφει στον πρόλογό της. 

Στο βιβλίο παρουσιάζονται 89 ομαδικά παιχνίδια χωρισμένα σε πέντε κεφάλαια: Για βρέφη (2 μηνών - 2 ετών): Η εκκλησίτσα, Κουπεπέ, Πάει ο λαγός να πιει νερό, κά, Για προνήπια και νήπια (4 - 6 ετών): Τυφλόμυγα, Μουσικές καρέκλες, Γύρω γύρω όλοι, Η μικρή Ελένη, κά, Για παιδιά Α΄και Β΄ δημοτικού (6 - 8 ετών): Κολοκυθιά, Φιξ, Κλεφτοτενεκούδι, Αλάτι ψιλό, αλάτι χοντρό, κά, Για παιδιά Γ΄και Δ΄δημοτικού (8 - 10 ετών): Τζίζ ή μπιζ, Αμάδες, Κρεββατή, Βεζίρης, Σπιτάκια, Μπλούκια, Το κουτί στη μάνα, κά, Για παιδιά Ε΄και ΣΤ΄δημοτικού (10 - 12 ετών): Καζίκ, Ασετιλίνη, Μακριά γαϊδούρα, Σφεντόνα, Μετ, Πιθαμές κά. 

Το εξώφυλλο έχει φιλοτεχνήσει η Πηνελόπη Η. Διγιδίκη και τα σχέδια των παιχνιδιών ο Μάριος Βαμβακάς και η Αθηνά Τσιμοπούλου. 

Προλογίζουν ο Ελευθέριος Ντουρουντούς, Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής Β. Αιγαίου, το Δ. Σ της Τοπικής Διοίκησης Λέσβου της Διεθνούς Ένωσης Αστυνομικών και η Σταυρούλα Λυκιαρδοπούλου - Κοντάρα, εκπαιδευτικός και διδάκτωρ ιστορίας της εκπαίδευσης, η οποία ανάμεσα στα άλλα σημειώνει:  

«Κι όμως όλοι οι παιδαγωγοί και οι ψυχολόγοι, που μελετούν την αξία του παιχνιδιού στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού, χρόνια τώρα φωνάζουν, ότι το παιχνίδι για το παιδί κάθε ηλικίας είναι ό,τι είναι η εργασία για τον ενήλικα. Η συμβολή του παιχνιδιού στην ομαλή νοητική, ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού είναι ανεκτίμητη σχεδόν αναντικατάστατη. Ιδιαίτερα δε τονίζεται η αξία της συμμετοχής του παιδιού σε ομαδικά παιχνίδια, όπως αυτά, που εμείς, οι μεσήλικες πλέον, είχαμε την τύχη να παίζουμε στις πόλεις και τα χωριά, που μεγαλώσαμε.  

Όλοι εμείς, λοιπόν, που παίξαμε αυτά τα παιχνίδια ατέλειωτες ώρες, που γευτήκαμε τη χαρά της γλυκιάς κούρασης, που συνοδεύει το ξέγνοιαστο παιχνίδι της παιδικής παρέας, ας μην αφήσουμε αυτά τα όμορφα παραδοσιακά ομαδικά παιχνίδια να χαθούν. Είτε είμαστε γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, είτε είμαστε δάσκαλοι, ας τους δώσουμε μια ευκαιρία να επιβιώσουν μέσα στις καρδιές των παιδιών, εγγονών ή μαθητών μας».  

Το βιβλίο παρουσιάστηκε τις προηγούμενες σε μεγάλη εκδήλωση που έγινε στο βιβλιοπωλείο «Book & Art» από το φιλόλογο και διδάκτορα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Παναγιώτη Σκορδά. 

Θα παρουσιαστεί, επίσης, στις 9 Αυγούστου 2023, στη Φίλια.