Ελένη Γαληνού: Έρωτες από πηλό (μυθιστόρημα), Εκδόσεις Διόπτρα, Αθήνα 2024, σελ. 568 

Νέο μυθιστόρημα για τη Μυτιληνιά συγγραφέα Ελένη Γαληνού, που έχει στο ενεργητικό της δέκα βιβλία, όλα μυθιστορήματα. Οι «Έρωτες από πηλό» είναι μία ιστορία για τα νεανικά όνειρα, τους ανεκπλήρωτους έρωτες και τα ένοχα μυστικά. 

Δυο λόγια για την υπόθεση του μυθιστορήματος: Η Έλσα με το αγόρι της, τον Μάρκο, και τη φίλη της Φαίδρα πηγαίνουν διακοπές στη γιαγιά της, στην Αμοργό. Η παρουσία του γοητευτικού Γάλλου γλύπτη στο διπλανό σπίτι έλκει αμέσως το ενδιαφέρον τους. Είναι ονειροπόλος, αυθόρμητος, καλλιτέχνης στην ψυχή και τη ζωή, λάτρης του έρωτα και του ωραίου. Η παρέα μαζί του αποδεικνύεται συναρπαστική. Μέχρι τη λάθος στιγμή. Ένα παιχνίδι και μια ανομολόγητη πράξη φέρνουν την απόλυτη ανατροπή. Οι δαίμονες ξυπνούν. Κανείς δεν πιστεύει αυτό που έχει συμβεί. Το γεγονός βαραίνει και τους τρεις, όμως το πληρώνει μόνο ένας. Η φιλία τους κλονίζεται ανεπανόρθωτα. Δεκατρία χρόνια αργότερα όλα έχουν αλλάξει. Η Έλσα αναζητά ψήγματα της παλιάς φιλίας με τη Φαίδρα και τον Μάρκο, ενώ παράλληλα τους δοκιμάζει. Κρατάει ένα μεγάλο μυστικό που αν το μάθουν… Ωστόσο, το πιο ανατρεπτικό μυστικό δεν το γνωρίζει κανένας τους. Κι αυτός που το αποκρύπτει, έχει τους δικούς του σκοτεινούς λόγους που δεν μιλά. Όταν οι αλήθειες σωπαίνουν, οι ζωές των ανθρώπων γεμίζουν σκοτάδια. 

Συμεών Γ. Σταμπουλού : Ο Ποιητής και ο Τύραννος. Η αναμέτρηση του Φρήντριχ Χαίλντερλιν με τον Σοφοκλή, Έκδοση Συλλόγου προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2023.

Πριν λίγες μέρες απονεμήθηκαν, στο θέατρο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», τα Βραβεία «Κάρολος Κουν» και τα Βραβεία Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής που διοργανώνουν ο Δήμος Αθηναίων μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και η Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. 

Το Βραβείο Θεατρολογικού Συγγράμματος απονεμήθηκε στον συμπατριώτη μας, φιλόλογο, συγγραφέα και ερευνητή Συμεών Σταμπουλού για τη μελέτη του «Ο Ποιητής και ο Τύραννος. Η αναμέτρηση του ΦρήντριχΧαίλντερλιν με τον Σοφοκλή». 

Για το περιεχόμενο του βιβλίου διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο: 

1802. Με τα σημάδια της επερχόμενης διανοητικής κατάρρευσης ο ΦρήντριχΧαίλντερλιν (1770-1843) αποφασίζει να μεταφράσει ολόκληρο τον Σοφοκλή. Έχει διαβάσει και εννοήσει τον Αθηναίο τραγικό υπό την οπτική γωνία ενός θεμελιώδους λάθους που ο μεταφραστής όφειλε να φέρει στο φως. Είναι η αντιδικία του με τον ιδεώδη κλασικισμό του Βίνκελμανν, την απόλυτη λατρεία του κλασικού έργου τέχνης. Κατ’ αυτόν ο κλασικός αιώνας είναι αιώνας της κρίσης, της λήθης. Οι λέξεις έχουν χάσει την απολλώνια λάμψη και φλόγωση. Είναι το «καλλιτεχνικό λάθος» του Σοφοκλή, το «γλωσσικό αμάρτημα» των Ελλήνων που πρέπει να διορθωθεί.
1803. Ο Χαίλντερλιν κατορθώνει να μεταφράσει τα δύο κορυφαία δράματα, τον Οιδίποδα τύραννο και την Αντιγόνη. Προσδίδει στους κεντρικούς ήρωες γνωρίσματα πλατωνικού φαρμακέως, δηλαδή ιερού σφάγιου που θυσιάζεται για τη σωτηρία της πόλης. Οι μεταφραστικές αποκλίσεις, οι συνειδητές ή μη παραναγνώσεις, απόρροια όχι μιας αυθαιρεσίας, αλλά ακριβώς της διαστιχικής, λέξη προς λέξη, μετάφρασης και αναζήτησης του λησμονημένου ήχου και νοήματος της λέξης, αναγορεύουν σήμερα το εγχείρημα, όπως έκριναν ο Μπένγιαμιν, ο Σάντεβαλντ, ο Στάινερ, σε κορυφαία στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας της μετάφρασης. Ωστόσο, τα έργα αγνοήθηκαν επί δύο σχεδόν αιώνες. Μόλις το 1948 ο Μπρέχτ ανέβασε την Αντιγόνη των Σοφοκλή-Χαίλντερλιν απελευθερώνοντας το έργο και τον «έγκλειστο» του Τύμπινγκεν.

Στον 20ό αιώνα ο ιερός τύραννος, όπως ερμήνευσε τον μυθικό Οιδίποδα ο ποιητής, επανέρχεται με νέα επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Είναι ο λαοπλάνος μάγος, ο δικτάτορας, ο θιασώτης της απολυταρχίας, ο συνεργός και αποφώλιος πολιτικός, καλλιτέχνης ή επιστήμονας. Μορφές εμφανείς ή λανθάνουσες σε έργα των Χάινριχ φον Κλάιστ, Κνούτ Χάμσουν, Φράντς Κάφκα, Τόμας Μάνν. 

Η πραγματεία Ο Ποιητής και ο Τύραννος επιχειρεί να παρουσιάσει την «αντιπαράθεση» των δύο μεγάλων ποιητών (προϋπόθεση συμφιλίωσης), την ύστατη, πριν από τη διανοητική του κατάρρευση, απόπειρα του Χαίλντερλιν να πλησιάσει το απολλώνιο φως με τη βεβαιότητα ότι θα τυφλωθεί και θα ταυτιστεί με τον ραιβό οδοιπόρο προς τον Κολωνό. Ή άλλως: Χαίλντερλιν επί Κολωνώ. 

«Πατρίδα Αξέχαστη Μικρά Ασία» της Βασιλικής Ράλλη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 

Η ολοκαίνουργια παραγωγή του ΙΔΙΣΜΕ, Πατρίδα Αξέχαστη Μικρά Ασία, βασισμένο στο βιβλίο της Βασιλικής Ράλλη, σε σκηνοθεσία της Ειρήνης Σαρίογλου, ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη! Συγκεκριμένα, το ντοκιμαντέρ επιλέχθηκε και θα συμπεριληφθεί στο τμήμα AgoraDoc Market του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο φέτος διεξάγεται από τις 7-17 Μαρτίου. Το ντοκιμαντέρ θα είναι διαθέσιμο σε πλήθος επαγγελματιών και εμπειρογνωμόνων της παγκόσμιας τηλεοπτικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας και σύμφωνα με τους συντελεστές θα ξεχωρίσει και θα συμμετέχει σε ακόμα μεγαλύτερα ταξίδια, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. 

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ  

- Μιχάλης Σπ. Λημναίος: Αναρτήσεις κι αποτυπώματα, Μυτιλήνη 2024, σελ. 382 

- Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης (επιμέλεια): Κύπρος 1974 - 2024. Πενήντα χρόνια μετά την εισβολή, Ελληνοεκδοτική, Αθήνα 2024, σελ. 262