Δημήτρης Κοφτερός

Δοκίμιο για το ελληνικό σαντούρι

Εκδόσεις Φίλιππος Νάκας

Αθήνα 2019, σελ. 228

«Τον Δημήτρη Κοφτερό τον γνώρισα σαν μαθητή μου, στα πρώτα του μουσικά βήματα. Όταν τον ρώτησα πως αποφάσισε να ασχοληθεί με το σαντούρι μου είπε ότι από μικρός όταν άκουγε παραδοσιακούς οργανοπαίχτες έπαιρνε δυο ξυλάκια και προσπαθούσε να μιμηθεί τον σαντουριέρη. Η ευκαιρία ήρθε αργότερα μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο και την επαγγελματική του αποκατάσταση. Παράλληλα με τα μαθήματα άρχισε να συλλέγει στοιχεία για την προέλευση και την εξέλιξη του σαντουριού. Σήμερα κατορθώνει μετά από μακρόχρονη προσπάθεια να το παρουσιάσει σ’ αυτή την έκδοση ικανοποιώντας σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες όλων εκείνων που ασχολούνται με το όργανο αυτό και ενδιαφέρονται για τη διατήρηση και τη συνοχή της μουσικής μας παράδοσης».

Με τα παραπάνω ο Τ. Διακογιώργης προλογίζει το νέο βιβλίο, άλλη μια μελέτη για το αγαπημένο του όργανο, το σαντούρι, του συμπατριώτη μας εκλεκτού μουσικού, Δημήτρη Κοφτερού.

Ο συγγραφέας γεννήθηκε στον Μπορό Λέσβου (Νεοχώρι Πλωμαρίου) το 1951. Με το σαντούρι και τη μουσική ασχολήθηκε για πρώτη φορά το 1978. Δάσκαλός του ο γνωστός δεξιοτέχνης του σαντουριού, Τάσος Διακογιώργης. Από το 1980 ασχολείται επαγγελματικά με το σαντούρι. Συμμετείχε ως τακτικό μέλος στην ορχήστρα του συγκροτήματος «Ελληνικοί χοροί - Δόρα Στράτου» από το 1984 ως το 1999. Συμμετείχε σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και σε μουσικολογικά συνέδρια. Συμμετείχε σε προγράμματα παραδοσιακής μουσικής στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο και πήρε μέρος σε διάφορες δισκογραφίες. Από το 1991 ασχολείται με τη διδασκαλία του οργάνου (Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης, Σύλλογος Μεσοτοπιτών Λέσβου, Μουσείο Λαϊκών Οργάνων). Δημοσιεύει άρθρα με μουσικό και λαογραφικό περιεχόμενο και καταγράφει μελωδίες στο πεντάγραμμο για σαντούρι.. Έχει κυκλοφορήσει τα βιβλία «Δοκίμιο για το ελληνικό σαντούρι» (Δωδώνη 1991 και 1997), «Μελίφθογγο ελληνικό σαντούρι-Πρακτική και εκμάθηση» (Νάκας, 2005).

Το παρόν βιβλίο αποτελεί την εμπλουτισμένη και συμπληρωμένη έκδοση, ακολουθώντας τις δύο προηγούμενες εκδόσεις. Στις σελίδες του βιβλίου περιλαμβάνονται πληροφορίες για την ιστορική εξέλιξη του σαντουριού, ενώ το κύριο μέρος αφιερώνεται στο σαντούρι στον ελλαδικό χώρο. Η εικόνα που σχηματίζεται για την παρουσία και χρήση του σαντουριού βασίζεται αφ’ ενός σε γραπτές πηγές (κυρίως από τον ημερήσιο τύπο από το τέλος του 19^ου αιώνα και μετά), και αφ’ ετέρου σε πρωτογενή έρευνα του συγγραφέα.

Ο Δημήτρης Β. Κοφτερός, ως δεξιοτέχνης του σαντουριού και έχοντας πολύχρονη εμπειρία στη διδασκαλία του οργάνου, αναφέρεται επιπλέον σε τεχνικά ζητήματα που αφορούν τη θεμελιώδη γνώση του οργάνου, τον τρόπο παιξίματος, τον ρόλο του στη συνύπαρξή του με άλλα όργανα, τον αυτοσχεδιασμό, το κούρδισμα, την κατασκευή κ.λπ.

Εκτός από το πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τους επεξηγηματικούς πίνακες και σημειώσεις, στο βιβλίο περιλαμβάνονται εμπλουτισμένες λίστες παλιών και νέων εκτελεστών του σαντουριού, οργανωμένοι ανά γεωγραφική περιφέρεια, ενώ παρατίθενται βιογραφικά σημειώματα για τους σημαντικότερους από αυτούς.

Οι τίτλοι των τεσσάρων ενοτήτων του βιβλίου είναι: Ιστορική εξέλιξη, Το σαντούρι στον Ελλαδικό χώρο, Θεμελιώδες γνώση του οργάνου, Κατασκευή και εξαρτήματα.