Ειρήνη Παροίκου

Ένα προσφυγάκι θυμάται (αφήγημα)

Εξώφυλλο: Κώστας Μανιατόπουλος

Μυτιλήνη 2017, σελ. 32

Η Ειρήνη-Ιωάννα Παροίκου είναι μαθήτρια στη Β΄ Τάξη του Λυκείου και ζει στην Αγιάσο της Λέσβου. Η εμπειρία της από το κοινωνικό πρόβλημα που έχει πλήξει το νησί της είναι πολύ δυνατή και μάλιστα λόγω ηλικίας είναι σαν να γεννήθηκε με αυτό και μεγαλώνει μέσα σ’ αυτό. Αυτό που γνώρισαν οι παππούδες της πριν εκατό χρόνια, όταν κατέφθασαν στο νησί οι πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, αυτό που μαθαίνει τώρα και η ίδια με τους πρόσφυγες από τη Συρία.

Η πατρίδα της, όπως τότε, απλώνει πάλι χέρι βοηθείας, να περιθάλψει και να παρηγορήσει τους δυστυχισμένους. Μόνο που όταν φθάνουν έχουν αφήσει πίσω τους εμπειρίες τρόμου και δεν ξέρουν τι θα βρουν μπροστά τους. Μπορεί, σήμερα η ιστορία να επαναλαμβάνεται με όρους πιο εξελιγμένους αλλά κανένας όρος δεν μπορεί να παρηγορήσει μια μάνα που έχασε το παιδί της ή το παιδί που έμεινε ορφανό. Μια σύνοψη όλης της δυστυχίας ενός προσφυγόπουλου είναι το αφήγημα έχει μορφή ημερολογίου που αρχίζει την Παρασκευή 15-10-15 και τελειώνει την Τρίτη στις 12 -11-15. Σχεδόν ένας μήνας

Ένα Προφυγάκι θυμάται. Ο ημερολογιογράφος είναι «μεγάλος πια», μέσα σε ένα μήνα έχει ωριμάσει και διαβάζοντας ό,τι έχει καταγράψει ξαναθυμάται. Η γειτονιά βομβαρδίστηκε και ο πατέρας του αγαπημένου φίλου Αχμέτ σκοτώθηκε. Τα παιδιά που έπαιζαν ποδόσφαιρο στην αλάνα εξαφανίζονται. Οι γείτονες πωλούν τα υπάρχοντά τους και τα σπίτια τους σε μισή τιμή σε ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να τους «διευκολύνουν». Θα μπουν σε μια λέμβο και λίγο πριν φτάσουν στη Λέσβο θα την σκάσουν. Λίγο πριν το φθάσιμο όμως, την 6-11-15, θα κορυφωθεί το δράμα και η θάλασσα θα αρπάξει ό,τι δεν μπορεί να της αντισταθεί.

Η Ειρήνη Παροίκου θα εκθέσει την οδύσσεια των προσφύγων, τη βία της φύσης και της θάλασσας, τη βία των ανθρώπων, την εκμετάλλευσή τους από αυτούς που κερδίζουν από τον πόλεμο και αδιαφορούν για την ανθρώπινη ζωή. Θα δει με τα μάτια του προσφυγόπουλου τον θάνατο. Θα μάθει τη σημασία της λέξης ΑΝΘΡΩΠΟΣ και ΑΠΑΝΘΡΩΠΟΣ.

Η Ειρήνη, με το τρυφερό, δραματικό της αφήγημα μοιάζει να κάνει έκκληση αγάπης για τους πάσχοντες, τους θλιμμένους, εκείνους που όπως ο ήρωας έχασε την αδελφή του στα κύματα και τη μητέρα του στη γέννα. Όμως, η ζωή συνεχίζεται και τα προσφυγόπουλα παίζουν και πάλι ποδόσφαιρο έξω από τις σκηνές, και η νεογέννητη αδελφούλα, με το μικρό σωματάκι της θα φιλοδοξήσει να καλύψει το μεγάλο κενό της μητέρας και της πνιγμένης αδελφής.

Η Ειρήνη Παροίκου είναι μια εκκολαπτόμενη συγγραφέας. Δάνεισε στην τραγωδία των ανθρώπων του νησιού της τη ματιά της, για να «διδάξει» με τον τρόπο της και την εφηβική ψυχή της την αγάπη και τη συναδέλφωση, να καταγγείλει το κακό, σε έναν τόπο που έχει ήδη γνωρίσει και πόλεμο, την προσφυγιά και την απελπισία. Και κυρίως, να μην το βάλει κάτω. Η ελπίδα πρέπει να ζωντανέψει και η ζωή να συνεχιστεί.

Ανθούλα Δανιήλ

Δρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, κριτικός λογοτεχνίας