- Μιχάλης Σακαλής: Αττικές γλάστρες (μελέτη), Εκδόσεις Οσελότος, Αθήνα 2021, σελ. 79  

- Μιχάλης Σακαλής: Ελληνικά εφυαλωμένα κεραμικά από κίτρινο πηλό (μελέτη), Εκδόσεις Οσελότος, Αθήνα 2023, σελ. 107  

O Μιχάλης Σακαλής γεννήθηκε στην Καλλονή το 1957. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως φιλόλογος για 35 χρόνια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ανέκαθεν έτρεφε ζωηρό ενδιαφέρον για την Κεραμική, το οποίο ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια με τη συλλογή και μελέτη πάσης φύσεως κεραμικών. Σε συνεργασία με το Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμικής πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα για τον Δημήτρη Αθανασιάδη, τον τελευταίο αγγειοπλάστη της Φίλιας Λέσβου, τον οποίο είχε γνωρίσει το 1984, όταν πρωτοδιορίστηκε στο Γυμνάσιο Φίλιας. Με το συλλεγέν υλικό και σε συνεργασία με το μέλος του Δικτύου Μελέτης Νεότερης Κεραμικής Ντίνο Κόγια, δημιουργήθηκε σχετικό βίντεο, που αναρτήθηκε στην πλατφόρμα του Δικτύου. Ένα δεύτερο βίντεο δημιουργήθηκε στις αρχές του 2022, με τίτλο «Αγγειοπλαστική εταιρεία “Απόλλων” (1939 - 1963), Βρίσα Λέσβου», καρπός και αυτό επιτόπιας έρευνας για δυο καλοκαίρια. 

Ο Μιχάλης Σακαλής έχει κυκλοφορήσει και δύο βιβλία. Στο πρώτο επιχειρεί να ρίξει φως σε ένα παραγνωρισμένο είδος της Νεότερης Κεραμικής της περιόδου του Μεσοπολέμου και της περιόδου ακριβώς μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τις γλάστρες, ένα δευτερεύον προϊόν των αγγειοπλαστείων όλης της Ελλάδας με πολλές τοπικές παραλλαγές. «Η γλάστρα, από το αρχαίο γαστήρ (γάστρα) που σημαίνει κοίλο μέρος όλων των αγγείων παραγόταν και στην Αττική, κυρίως σε απλά αγυάλωτη μορφή, με απλή διακόσμηση από γραμμές χαραγμένες με ακίδα ή χτένα ή λωρίδες με μπαντανά. Ωστόσο υπάρχουν μαρτυρίες αγγειοπλαστών του Μαρουσιού, όπως του Βασίλη Καρδιακού, ότι με τη μείωση της ζήτησης χρηστικών αγγείων - και κυρίως των σταμνιών - μετά την υδροδότηση της Αθήνας από το φράγμα του Μαραθώνα, η παραγωγή γλαστρών εκτοξεύεται. Είναι ένα είδος κατασκευαστικά εύκολο, που έχει ζήτηση και αποφέρει υψηλό κέρδος. Η σταδιακή άνοδος της παραγωγής γλαστρών αρχίζει τη δεκαετία του ΄30 και κορυφώνεται τη δεκαετία του ΄50, οπότε έχουμε μια μεγάλη ποικιλία σε σχήματα και διακοσμήσεις, που θα διερευνήσουμε στον παρόν πόνημα» διαβάζουμε στον πρόλογο του βιβλίου «Αττικές γλάστρες». 

Μερικοί από τους τίτλους των κεφαλαίων του βιβλίου έχουν ως εξής: Τα αγγειοπλαστεία του Μαρουσιού, Μετακινήσεις Σιφνιών στο Μαρούσι, Η παρασκευή του γυαλιού, Τα παραγόμενα σχήματα αγγείων, Νεοκλασικά κεραμοπλαστικά, Η γλάστρα στο ελληνικό μεταπολεμικό σκηνικό, Κατηγορίες γλαστρών, Η περίπτωση «Κύκλωψ», Γλάστρες από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Στο τελευταίο κεφάλαιο βρίσκουμε γλάστρες από τα εργαστήρια Κουβδή στο Μανταμάδο και Αθανασιάδη στη Φίλια Λέσβου. 

Στο δεύτερο βιβλίο του μελετά μια κατηγορία εφυαλωμένων κεραμικών που παράγονται από τον ίδιο υποκίτρινο πηλό, την πασπάρα Αίγινας, την περίοδο του Μεσοπολέμου και τα πρώτα χρόνια αμέσως μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αττική, αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.  

Όπως διαβάζουμε στον πρόλογο «το γνωστότερο είδος κεραμικών από κίτρινο πηλό στην Ελλάδα είναι τα φημισμένα κανάτια της Αίγινας, που σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες παράγονταν από τις αρχές του 19ου αιώνα σε μεγάλη ποσότητα και πωλούνταν σε πολύ μακρινά σημεία λόγω της ιδιότητας τους να παγώνουν το καλοκαίρι το νερό».  

Το βιβλίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το νησί μας, αφού στις σελίδες του βρίσκουμε δύο πολύ κατατοπιστικά κεφάλαια για το το «Αγγειοπλαστείον “Απόλλων” Βρίσας» και για την οικογένεια Χατζηγιάννη. Στο πρώτο παρουσιάζεται με κείνο και αρχειακό υλικό η δημιουργία, η εξέλιξη και το κλείσιμο του αγγειολαστείου «Απόλλων» και της εταιρίας «Κεραμευτική» από τον Πάνο Γομόπουλο στη Βρίσα της Λέσβου την περίοδο (1939 - 1963). Το αγγειολαστείο «Απόλλων» παρήγαγε πιάτα , φλιτζάνια, γλυκοδοχεία, βάζα κίτρινου χρώματος, που διέθετε σε γυρολόγους και εμπόρους εντός και εκτός νησιού. Το χώμα ερχόταν από την Αίγινα και αργότερα από τη Μήλο. 

Εξαιρετική και η παρουσίαση της διαδρομής της οικογένειας Χατζηγιάννη, που έρχεται από την πόλη Βίγα, κοντά στην Προποντίδα στη Λέσβο το 1911 και από τότε και μέχρι σήμερα απόγονοι του αγγειοπλάστη Συμεών Χατζηγιάννη δημιουργούν καλλιτεχνήματα στην Αγιάσο και στην Πάτρα. Την περίοδο 1935-36 ο Αναστάσης Χατζηγιάννης παράγει αλείφωτα κεραμικά με κίτρινο πηλό Αίγινας. Ο Γιώργος Χατζηγιάννης, που έχει μετακομίσει στη Ζήρεια της Αχαΐας και μετά στην Πάτρα παράγει κεραμικά χρησιμοποιώντας κίτρινο πηλό Καμινίων Πάτρας.