Αριστείδης Ι. Τσοτρούδης: Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος και η ΧΙΙΙ Μεραρχία Αρχιπελάγους, Αθήνα 2022, σελ. 374 

Ο Αριστείδης Τσοτρούδης γεννήθηκε στη Λήμνο. Είναι οδοντίατρος, Μουσικός. Ιστορικός της Λήμνου με πλούσιο και σημαντικό έργο. Αναφέρουμε τα βιβλία του: «Η Μεγάλη Συμφορά της Λήμνου» (2008), «Λημνιοί Ήρωες» (2009), «Η Γερμανική Κατοχή της Λήμνου, 1941 - 1944» (2011), « Λήμνος 1912 - 2012. Εκατό χρόνια ελευθερίας και προόδου» (2012), «Η εκστρατεία της Καλλίπολης. Λήμνος και ΑΝZAC» (2015), «η Γερμανική κατοχή μέσα από τα αρχεία του ΕΑΜ Λήμνου» (2016), «Η μάχη του Σκρα και η Συνθήκη του Μούδρου» (2016). 

Στις σελίδες του παρόντος βιβλίου ζωντανεύει το αλβανικό Έπος του Ένδοξου Ελληνικού Στρατού και εξιστορείται η γενναία συμμετοχή της ΧΙΙΙ Μεραρχίας Αρχιπελάγους, που τον αμυντικό αγώνα θαύμασαν και εξύμνησαν ακόμα και οι Γερμανοί. 

Ο συγγραφέας χωρίζει το βιβλίο του σε πέντε μέρη: Η Ελληνική περίοδος του Μεσοπολέμου ( Το έργο του Μεταξά, Η Γερμανία κατακτά την Ευρώπη), Η άμυνα του Στρατού μας στην ιταλική επίθεση της 28ης Οκτωβρίου 1940 στον Κεντρικό και Νότιο Τομέα της Ηπείρου, ( Η μάχη της Πίνδου, Δυτική Μακεδονία. Η Ελληνική αντεπίθεση, Οι επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού πέρα από τα σύνορα, Χειμερινές επιχειρήσεις. Η ιταλική επίθεση του Μαρτίου, κά), Το άδοξο τέλος του Έπους της Αλβανίας. Τα προηγηθέντα της γερμανικής εισβολής (Η τελική φάση του ελληνοϊταλικού πολέμου. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της ΧΙΙΙ Μεραρχίας Αρχιπελάγους, Τα συμβάντα πριν την γερμανική εισβολή και ο ρόλος των Βρετανών), Η κατάρρευση του κράτους και η συνθηκολόγηση, Η κατάληψη των νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου υπό των Γερμανικών και Ιταλικών στρατευμάτων ( Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος).  

Πολύ ενδιαφέρον έχει και το παράρτημα όπου βρίσκουμε τα ονόματα των νεκρών του ελληνικού στρατού κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο 1940 - 1945 με καταγωγή από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. 

Μαρία Καμινέλλη - Πατσέλλη: Όταν μιλάει η καρδιά (ποιήματα), Μυτιλήνη 2022, σελ. 174 

Η Μαρία Καμινέλλη - Πατσέλλη γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1936. Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό «Αγιάσος» και σε Λεσβιακά Ημερολόγια του Αριστείδη Κουτζαμάνη. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές «Πληγές και βάλσαμο» (2010) και «Ηλιαχτίδα στο ζόφο» (2013). 

Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε την παρούσα, Τρίτη συλλογή, για την οποία ο Σωτήρης Μουτζουρέλλης, συνταξιούχος δάσκαλος σημειώνει ανάμεσα στα άλλα στο πρόλογό του:  

«Κάθε της ποίημα πίνακας του Θεόφιλου φθεγγόμενος. Έτσι ,καταρρακώνει ένα μοναδικό, σταθερό προσωπικό ποιητικό ύφος. Το ποιητικό της ύφος συνδέεται με τη γλώσσα φυσιολογικά, χωρίς ανταπόκριση σε ρεύματα, σχολές, υφολογικά είδη και φόρμες. Έτσι σκιαγραφεί, με τρόπο κομψό και εκφραστικό, χαρακτήρες, γεγονότα, προδοκίες, δίνοντας συγκεκριμένη μορφή στους πόθους και στα όνειρα ομοίων τους, χωρίς να ξεπερνά το επίπεδο μόρφωσης του αναγνώστη. Γνήσια Αγιασώτισσα, με λεπτότητα, συνθέτει τα σκόρπια πολιτισμικά στοιχεία ανεπιτήδευτα με το δικό της εκφραστικό ύφος. Έτσι, ένα της ποίημα γίνεται αβίαστα κτήμα όλων. 

Σε πολλά της ποιήματα ξεχειλίζει ο εσωτερικός προσωπικός ευρύς ψυχισμός και φανερώνεται η αδιάκοπη ροή σκέψεων, τρυφερών εικόνων και συνειρμών. Συμπλέκονται και διαποτίζουν το λυρισμό της σε μονόλογο που αγγίζει το συμβολισμό της μητέρας και γιαγιάς. Αφήνει στον αναγνώστη να τοποθετηθεί χρονικά από το γραμματικό παροντικό χρόνο στη διάσταση του ημερολογιακού χρόνου. Δημιουργεί ένα συνεχές παρόν που απελευθερώνει την τρυφερότητα, τη στοργή, τις προσδοκίες, την οικογενειακή συνοχή και την αγαπητική μεταξύ των μελών σχέση. 

Η κα Πατσέλη δεν χειρίζεται περίπλοκα εργαλεία. Από τις εκρήξεις του ελεγχόμενου λυρισμού μένει η λάμψη του ρεαλισμού. Η ποίηση της έχει το γνώρισμα του απλού χωρίς τις αναζητήσεις και ένταξη σε τάσεις-σχολές. Είναι σαν το δημοτικό τραγούδι αυθόρμητο, ανεπιτήδευτο αλλά πηγαίο και αφτιασίδοτο με απλές λέξεις από την αγιασώτικη γλωσσική εξαχτίνωση. Έτσι πρέπει να είναι η ποίηση» 

Ως μικρό δείγμα γραφής αντιγράφουμε το ποίημα με τον τίτλο: «Για να μου πεις»:  

«Πυκνό σκοτάδι, τη ψυχή μου τριγυρίζει/κι’ ο μανιασμένος ο βοριάς έξω σφυρίζει/ και κάνει ακόμα πιο πικρή τη μοναξιά μου,/ πιο αισθητή την απουσία σου γλυκιά μου./Όλα καλή μου, μόνο εσένα μου θυμίζουν/ κι αναμνήσεις το μυαλό μου πλημμυρίζουν,/ βλέπω τους δρόμους και την ώρα να βρεθούμε,/ για να μου πεις, απ’ την αρχή ν’ αγαπηθούμε./Και περιμένω και ελπίζω να γυρίσεις,/ μια αγκαλιά, ένα φιλί, να μου χαρίσεις,/ν’ ανοιξ’ η πόρτα το κατώφλι να περάσεις/ και στο πλευρό μου αγαπημένη να γεράσεις»