Ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης αποτελεί, όπως είπε ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, ένα «µεγάλο έργο κωδικοποίησης» περίπου 1.000 διάσπαρτων νόµων που ισχύουν σήμερα, που αφορούν την Αυτοδιοίκηση, προκαλώντας σύγχυση και γραφειοκρατικά εμπόδια.

Στις αρχές του νέου έτους, μετά τη δημόσια διαβούλευση που θα ακολουθήσει τις γιορτές, αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης, που φέρνει σημαντικές αλλαγές και στον τρόπο εκλογής των αυτοδιοικητικών αρχών , καταργώντας επί της ουσίας τον δεύτερο γύρο, αλλά και καινοτομίες , όπως για παράδειγμα η ηλεκτρονική ψηφοφορία. Η «χάρτα» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ένα από τα πιο εκτεταµένα και σηµαντικά θεσµικά έργα των τελευταίων δεκαετιών και αφορά, όπως επισημαίνεται, μια συνολική αναθεώρηση της λειτουργίας των δήµων και των Περιφερειών, η οποία περιλαµβάνει ριζικές αλλαγές στην εκλογική διαδικασία, στη διαφάνεια, στον πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών και στον τρόπο λήψης αποφάσεων. Ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, µέσω των τευχών που έχουν ήδη στα χέρια τους και αναλύουν γραµµή γραµµή τα συλλογικά όργανα δήµων και Περιφερειών, παρουσίασε την κυβερνητική πρόταση για µια πιο σύγχρονη, λειτουργική και συµµετοχική Αυτοδιοίκηση.

Σε µία εκδήλωση αφιερωµένη στον θεσµό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στους ανθρώπους που τον υπηρέτησαν µίλησε ο Θ. Λιβάνιος, στο πλαίσιο των 12ων Βραβείων Αυτοδιοίκησης, που συνδιοργανώνουν η Ένωση ∆ηµάρχων Αττικής και η Περιφερειακή Ένωση ∆ήµων Αττικής. Ο υπουργός Εσωτερικών, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα από την εκδήλωσημ έδωσε ιδιαίτερο βάρος στον νέο κώδικα, ο οποίος, όπως τόνισε, αποτελεί ένα «µεγάλο έργο κωδικοποίησης» περίπου 1.000 διάσπαρτων νόµων, που αφορούν την Αυτοδιοίκηση, πολλοί εκ των οποίων είχαν τροποποιηθεί δεκάδες φορές, προκαλώντας σύγχυση και γραφειοκρατικά εµπόδια. Ο νέος κώδικας σύµφωνα µε τον υπουργό στοχεύει στην αποσαφήνιση των αρµοδιοτήτων Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Αυτοδιοίκησης, στον εκσυγχρονισµό της οικονοµικής λειτουργίας των ΟΤΑ, στη µείωση της γραφειοκρατίας, στη σαφή οριοθέτηση του ελέγχου νοµιµότητας, αποκλείοντας τον έλεγχο σκοπιµότητας, που πολλές φορές επιχειρείται από τα ελεγκτικά όργανα της αυτοδιοίκησης, στην αναθεώρηση του πειθαρχικού πλαισίου και της θεσµικής θέσης των αιρετών. Μάλιστα, αποκάλυψε τα επόµενα βήµατα µέχρι να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο προς ψήφιση. «Ο κώδικας θα συζητηθεί αναλυτικά στη γενική συνέλευση της ΚΕ∆Ε στις 17 ∆εκεµβρίου, θα τεθεί σε δηµόσια διαβούλευση µετά τις γιορτές και στη συνέχεια θα κατατεθεί στη Βουλή», είπε συγκεκριµένα.

Φέρνει την ηλεκτρονική ψήφο

Κεντρική καινοτοµία του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης αποτελεί η εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, αρχής γεγομένης από αυτές του 2028. Για πρώτη φορά οι πολίτες θα µπορούν προαιρετικά να ψηφίζουν µέσω κινητού τηλεφώνου, αφού πρώτα εγγραφούν στους Ειδικούς Εκλογικούς Καταλόγους Ηλεκτρονικής Ψήφου. Η διαδικασία θα είναι απλή. Ταυτοποίηση κινητού, επιβεβαίωση e-mail και χρήση ενός OTP (κωδικός µίας χρήσης). Η ηλεκτρονική ψήφος στοχεύει στη µείωση της αποχής, στην ενίσχυση της συµµετοχής ειδικά νέων και εργαζοµένων, αλλά και στην υποστήριξη όσων βρίσκονται στο εξωτερικό ή έχουν αντικειµενική δυσκολία πρόσβασης σε εκλογικό κέντρο που είναι εγγεγραμμένοι. Το σύστηµα, σύμφωνα με τους εμπνευστές αυτής της καινοτομίας, θα διαθέτει όλες τις προβλεπόµενες δικλίδες ασφαλείας ώστε να διασφαλίζεται η µυστικότητα, η ιδιωτικότητα και η εγκυρότητα της ψήφου. Παράλληλα, κάθε δήµος θα πρέπει να συγκροτεί Εφορευτική Επιτροπή Ηλεκτρονικής Ψήφου, ενώ όλες οι τεχνικές λεπτοµέρειες θα οριστικοποιηθούν µε το σχετικό Προεδρικό ∆ιάταγµα. Αν δεν συµπληρωθεί το απαιτούµενο πλήθος εγγεγραµµένων στους ειδικούς καταλόγους, η ηλεκτρονική ψηφοφορία δεν θα µπορεί να διεξαχθεί.

Πώς θα εκλέγονται δήμαρχοι και περιφερειάρχες

Ο νέος κώδικας αλλάζει και τον τρόπο εκλογής δηµάρχων και περιφερειαρχών. Το εκλογικό µέτρο ορίζεται στο 42% (έναντι του σηµερινού 43%), χωρίς δεύτερο γύρο. Αν κανείς συνδυασµός δεν υπερβεί το όριο, ενεργοποιείται δεύτερο στάδιο προσµέτρησης, το οποίο για πρώτη φορά θεσπίζεται για την εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών, στο οποίο συνυπολογίζονται οι εναλλακτικές ψήφοι των ψηφοδελτίων που δεν συµµετέχουν στο δεύτερο στάδιο. Δηλαδή πέρα από την πρώτη επιλογή υποψηφίου δημάρχου ή περιφερειάρχη, θα υπάρχει η πρόβλεψη και μιας δεύτερης επιλογής που θα προσμετράται, για το τελικό αποτέλεσμα. Το προτεινόμενο αυτό σύστημα αλλάζει εντελώς τον τρόπο που μέχρι τώρα γνωρίζαμε για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αφού καταργείται ο δεύτερος γύρος μεταξύ των δυο πρώτων, σε περίπτωση που δεν υπήρχε εκλογή από την πρώτη Κυριακή, και δήμαρχος ή περιφερειάρχης θα εκλέγεται από την πρώτη Κυριακή με το νέο σύστημα εκλογής που προτείνεται.

Δημοψηφίσματα

Εισάγονται για πρώτη φορά τα ηλεκτρονικά δηµοψηφίσµατα για ζητήµατα που άπτονται των αρµοδιοτήτων κάθε δήµου. Θα πραγµατοποιούνται µία φορά τον χρόνο κατόπιν απόφασης του δηµοτικού συµβουλίου και θα έχουν συµβουλευτικό χαρακτήρα. Για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσµα απαιτείται συµµετοχή τουλάχιστον 30% των εγγεγραµµένων δηµοτών. Η δυνατότητα αυτή θα ενεργοποιηθεί από το φθινόπωρο του 2026, δηλαδή σχεδόν αμέσως μετά την ψήφιση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης και όχι μετά τις νέες αυτοδιοικητικές εκλογές.

Τα Τοπικά Συμβούλια Νέων

Ο νέος κώδικας προβλέπει την αναβάθµιση του θεσµού των Τοπικών Συµβουλίων Νέων µέσω της δηµιουργίας Συµβουλίων Νέων, που θα αποτελούνται από άτοµα 17-28 ετών και θα εκλέγονται επίσης ηλεκτρονικά για θητεία δυόµισι ετών. Ο πρόεδρος του Συµβουλίου Νέων θα συµµετέχει στο δηµοτικό συµβούλιο, δίνοντας θεσµικό βάρος στις απόψεις των νέων της πόλης