Αριστείδης Κυριαζής

Κόλπος Καλλονής Λέσβου. Ιστορική περιήγηση

Εκδόσεις Μύθος

Μυτιλήνη 2018, σελ. 397

Ο Άρης Κυριαζής, ασχολείται ερευνητικά με την ιστορία του γενέθλιου τόπου, της Καλλονής και της γύρω περιοχής, πάνω από δέκα χρόνια. Μελετά την υπάρχουσα βιβλιογραφία, διάσπαρτη και αταξινόμητη, σημαντικό μέρος της δυσπρόσιτο και δυσεύρετο, με απώτερο σκοπό τη συγκρότηση ενός corpus και τη συγγραφή ενός βιβλίου που θα είναι χρήσιμο και κατατοπιστικό για τον αναγνώστη και πολύτιμο για τον μελλοντικό ερευνητή, αφού μέσω των παραπομπών και της τεκμηρίωσης θα προσφέρει ερεθίσματα για συνέχιση της έρευνας.

Μετά τη δημοσίευση σε εφημερίδες και περιοδικά, κυρίως στο «Εμπρός» και στο «Λεσβιακό Ημερολόγιο. Γράμματα-Τέχνες-Πολιτισμός» του Παναγιώτη Σκορδά πολλών επιμέρους άρθρων και μελετών προχώρησε σ’ ένα συνολικότερο σχεδιασμό. Έτσι προέκυψε το παρόν βιβλίο.

Διαβάζουμε σχετικά στον πρόλογο: «Η Λέσβος, το μεγαλύτερο νησί της Αιολίας, το τρίτο της Ελλάδας και έβδομο της Μεσογείου, λόγω της θέσης της, κάτω από την Τρωάδα, αποτελούσε από τη μυθολογική εποχή την ποθητή βεράντα του βορειοανατολικού Αιγαίου, το ιδανικά στρατηγικό ορμητήριο όσων ήθελαν να ελέγχουν τα στενά του Ελλησπόντου. Ο θαυμαστός θαλάσσιος παράδεισος, ο πολύϊχθυς Κόλπος της Καλλονής Λέσβου, που ονομάστηκε από τη λατρεία στην αρχαία Πύρρα της Αφροδίτης - Καλλονής, με τους πλούσιους φυσικούς πόρους του, αποτελεί διαχρονικά ένα ιδανικό ανθρώπινο καταφύγιο.

Στη παρούσα έρευνα, με βάση τις μυθολογικές και ιστορικές καταγραφές καθώς και την ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, επιχειρείται χρονολογικά ένα ταξίδι στο παρελθόν, με 21 περιηγήσεις γύρω από τον Κόλπο, όπου βρήκαν καταφύγιο στα Ροδαφνίδια Λισβορίου οι ανθρωπίδες πριν από 780.000 χρόνια, και στις Χαλακιές της Νυφίδας οι προϊστορικοί πρόγονοί μας πριν από 5.000 χρόνια».

Πραγματικά ο Άρης Κυριαζής στο ένα χέρι κρατά τον αναγνώστη και στο άλλο

το νήμα του χρόνου προ-ιστορικού, μυθολογικού, ιστορικού χρόνου του πανέμορφου Κόλπου Καλλονής. Από τα βάθη της προ-ιστορίας, τα Ροδαφνίδια Λισβορίου μέχρι τα νεότερα ιστορικά χρόνια, την τουρκοκρατούμενη Καλλονή και τα γεγονότα της απελευθέρωσης του 1912.

Οι τίτλοι των 22 επιμέρους κεφαλαίων είναι ενδεικτικοί για το πλήθος των καταγραφών που έχει κάνει ο συγγραφέας. Κυριολεκτικά κυκλώνει τον Κόλπο Καλλονής και δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο: «Η ονομασία του Κόλπου της Καλλονής», «Η ονομασία της Αχερώνης», «Στα Ροδαφνίδια Λισβορίου με τους ανθρωπίδες πριν από 780.000 χρόνια!», «Οι θαλασσωνυμίες του Κόλπου της Καλλονής», «Στην Άκρα Βρίσα, στο ναό του Διόνυσου που ίδρυσε ο Μάκαρ», «Στην πόλη Ίσσα της Νύμφης Ίσσας και του γιου της, του Μάντη Πρύλι», «Στην Ξηροκαστρινή Παναγιά με τα προϊστορικά ίχνη», «Στην αρχαία Αρίσβη και στην αρχαία Νάπη», «Στην Κλοπεδή για τη λατρεία του Απόλλωνα και της Άρτεμης», «Αναζητώντας την πόλη Λέσβο (Lazpa) των Χεττιτικών κειμένων του 1300 π.Χ», «Στο ναό της Δαφνίας Αρτέμιδος των Δαφίων», «Στην περιοχή της αρχαίας πόλεως Γέρην», «Στην αρχαία Πύρρα», «Στο ναό των Μέσσων με τους Καλληνείς των Καλλιστείων», «Στα Καραβούλια του Αριστοτέλη και του Θεόφραστου», «Στα Βασιλικά Χωρία των Γατελούζων και Παλαιολόγων», «Στην Ποταμιά των δεκατεσσάρων Μπεκήρ αγάδων των Δαφίων», «Tα 57 χωριά του Κόλπου της Καλλονής επί τουρκοκρατίας», «Στα Μοναστήρια του αγίου Ιγνατίου, πρώτου Σχολάρχη επί τουρκοκρατίας», «Στο Τυραννίδι για το μνημείο της απελευθερωτικής μάχης της Λέσβου το 1912».

Θα πρέπει να σημειωθεί και το εξής: Ο Άρης Κυριαζής διαθέτει αφηγηματική άνεση και οξυδέρκεια διαπιστωμένη στα τρία λογοτεχνικά του βιβλία: «Αναζητώντας την Ερατώ» (1996), «Ἡ Ἐρατὼ εἰς Λέσβον καὶ εἰς τὸν Μυτιληναίων Αἰγιαλόν» (1999)και «Τα Αστέρια του Μουράγιου» (2010). Έτσι οι σχεδόν 400 σελίδες διαβάζονται άνετα και ευχάριστα, ενώ τα ευρετήρια διευκολύνουν στον γρήγορο εντοπισμό ονομάτων και τοπωνυμίων. Η πολυσέλιδη βιβλιογραφία τρανή απόδειξη του μόχθου του συγγραφέα και της αναγκαιότητας του βιβλίου.